از 15 نفر برتر کنکور امسال، در سه رشته ریاضی، تجربی و انسانی هیچ دانش آموزی از مدارس دولتی حضور ندارد. این اتفاق قابل تامل ترین خبر این روزهای آموزش و پرورش است، حتی بیشتر از نداشتن وزیر آموزش و پرورش، 40 روز مانده به آغاز مدارس.
بر اساس اعلام رسمی سازمان سنجش، از 5 نفر برتر رشته ریاضی در کنکور 98، سه نفر در مدارس سمپاد و دو نفر در مدارس غیر دولتی درس خوانده اند. در نفرات برتر رشته تجربی هم 4 نفر سمپادی و یک نفر از مدارس غیردولتی هستند. همچنین در نفرات برتر رشته انسانی 3 نفر از مدارس سمپاد و دو نفر از مدارس غیردولتی حضور داشتند. این آمار که مشتی، نمونه خروار است، نشان می دهد که سهم دانش آموزان مدارس دولتی در نفرات برتر، تا رتبه های بالاتر هم، بسیار ناچیز است. اگرچه در سال های قبل هم حکمرانی غیردولتی ها بر رتبه های برتر وجود داشت اما هر سال چند نفری هم از دولتی ها بودند که بین 4، 5 نفر اول باشند. امسال اما، سال دیگری است.
دانش آموزان مدارس دولتی یعنی آن هایی که اصولا از طبقات فرودست هستند و یا در مناطق پایین شهر و یا روستاها زندگی می کنند، طبق قانون می بایست در آموزش با بقیه هم سن و سال هایشان یکسان باشند. اما در سال های اخیر تجمع امکانات، مدرسان بهتر و استفاده از منابع درسی دقیق تر در مدارس غیر دولتی افزایش یافته و بالطبع نتایج دانش آموزان این مدارس هم بهبود پیدا کرده است.
در اواخر دهه شصت بود که قانون مدارس غیردولتی تصویب شد. از آن سال ها به بعد تعداد مدارس غیردولتی با نام ها و شکل های مختلف افزایش پیدا کرد. در ابتدا، هر دانش آموزی که مدرسه غیردولتی می رفت، تنبل شناخته می شد چون گمان عمومی آن بود که چون مدارس نیاز به شهریه دارند پس «پول می دهی و نمره می گیری!» گذر زمان اشتباه بودن این موضوع را ثابت کرد. حالا بعد از سی سال، مدارس غیردولتی رتبه های برتر کنکور را به خودشان اختصاص داده اند.
در کنار دانش آموزان مدارس غیردولتی و حتی فراتر از آن ها، دانش آموزان سمپادی قرار گرفته اند. سمپاد مخفف کلمه «معاونت پرورش استعدادهای درخشان» است. سمپاد در اکثر شهرهای ایران مدرسه دارد و دانش آموزانش را با انواع آزمون های مختلف انتخاب می کند. این مدارس سال ها با نام مدارس تیزهوشان بین مردم شناخته می شدند. مطالب درسی تدریس شده در این مدارس در سطحی بالاتر از مدارس غیردولتی و دولتی هستند و به همین دلیل دانش آموزان این مدارس اصولا در امتحاناتی مثل کنکور کار راحت تری دارند.
مدارس دولتی در ایران سال ها است که توان رقابت با مدارس خاص را ندارند. ساختمان، کلاس ها و میز و نیمکت اغلب مدارس دولتی قدیمی تر از مدارس شهریه ای و سمپاد هستند. علاوه بر آن وضعیت معیشتی معلمان در مدارس دولتی هم متفاوت است. مدارس غیر دولتی همواره سعی دارند معلمان خوب را جذب خود کنند و با روش های خاص برای موفقیت دانش آموزانشان برنامه ریزی می کنند.
به نظر می رسد نتایج کنکور امسال، حداقل در کوتاه مدت آثار روانی زیادی بر دانش آموزان مدارس دولتی و خانواده هایشان خواهد داشت. آن ها احساس می کنند که تلاش هایشان بی نتیجه خواهد بود چون همه نفرات برتر از مدارس غیردولتی هستند و دانش آموزانی که در روستاها یا شهرستان های کوچک و یا با وضع اقتصادی ضعیف تر هستند در یک شرایط مساوی چند مرحله عقب تر از هم سن و سال هایشان وارد مسابقه کنکور می شوند.
این وضعیت در کنار انواع تبعیض های اجتماعی و اقتصادی دیگر، نگرانی از آینده طبقات فرودست در جامعه ایران را بیشتر می کند.
