پدیده گرد و غبار در همدان در حال تبدیل شدن از رخدادی استثنائی به رویدادی همیشگیست. تا چند سال پیش با اینکه تشدید این واقعه در نتایج پژوهشها پیشبینی شده بود اما این یافتهها از طرف سیاستگذاران و مدیران اجرائی نادیده گرفته میشد. این غفلت در حالی رخ میداد که پژوهشهای آیندهنگری باید یکی از ابزارهای جدی سیاستگذاران برای پیشگیری از وقوع مسائل ناخواسته باشد و آنها را برانگیزاند دست به اقدامات پیشگیرانه بزنند. در عمل غفلت مدیران سیاسی و اجرائی موجب شد گرد و غبار به تدریج جای خود را در زندگی روزانه ما باز کند تا امروز که مبارزه با آن تبدیل به یکی از اولویتهای مهم ایران شده است. البته این اولویت همچنان مورد غفلت مدیران است. شاهد آن هم اینکه هر از گاه صرفا در قبال این واقعه موضعگیری شده و برنامه اجرائی و منسجمی برای مبارزه با آن ارائه نمیشود.
همین دو روز پیش جمعی از مدیران استانی در دفتر خبرگزاری ایسنا جمع شدند و در مورد تشدید گرد و غبار در همدان سخن گفتند اما نتیجه این نشست صرفا تشریح نسبی وضع موجود بود و این نشست مشابه سایر نشستها بدون نتیجه تمام شد. حتی مدیر کل هواشناسی استان پدیده گرد و غبار را امری بدیهی برشمرد و تعامل با گرد وغبار به جای مقابله با آن را پیشنهاد داد. پیشنهاد تعامل با گرد و غبار در حالی مطرح شد که این پدیده روند افزایشی دارد و معلوم نیست در صورت تعامل با آن، در دهه آینده همدان مکان مناسبی برای ادامه زندگی باشد.
واقعیت این است که یکی از مشکلات جدی در زمینه مهار گرد و غبار در ایران و استان نبود یک نهاد عالی برای مدیریت و مهار این مشکل است. تعداد قابل توجهی از نهادهای اجرایی متولی این مساله بوده و هر یک به فراخور گوشهای از کار را بر عهده دارند اما یک نهاد بالادستی وجود ندارد که وظیفه هماهنگی و راهبری آن را بر عهده داشته و در نهایت پاسخگوی اصلی باشد. به همین دلیل در شرایط فعلی مدیران ما بیش از این که به دنبال حل مساله باشند به دنبال تشریح مساله آن هم به پشتوانه قضاوت شخصی خود هستند. نهاد پیشنهادی میتواند با عنوان "کمیته استانی مقابله با گرد و غبار" به ریاست استاندار و دبیری اداره کل هواشناسی یا محیط زیست ابتدا در بازه زمانی محدود نسبت به مساله گرد و غبار و افق آن در استان شناخت کافی پیدا کند و پس از آن با سازماندهی لازم متشکل از دستگاههای اجرائی، نهادهای پژوهشی و مدنی به دنبال مقابله با این مساله باشد. ارائه گزارشهای مستمر به شهروندان توسط دبیرخانه کمیته و زمانبندی شفاف برای مقابله با گرد و غبار از جمله الزامات این کمیته است. بدون وجود چنین نهادی گرد و غبار هر سال بیش از پیش میشود و کسی هم پاسخگوی مقابله با آن نخواهد بود.
