همیشه گفته‌ایم رانت در اقتصاد کشور، زیان‌های بسیاری به پایه‌های اقتصاد کشور و از آن مهم‌تر به اخلاق جامعه وارد می‌سازد.
رانت، موجب یأس و حرمان و ناامیدی جوانان فعال و خلاق که از رانت محرومند از یک طرف، و از سوی دیگر سبب خود بزرگ‌بینی و تنبلی و بی‌عاری کسانی که از رانت برخوردارند، می‌شود.
مبارزه با رانت‌خوار مثل مبارزه با بیمار است. در حالی‌که می‌باید با بیماری و زمینه پیدایش آن مبارزه کرد، نه با بیمار و کلا بهتر است طوری بهداشت رعایت شود که اصولا بیماری سراغ کسی نیاید.
صحبت دیگری که به‌تازگی شنیده شد، بی‌تأثیری قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF در شرایط فعلی بود.
وقتی ما در منزلمان را قفل می‌کنیم، اگر کس دیگری هم از بیرون قفل دیگری بر آن بزند تأثیری ندارد، زیرا در منزل از پیش قفل بوده ولی تأثیر آن زمانی هویدا می‌شود که ما تصمیم بگیریم قفل اولی را باز کنیم، آن‌وقت معلوم می‌شود قفلی که دیگران بر در خانه ما زده‌اند، چه تأثیر مخرب و دردسر‌سازی خواهد داشت.
وقتی گفته می‌شود چندنرخی بودن ارز رانت‌ساز است - موجب فساد است و از آن گذشته کنترل نرخ‌ها را در بازار واقعی دشوار می‌کند- متأسفانه چندان توجهی به آن نمی‌شود، وقتی نرخ تورم در کشور بیش‌از ۴۰ درصد اعلام می‌شود ولی در کشورهای حوزه دلار کمتر از ۴ درصد است این ۳۶ درصد تفاضل راهی ندارد، جز اینکه خود را روی نرخ ارز نشان دهد و زمانی که به ضرب تزریق بیش‌از تقاضا از یک سو، و کنترل مصرف ارز به ضرب ممنوعیت برای واردات از سوی دیگر، سعی در نگه داشتن نرخ ارز می‌کنند، این کار موجب می‌شود انرژی حاصل از تفاضل نرخ تورم و بهره در کشور ما و کشورهای حوزه دلار ذخیره شود.
از سوی دیگر فروش دلار به قیمت‌های غیرواقعی و دستوری (بخوانید رانتی) فشار به بازار آزاد را مضاعف می‌سازد و در زمان‌هایی با اندک بهانه‌ای مانند اعلام تحریم‌های بیشتر یا نپذیرفتن قوانین پولی بانکی دنیا و یا هر بهانه واقعی یا غیرواقعی دیگر، فنر فرار می‌کند و قیمت‌ها از کنترل خارج می‌شود.
راه صحیح و پایدار، کنترل قیمت همواره کنترل نرخ تورم و بهره و کاهش حجم نقدینگی و عدم خلق پول از یک طرف و ایجاد شغل از طرف دیگر است، که بهترین راه ایجاد شغل، واحد و واقعی شدن قیمت‌هاست؛ چه برای ارز، چه برای حامل‌های انرژی، چه کالاها و خدمات دیگر و چه برای حقوق‌ها و چه برای انواع عوارض و مالیات‌ها.
* علی‌اصغر سمیعی
رئیس اسبق کانون صرافان
