از جمله موضوعات دارای حاشیه فراوان در حوزه اجرایی انتصابات مدیران و نقدها، اعتراضات و پاسخهای به آنهاست.
موضوع انتصابات و بهکارگیری نیروها علاوهبر جنبه سیاسی از جنبه توسعه سرمایه انسانی و مدیریت و همچنین افزایش بهرهوری نیز دارای اهمیت است.
به همین دلیل است که دولت بهدنبال نظمبخشی به انتصابات با تدوین آئیننامه ضوابط بهکارگیری و انتصاب مدیران رفته است، هر چند در عمل این آئیننامه بیشتر برای افراد منصوبکننده نقش ارشادی داشته و چندان به آن عمل نشده است.
در دولتها معمولا زمان انتصابات همه از شایستهسالاری و توانمندی و پاکدستی و معیارهای بسیاری همچون پذیرش گفتمان دولت، برای انتصاب سخن میگویند اما در عمل آنچه بیشتر انتصابات را رقم میزند نه شاخصها و ضوابط که روابط و رایزنیها و سفارشات است.
از این منظر دولت دوازدهم در استان همدان نیز انتصاباتی از این دست کم نداشت و بارها انتصابات حاشیهساز شد و نارضایتی همدانیها از انتصابات در رسانهها ثبت شد.
بهکارگیری نیروهای غیربومی تنها براساس سفارش یا آشنایی پیشین و هماستانی بودن و ... دلیلی شده تا امروزه همدان را بهشت مدیران غیربومی بدانند و انگیزه کارکنان نیز با این نوع انتصابات از دست برود.
وقتی نیرویی در مجموعهای سالها با تلاش و همت، توانمندی خود را در کار ثابت میکند اما در زمان انتخاب مدیر، او دیده نمیشود و فلان نیروی ناکارآمد سفارشی یا مدیر از همهجا رانده در دیگر استانها به مدیریت میرسد، بهقطع این نیرو دیگر انگیزه لازم برای کار را نخواهد داشت و دیگر نیروها هم انگیزه خود را برای ارتقا از دست خواهند داد و به این ترتیب بهرهوری دستگاه پایین میآید و مدیر منصوب هم که توان یا سواد این مسائل را ندارد، تنها نظارهگر وضعیت خواهد بود.
مدیریت در همهجای دنیا علم است اما وقتی تبدیل به پاداش سیاسی یا دوستی شد، بیعلمی و ناآگاهی مدیر منصوب از مدیریت، بلایی بر سر سازمان میآورد که شاید چندین مدیر توانمند بعدی هم نتوانند زیان حاصل از آن بلا را جبران کنند.
این معضل بارها مشاهده شده و اعطای مدیریت به فردی نامدیر، مجموعهای پویا را به مجموعهای خموده و زیانده تبدیل کرده است.
دولت دوازدهم وعده استفاده از بانوان و جوانان را در مدیریت داده بود که وعدههایی درست و لازم است اما در عمل کمتر از جوانان و بانوان استفاده شد.
استفاده از زنان در پست معاون برنامهریزی فرماندار که از زمان نیکبخت آغاز شد، نهتنها به همه فرمانداریها نرسید، بلکه انجام بیضابطه این انتصابات به زنان نیز ضرر زد و آنها را ناتوان معرفی کرد و دلیلی شد تا انتصابات زنان از معاون فرماندار و چند مدیرکلی که بودند فراتر نرود و استان شاهد فرماندار، بخشدار یا معاون استاندار زن نباشد.
اتفاقی که در بسیاری از استانها بدون تبلیغات زیادی که در اینجا انجام شد، به نتیجه رسید و زنان آن استانها معاونت چهارم استانداری را به نام خود ثبت کردند.
شاید بهلحاظ تعداد استان همدان توانسته باشد، سهم 30 درصدی زنان از مدیریت را اجرا کند اما این انتصابات بهلحاظ کیفیت و جایگاه و پست درنظر گرفتهشده تاکنون راضیکننده نبوده است.
درباره جوانان نیز در استان مهمترین کار، تشکیل گروه مشاوران جوان بوده که زیاد آن را نمیتوان انتصاب دانست و این استفاده نکردن از جوانان شرایطی را ایجاد کرده که بیشتر معاونان استاندار یا در سن خدمتی پس از بازنشستگی هستند يا نزدیک بازنشستگی خدمت میکنند و فرمانداران و مدیران کل نیز حال و روز بهتری ندارند.
انتصاب بومیها در استان هم چندان رضایتکننده نبوده و پرسش دانشجویان از نماینده شناختهشده همدان درباره انتصاب مدیران غیربومی و گلایه از اینکه استان با انتصابات مدیران از یک استان به نام بخشی از آن استان خوانده میشود، نشان از توجه به شاخصهای جدید چون قومیت و زبان و لهجه در انتصابات استان است. در مجموع هر چند انتصابات استان با فراز و فرود همراه بوده و انتصابات خوب هم در میان انتصابات ناراضیکننده وجود داشته اما سیر و روند این انتصابات بهنفع سرمایه انسانی استان و توسعه مدیریت و منابع استان نبوده و این آسیب بزرگی برای انتصابات محسوب میشود.
نگاهی به آخرین انتصابات مانند انتصاب معاون عمرانی استاندار، نشان از آن دارد که در این انتصابات سعی شده تا نیروهای بومی در اولویت باشند اما امیدی نیست که این روند ادامه داشته باشد.
در میان نمایندگان نیز تنها یک نماینده در اخطار به وزیر کشور بهصراحت از انتصابات و مدیران وزارت کشور در استان انتقاد کرده و جمله معروف «خجالت نمیکشید» را خطاب به وزیر کشور بهخاطر کمکاریها گفته است.
اما باید توجه داشت که از مدیر سفارشی و رابطهای نمیتوان انتظار کار داشت و او خود را تنها به کسی که سفارش کرده پاسخگو میداند.
در کنار این، انتصابات بیضابطه میتواند مفسده بهدنبال داشته باشد و باند یا گروهی از این مدیران با اهدافی خاص شکل گرفته و به فسادهایی مانند دست بردن در استخدامها با استخدام آشنایان و فامیل اقدام کنند. روندی که در هنگام ورود به برخی ادارات از تشابه لهجه و زبان کارکنان بهخوبی مشخص میشود.
در این مواقع زیان استان از انتصاب نیروهای ناتوان غیربومی دوچندان میشود، هم مجموعهای از پویایی خارج شده و هم سهمیههای استان با دخالت غیربومیها نصیب دیگران شده است.
اعلام نارضایتی همدانیها از انتصابات بهتنهایی کافی نیست هر چند که مؤثر است و از ادامه این رفتار در مواقعی پیشگیری کرده است. در این شرایط، نظارت نمایندگان و دستگاههای مسئول است که میتواند به این نارضایتیها پایان داده و انتصاباتی راضیکننده و همراه با منافع عمومی برای استان بهدنبال داشته باشد.