حذف ۴ صفر از پول ملی، پروسهای است که احتمالا ۲ تا ۵ سال زمان خواهد برد و در ابتدای قرن پانزدهم، هزار تومان فعلی، تبدیل به یک تومان میشود و ریال از ظاهر اقتصاد ایران پاک خواهد شد؛ موضوعی که رئیس کل بانک مرکزی نیز به آن اشاره کرده است.
به گفته همتی، تغییر پول ملی بهصورت تدریجی انجام خواهد شد؛ هر 2 پول به موازات هم پیش خواهد رفت تا این تغییر حذف شود.
وی متذکر شد: ما در هیأت دولت بر این موضوع تأکید کردیم که پول ملی تومان باشد و پول خرد نیز بهصورت قران باشد؛ یعنی یک تومان معادل صد قران و ۱۰ هزار ریال سابق. با توجه به پیشبینیها، این امر بسته به شرایط و آمادهسازی از ۲ تا ۵ سال به طول میانجامد.
یک میلیارد اسکناس در سال امحا میشود
به گزارش خبرآنلاين، براساس آمارها، درحالحاضر ۸ میلیارد اسکناس در کشور وجود دارد که 5 میلیارد از آنها زیر ۲ هزار تومان است و از سوی دیگر، در سال حدود یک میلیارد اسکناس امحا میشود که این امر، هزینه چاپ پول را بسیار افزایش میدهد.
براساس طرح حذف 4 صفر از پول ملی، مسکوکات در معاملات خرد مردم نقش پررنگتری پیدا میکند و با وجود اینکه استهلاک سکه از اسکناس کمتر است و هزینه کمتری برای دولت و بانک مرکزی دارد، اما درحالحاضر سکههای موجود عملا نقشی در مبادلات ندارند.
سرانه اسکناس در ایران ۱۰۹ است و این درحالیاست که در دنیا این ارقام پایینتر است و در عینحال سرانه مسکوکات ایران نیز ۲۶ است، درحالیکه در بسیاری از کشورهای اروپایی 3 رقمی است.
با اعداد بازی میکنیم
در شرایط کنونی، همچنان کارشناس و تحلیلگران اقتصادی نسبت به پروسه اجرایی و پیشنیازهای لازم برای حذف ۴ صفر از پول ملی، دغدغههایی دارند. حسین سلاحورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران در اینباره اعتقاد دارد: گفتوگو درباره حذف 4 صفر از پول ملی در شرایط حاضر چیزی شبیه تجویز جراحی زیبایی برای بیمار مبتلا به سرطان است.
به گفته وی، دوستان صحبت از کاهش هزینههای حسابداری بر اثر این تغییر میکنند که در میانمدت حرف صحیحی است. البته در کوتاهمدت این اقدام، با توجه به لزوم اصلاح ارقام آمارها و صورتهای مالی سالهای گذشته برای مقایسهپذیر شدن، هزینهزاست و شانس خطا هم در دوران تغییر، در محاسبات مالی بالا میرود. اما بهطور کلی، در مقیاس ناکارآمدیهای نظام اقتصادی ایران، این اعداد و ارقام خندهآور است.
سلاحورزی عنوان کرد: در کوتاهمدت، اثر حذف 4 صفر از پول ملی با گرد شدن قیمتها به سمت بالا، اثر تورمی خواهد بود، اما در مجموع این فعالیت یک کار غیرضروری و نمایشی است که هیچ اثر و ارزش واقعی در اقتصاد کشور ندارد و امیدواریم مسئولان به جای ادامه این مسیر مخرب بازی با اعداد، به فکر حل مشکلات واقعی اقتصاد ایران باشند.
زمان مناسبی برای حذف صفرها است؟
بهاءالدین حسینیهاشمی، کارشناس اقتصادی نیز درباره حذف 4 صفر از پول ملی گفت: پیش از این رئیس کل بانک مرکزی هم گفته بود که این اقدام اتفاق خاصی در اقتصاد نیست، یعنی میتوان گفت چنین کاری آثار مهمی بر اقتصاد نخواهد داشت و به این اعتبار اثرات نه چندان کمککننده خواهد بود و نه به تخریب مهمی خواهد انجامید.
وی افزود: با این همه، حتی اگر بگوییم که این یک پدیده اقتصادی هم نیست، اما فواید و محدودیتهایی هم دارد. باید برای فهم بهتر این مسأله به بررسی چرایی این اقدام از سوی دولتها در دورههای مختلف پرداخت و پس از این بررسی جزئیات آن را به بحث بگذاریم.
حسینیهاشمی تأکید کرد: معمولا رژیم پولی که سیاستگذار حوزه پول کشورهاست به چنین کاری اقدام میکند که دوره طولانی تورم از سر گذشته باشد و شرایط بهگونهای باشد که ارقام چنان افزایش یابند که حملونقل، محاسبات و حافظه بیشتری را اشغال کنند و از این طریق بتوان صرفهجویی اقتصادی را در دستور گذاشت.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: با اینحال مسأله این است که باید این اقدام در زمانی مناسب اجرا شود؛ یعنی در شرایطی که اقتصاد به دوره رونق بازگشته، این اقدام میتواند اثرات بهتری داشته باشد. این شرایط پس از 3-2 سال رونق اقتصادی و کاهش نرخ تورم به اندازه میانگین جهانی، اشتغال کامل، نبود کسری بودجه، نبود تحریمها و مثبت شدن تراز تجاری داخلی و خارجی محقق خواهد شد.
حسینیهاشمی تأکید کرد: اگر در شرایط نامساعد، دولت چنین اقدامی انجام دهد، قطعا اثرات زیادی نخواهد داشت. در روسیه، ترکیه، آمریکای لاتین و حتی آلمان فدرال نیز این اتفاق انجام شده است، اما همه کشورهای موفق در این زمینه، تنها زمانی این کار را انجام دادند که ریسک بالقوهای در کشور وجود نداشته است.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه تفاوت شرایط امروز ایران با دوره ثبات به شکست این طرح نخواهد انجامید؟ گفت: انتقاد من هم به همین مسأله است که امروز این شرایط در ایران حاکم نیست. باید توجه داشته باشید که وقتی ثبات اقتصادی وجود ندارد و تورم ۴۰ درصدی است، هر 3-2 سال یکی از صفرها باز خواهد گشت. بهنظر من این شرایط اکنون در ایران وجود ندارد و بهتر است که این اقدام در زمان بهتری اجرا شود.
