مسأله محیط زیست به درستی از سوی دولت یازدهم به عنوان یکی از برنامهها و محورهای اساسی در سالهای گذشته دارای اولویت بوده است. آسیبها و خرابیهایی که با رهاسازی و بیخیالی در قبال زیست بومها و منابع طبیعی در مسیر توسعه ناقص شهرها به بار آمده خسارتهایی است که نهتنها در دروان کنونی بلکه آیندگان نیز غرامت آن را پرداخت خواهند کرد.
نشست ملی سازمانهای غیردولتی محیط زیست و منابع کشور در همدان برخی دیگر از این خسارات و آسیبها با کمال تأسف رونمایی شد که برجستهترین آن گسترش فرو نشست در کشور از جمله همدان و قرار گرفته 360 دشت در محدوده قرمز بوده است. در اینباره نکاتی قابل گفتن است؛
1- این تنها بخشی از بلاهای انسانی است که در سالهای گذشته بر سر محیط زیست آمده و دلیلش هم توجیه پیشرفت کشور در سایه اقتصاد و تولید بوده است. در اینکه کشور باید ترقی یابد و اقتصاد شکوفا داشته باشد شکی وجود ندارد اما شعار آغازین دولت یازدهم در اولویت داشتن محیط زیست یعنی آنکه به هر قیمتی نمیشود پیشرفت کرد.
در این راستاست که معادن و صنایع مادامی میتوانند همخوان با توسعه پایدار و سبز در مناطق باشند که نافی حفاظت از منابع طبیعی و تخریب گر محیط زیست نباشند. در استان همدان در سالهای گذشته بحث و نظرهایی بین معدنداران و محیط زیستیها بر سر محدوده بهرهبرداری از معادن بوده که گاه به اختلافات علنی و محاکم کشیده شده است. دغدغه معدن داران به عنوان یکی از بخشهای مولد و پراهمیت در چرخه اقتصادی استان شریف و با کرامت است اما اولویت امروز کشور و استان به درستی محیط زیست بوده و این وظیفه مدیران دولتی و دستگاههای مسئول در استان است که نقش تبیینی و تنویری را به خوبی در این حوزه ایفا کنند.
نگاهی به نقشه طبیعی استان مخاطرات و هشدارها را بیشتر نمایان میکند؛ فرونشست در دشتهای بزرگ و حیاتی استان، تقلیل و تنزیل منابع زیرزمینی بر اثر افزایش چاههای غیرمجاز و ناپرهیزی در بخش کشاورزی و البته پدیده خشکسالی که در سالهایی به شدت استان را از رمق انداخت تا امروز همدان خوشآبوهوا به منطقه چراغ نارنجی در نقشه آبی کشور بدل شود.
تالابهای گرانبهای زیستبومی که در سالهای گذشته با کماهمیتی و رهاسازی یک به یک تا مرحله خشكیدگی پیش رفتهاند و رسیدگیهای چند سال گذشته فقط برای حفظ شرایط موجود بوده که البته روندی احیاگرانه به حساب میآید. اراضی طبیعی که یا دستخوش آتش ناآگاهی کشاورزان و زارعان میشوند و هر ساله هکتارها از پوششهای گیاهی را نابود میکنند یا باغخواری در شهرها و اطراف آن که عدهای سودجو را متمول کرده است.
2- تجربه گذشته کشورها نشان داده بلاهایی که بر سر محیط زیست آمده یکسویه نبوده و اثرات مستقیم فراوانی بر زندگی و آینده انسانی داشته است. از این رو هرچه در حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی کم بگذاریم نوادگان و نسلهای پس از ما چوب آن را خواهند خورد و قضاوتی از ما خواهند داشت که ما اکنون نسبت به ناآگاهی گذشتگان در پاس نداشتن محیط زیست داریم. با این تفاوت که در عصر کنونی که محیط زیست اهمیت وافری یافته و حتی در حوزههای سیاسی تعیینکننده شده است دیگر تخریب محیط زیست از روی ناآگاهی ما برداشت نخواهد شد و خیانتی آشکار در حق آیندگان محسوب میشود.
3- یکی از تصمیمات بجا و مترقیانه در برپایی نشست سازمانهای غیردولتی محیط زیست در همدان سپردن صفر تا 100 کار به عهده سمنها بود. تأکید بر جان گرفتن و تقویت نهادهای غیردولتی در حوزهای اجتماعی فرهنگی و محیط زیستی یکی از مؤثرترین روشها برای تجربهآموزی و خود اتکایی این نهادها در مشارکت با تصمیمات کلان دولت است. برطرفسازی آسیبهای محیط زیستی یا عرصههای اجتماعی بدون کمک و درک و دریافت نهادهای مدنی امکانپذیر نیست.