در فرایند مردمسالاری آنچه بیش از همه مورد توجه قرار گرفته، تعیین ناظر و انجام نظارت بر عملکرد منتخبان و منتصبان در هر جایگاهی بودهاست.
از این منظر در قانون اساسی ایران نیز نظارت بر عملکرد دولت و مجریان بر عهده نمایندگان مجلس گذاشته شده است تا این نمایندگان با استفاده از ابزار در اختیار و جاریکردن نظارت از فساد و پایمال شدن حقوق مردم توسط قدرتمندان حاکم پیشگیری کنند.
نظارت، کار سختی است و در مواقعی هم رأی خراب کن است و بههمین دلیل است که معمولا نمایندگان مجلس علاقهای به ورود به آن حوزه ندارند مگر آنکه دنبال امتیازی باشند.
این بیعلاقگی باعث شده که بیشتر نمایندگان عملکردهای اجرایی را به نام خود تبلیغ کنند و علاقهمند باشند بهعنوان یک مدیر مقتدر اجرایی توسعهآور برای حوزه انتخابیه شناخته شوند تا نمایندهای با نظارت قوی که اجازه تخطی و تخلف بههیچ مدیری نمیدهد.
مجلس فعلی بسیار از اینکه در جایگاه واقعی خود یعنی در رأس امور نیست، گلایه دارد.
اینکه امروز نهادهای موازی قانونگذار ایجاد شده و بدون توجه به کارکرد اصلی مجلس وارد قانونگذاری می شوند، شاید بهدلیل عملکرد ضعیف مجلس در دفاع از جایگاه خود بوده و این مجلس نتوانسته است قانونگذاری و نظارت را بهخوبی انجام دهد.
در بعد نظارتی، مجلس فعلی به طرح استیضاح و سپس بازپسگیری امضاها و طرح نشدن استیضاح مشهور است.
در این مجلس، استیضاح بسیار سخت پیش رفته و بیشتر به ابزاری برای امتیازگیری مثبت یا منفی از وزرا تبدیل شدهاست.
در این فرایند نباید انتظار داشت که وزیری نگران طرح استیضاح خود در مجلس باشد زیرا بهخوبی راه تعامل با نمایندگان مشخص است و میداند از کدام راه باید استیضاح را قبل از رسیدن به هیأت رئیسه و اعلام وقت دفاع از تریبون مجلس منتفی کند!
درباره راههای رسیدن به پس گرفتن امضای نمایندگان از طرحهای استیضاح موارد بسیاری از اهدای آپارتمان ، کارت هدیه و... منتشر و شنیده شده است .
اما در استیضاح وزیر کشور که در مجلس در حال پیگیری است، روشی به صورت رسمی از سوی یکی از استیضاحکنندگان افشا شده و وی نسبت به آن هشدار دادهاست.
رایزنی و فشار استانداران به نمایندگان برای پس گیری امضا، روشی است که توسط این استیضاحکننده افشا شده است.
افشای شیوهای که گویا مدتهاست در همزیستی بین استانداران و نمایندگان مجلس انجام میشود، به خوبی دلیل افت جایگاه نظارتی مجلس را نمایان میکند.
قرار است نمایندگان در استانها بر عملکرد استانداران نظارت کنند و در حقیقت اولین موضوع نظارتی آنها عملکرد استانداران در استان است، حال، نمایندهای خبر از فشار استانداران و رایزنی آنها با نمایندگان برای پس گرفتن رأی استیضاح وزیر کشور میدهد که بیانگر معکوس شدن رابطهای است که بین نمایندگان و استانداران تعریف شدهاست و از همزیستی خطرناکی حکایت دارد.
داوطلبانی که میخواهند در آینده نماینده مردم در مجلس شوند، این شرایط مجلس امروز را باید به خاطر داشته باشند و در مجلس آینده راه را بر این نوع همزیستیها ببندند و از همان ابتدا نظارت را بهعنوان یکی از مهمترین کارهای مورد انتظار مردم از خود تعریف کرده و در این مسیر حرکت کنند.
نمایندگان فعلی هم میتوانند بهگونهای عمل کنند که شاید با این عملکرد و بازگشت به اصول کاری قانونی مجلس، جایگاه مجلس در ساختار سیاسی کشور تقویت شده و به جایگاه اصلی نزدیکتر شود.