1- نخستین روز شهرداری و دهیاریها در نخستین سال از گام دوم انقلاب یا هفتهای که معمولا برای این مناسبت برگزار خواهد شد، یادآور اقدامات، تلاشها، خدمات و آسیبهایی است که شهرداریها و دهیاریها در دهه نخست انقلاب داشتهاند.
بیشک در گام دوم انقلاب، شهرداریها با مطالعه و بررسی این روند و رفع آسیبها باید گامهای بلندی بردارند و در این راه مجلس و دولت میتوانند نقش تأثیرگذاری داشته باشند.
2- آنچه اکنون در شهرداریها و دهیاریها مشهود است نسبت ناهمخوان انتظارات برای ارائه خدمات با توان قانونی و اختیارات شهرداریهاست.
هر دولتی با نگاهی شهرداریها را به پیش برده است و معمولا هم نگاه از بالا مانع افزایش توان شهرداریها و دهیاریها است و این روند دلیلی شده تا شهرداریها و دهیاریها همواره با بیشترین شکایت و اعتراض مردمی مواجه باشند.
3- از شهردارها و دهیاریها انتظار است که خدمات متنوع و در ابعاد وسیع و معتنابهی چون؛ حفظ محیط زیست، بهداشت و سلامت، مدیریت بحران، بهبود سیما و منظر، ارتقا و سامانبخشی وضعیت کالبدی- فیزیکی سکونتگاهها، مدیریت پسماند، مدیریت ایمنی و آتشنشانی، مسائل و برنامههای فرهنگی- اجتماعی و... را ارائه دهند.
همچنین نقش مؤثر و ارزندهای در آسایش، امنیت، سلامت روانی و اجتماعی، نهادینهسازی فرهنگ مشارکت و رضایتمندی مردم و دستیابی به شاخصههای یک سکونتگاه سالم، زیبا، توسعهیافته و پویا ایفا کنند.
4- تحولات جدید جامعه و توجه به اقتصاد نیز موجب شده انتظارات از دهیاریها و شهرداریها افزایش یابد چنانکه وزیر کشور در پیامی مینویسد: «از شهرداران و دهیاران خدوم و عزیز نیز انتظار میرود با تلاش مجاهدانه و مؤثر و با ارتقای دانش و بینش خود بهویژه در حوزه کارآفرینی و فنآفرینی و خلق ثروت از قابلیتها و ظرفیتهای محلی- ملی، برای تحقق توسعه، عمران و آبادانی بیش از پیش شهرها و روستاها گامهای اساسی بردارند.»
مجموع این انتظارات نشان میدهد، شهرداریها و دهیاریها با انبوهی از انتظارات دولتیها و مردمی مواجه هستند که قضاوت درباره عملکرد آنها را سهل و ممتنع کرده است.
۵- شهردار اسبق تهران در بیان وضعیت نگاهها به عملکرد شهرداریها از ضربالمثلی کمک گرفته است.
قالیباف در زمان مدیریت شهرداری تهران در مراسمی گفته بود: «داستان ما آن ضربالمثل ایرانی شده است که فردی همراه پسرش با الاغی در هوای گرم تابستان به مقصدی میرفتند که وقتی پسر سوار شد و پدر بهدنبالش بود، رهگذری گفت: چرا پسر جوان سوار شده؛ درحالیکه پدر پیر پیاده میرود، وقتی که پدر بر الاغ سوار شد، رهگذر بعدی به او گفت: خوب نیست که پدر در هوای گرم بر روی الاغ بنشیند و پسر جوان و ضعیف پیاده برود. پس از این سخنان رهگذران، پدر و پسر بر روی الاغ سوار شدند که رهگذر دیگری گفت: در این هوای گرم انصاف نیست 2 نفر سوار حیوان بیزبان شوند که سپس پدر و پسر پیاده و الاغ هم بدون سواره ماند که رهگذری گفت: عقل هم چیز خوبی است؛ سواره هست و این 2 نفر پیاده میروند. حالا نگاه برخی نسبت به عملکرد شهرداری حکایت همین ضربالمثل است»
۶- کار در شهرداری و دهیاری سخت بود، با آمدن شوراها سختتر هم شده است و شوراها بنا به دلایلی چون نداشتن اختیار مدیریت شهری برای پاسخگویی به انتظارات و آسیبهایی چون نگاه منفعتطلبانه به جایگاه، بهجای شورای شهر تبدیل به شورای شهرداری میشوند و بهجای تصمیمگیری برای مدیریت شهری به تصمیمگیری در درون شهرداریها از عزل و انتصابات گرفته تا دخالت در استخدامها بپردازند. این اقدام دلیلی شده تا هدف کوچکسازی دولت هم با بسط و گسترش شهرداریها و مازاد نیرو در آنها و کمبود همیشگی اعتبار محقق نشود.
۷- شهرداریها و دهیاریها در گام دوم انقلاب برای ایجاد رضایتمندی بیشتر و توانایی ارائه خدمات، حفاظت از شهر و اراضی شهری و باغات و محیط زیست و... نیازمند تقویت و رسیدن به اقتدار در مدیریت شهری هستند.
شاید قانون مدیریت شهری و درآمد پایدار شهرداریها بتواند به شهرداریها کمک کند اما رفع آسیبهای ناشی از عملکرد شوراها در ارائه خدمات شهرداریها و دهیاریها در کنار حمایت مجلس و دولت از شهرداریها میتواند زندگی در شهرها و روستاها را به زندگی بانشاط و کیفیت بیشتر با رضایتمندی بیشتر از شهرداریها و دهیاریها ارتقا دهد.
