پیشتر برخی خبرگزاریها به نقل از منابع دیپلماتیک که نام آنها منتشر نشده بود اعلام کردند،که احتمالا 3 کشور اروپایی مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
این در حالی است که روز گذشته حوالی بعدازظهر، خبر از فعالسازی این مکانیسم توسط اروپا در خبرگزاریها منتشر شد.
همانگونه که آگاه هستید مکانیسم ماشه، یک سازوکار حل اختلاف در پیمان جامع اقدام مشترک (برجام) است که از طرف یکی از اعضای برجام به صورت شکایت عنوان می شود، اگر در یک بازه زمانی شرایطی که آن شاکی میخواهد بر طرف نشود، آن دلیل حلنشده میتواند، عللی برای توقف آن پیماننامه باشد.
با توجه به جزئیات نسبتا زیاد این مکانیسم، اگر بخواهیم به صورت کوتاه به آن بپردازیم و همین طور از اصل موضوع دور نشویم، این مکانیسم در نهایت به شورای امنیت سپرده میشود و پس از یک بازه زمانی و پس از تصمیمگیری، تمامی تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل به صورت اتوماتیک بر علیه آن کشور باز خواهد گشت و هیچ یک از اعضای شورای امنیت نمی توانند آن را وتو کنند.
3 کشور اروپایی در حالی این مکانیسم را فعال کردند که جمهوری اسلامی ایران،گام پنجم خود را که همانا گام پایانی در بحث نبود تعهد کشورهای 1+4 در اجرای صحیح توافق صورت گرفته بود را برداشته است.
اگر بخواهیم به صورت کوتاه به گام پنجم جمهوری اسلامی ایران اشاره کنیم، کشورمان دیگر محدودیتهای خلوص غنیسازی و همچنین محدودیتی در مقدار و توسعه فعالیتها نخواهد داشت. این درحالی است که ایران اعلام کرده که همکاری خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی ادامه خواهد داد.
در همین ارتباط کشورهای اروپایی در برداشتن گام پنجم توسط ایران هشدار داده و از این موضوع ابزار نگرانی کرده بودند.
اکنون پس از گذشت چند روز از برداشتن گام نهایی توسط ایران، کشورهای فرانسه، آلمان، بریتانیا که به تروئیکای اروپایی معروف هستند در یک بیانیه مشترک، عنوان کردند که نقض توافق از سوی ایران صورت گرفته است و به همین خاطر مکانیسم ماشه را فعال کردند.
ناگفته نماند که یکی از مقامات بلند پایه اتحادیه اروپا بیان کرده است که هدف از استفاده از این مکانیسم بازگشت ایران به میز مذاکره و نه برای اعمال مجدد تحریمها است.
در همین شرایط نکتهی قابل توجهی که به وجود میآید این است که نخستوزیر انگلستان در مصاحبه با یکی از خبرگزاریهای بینالمللی عنوان میکند که وقت آن رسیده است که توافق جامع اقدام مشترک (برجام) جایگزین توافق رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا قرار گیرد. در جریان همین مطلب بوریس جانسون عنوان میکند که بهتر است تا توافق ترامپ را جایگزین برجام کنیم.
این سخنان در حالی مطرح میشود که ایالات متحده آمریکا بیش از پیش، تحریمها و همچنین فشار حداکثری خود را علیه جمهوری اسلامی ایران افزایش داده است.
در همین ارتباط معاون وزیر امور خارجه و همچنین رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان عنوان کرده بودند که در صورت فعال کردن این مکانیسم، عملا به سمت پایان این توافق نزدیک خواهیم شد.
این درحالی است که بیشتر مقامات اروپایی مدعی هستند که هدف از فعالکردن مکانیسم ماشه، حفظ توافق هستهای برجام است.
حال باید دید که طرفین این توافق چگونه میخواهند در یک روند صحیح در ماههای آینده در مورد این موضوع به یک جمعبندی رسند.
سوالی که زمان به آن پاسخ خواهد داد.