تعليم و تربيت در زندگي بشر مهمترين و اساسي‌ترين جنبه زندگي است به گونه‌اي كه هر خطايي در آن موجب انحراف در همه امور زندگي مي‌شود. توانايي‌هاي انسان، در زندگي بروز و ظهور پيدا مي‌كند و انسانيت انسان را تحقق مي‌بخشد.
در اسلام توجه بسيار زيادي به اين موضوع شده و قواعد مناسبي براي رشد انسان تعيين شده است. در اينجا به يكي از اصول 13گانه تعليم و تربيت از ديدگاه استاد فرزانه شهيد مرتضي مطهري يعني اصل هدايت‌خواهي استناد كرده كه اين چنين مي‌گويد: « مربي در تربيت اسلامي به هيچ بهانه‌اي نبايد از تربيت متربي ملول شود و مسئوليت خود را تمام شده تلقي كند.
چون تربيت كاري خدايي است. خداوند متعال بنده خود را در هر وضيعتي تحت نظر دارد. هر چقدر بنده راه گم كند باز خداوند طالب هدايت و تربيت اوست. مربيان و معلماني كه از مكتب اسلام تأثير اساسي گرفته باشند
به طور نسبي از همين صفت مطلق الهي بهره‌مند شده‌اند. مربي اسلامي از تلاش براي ساختن و تأثيرگذاري بر روح و روان متربي لذت مي‌برد و اين كار را عبادت تلقي مي‌كند.
در نظام فكري شهيد مطهري هم اين ويژگي تربيت اسلامي مورد توجه و تأكيد قرار گرفته است. اين متفكر اسلامي كه از اسلام ناب بهره‌هاي زيادي برده، معتقد است كه تعصب ما به اسلام و كساني كه زير لواي اسلام زندگي مي‌كنند نبايد در حدي باشد كه عليه آنهايي كه زير لواي اسلام نيستند بدخواه باشيم و هدايت آنهارا از خداوند متعال طلب نكنيم.» وقتي كه اينها (افراد ضداسلام) هدايت نمي‌شوند و گذشته از اين به صورت خار در سر راه ديگران درمي‌آيند، بايدبه آنها به چشم يك مانع نگاه كرد ولي نبايد بدخواهشان بود. حتي انسان، بدخواه ابوجهل هم نبايد باشد و مثلاً بگويد خدا نكند كه ابوجهل مسلمان شود و به شهادت برسد.
نبايد آرزو كنيم كه مانند ابوجهل‌ها يك وقت راه به حق پيدا نكند. يزيدبن معاويه هم وقتي كه از زين‌العابدين(ع) سؤال مي‌كند كه آيا اگر من توبه كنم توبه من قبول است يا نه؟، حضرت مي‌فرمايد: «بله قبول است يعني او هم بدخواه يزيد نيست كه آرزو كند كه چون يزيد قاتل پدرش است توفيق توبه پيدا نيابد تا به جهنم برود؛ بلكه براي او هم خير مي‌خواهد.
پس براساس قرآن كريم كه همه‌جانبه سخن مي‌گويد و فرمايش نبي مكرم حضرت خاتم‌الانبيا محمد مصطفي(ص) كه مي‌فرمايند: خير الامور اوسطها و سخنان استاد نتيجه مي‌گيريم ميانه‌روي در تمام شئونات زندگي انسان يك اصل مهم و قابل توجه است و مربيان بايد در تربيت متربي خود حد اعتدال را در مقابل افراط و تفريط رعايت نموده؛ زيرا هر كدام از اين دو موجب اختلال در بقا استمرار و سلامت امور مي‌شود. در تعليم و تربيت هم كه با روح و روان انسان‌ها سروكار دارد، پرهيز از افراط و تفريط از لوازم تعليم و تربيت كارآمد و تأثيرگذار است و توجه به جنبه‌هاي اجتماعي و معنوي اسلام را نبايد ناديده گرفت.
