۱- ورود کرونا به استان همدان، شرایط خاصی را بر استان در بیشتر حوزهها تحمیل کرد. در حوزه اطلاعرسانی دولتی که مدعی انتشار و گردش آزاد اطلاعات بود و حسابی به اقدامات دولت در این زمینه افتخار میکرد، به یکباره کرونا را فرصتی دید تا از تمام ادعاهای خود دست کشیده و فضای محدود و مدیریت شده اطلاعرسانی را بر اطلاعرسانی از کرونا حاکم کند.
اعلام آمارهای روزانه، محدودیت اعلام آمارهای استانی و محدودیت رسانهها در تهیه آمار و راستآزمایی از آمار ادعایی و اعلامی رسمی نمونههایی از اقداماتی برخلاف حق انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است که دولت در اطلاعرسانی کرونا انجام داد و برخی هم به آن افتخار کردند.
۲- هر چه ناتوانی دولتها در مقابله با کرونا در جهان نمایانتر میشود، محدودیتهای اطلاعرسانی کمتر میشود.
البته عادت برخی مدیران به این سبک اطلاعرسانی و ترس از آزادی عمل رسانهها در اطلاعرسانی آزاد و مستقل، مانع جدی عادی شدن کامل شرایط اطلاعرسانی است.
۳- آمار، مبنای برنامهریزی و تصمیمگیریهای درست است و به همین دلیل درباره درستی آمارها همواره مباحثی مطرح است و در همدان نیز همواره آمار دولتیها زیر سؤال بوده و از آمار جمعیت و سرشماری تا آمار اشتغال، همواره محل شک و ابهام بوده و تأثیرات منفی این آمار اعلامی در توسعه استان متوجه آمارسازان و اعلامکنندگان مستندات از استان بوده است.
روشن است وقتی آماری درست نباشد، نمیتوان تصمیمی درست برای رفتار آینده با استناد به این آمار گرفت و هر تصمیمی نادرست خواهد بود و تبعات منفی و زیانباری خواهد داشت.
۴-سالهاست در همدان آمار اشتغال و آمار جمعیت مبتنی بر سرشماری زیر سؤال است اما متولیان استانی این آمارها همچنان بر درستی آمار خود اصرار دارند و یکبار هم قرار بر راستیآزمایی توسط رسانهها شد، در نهایت کار به سرانجام نرسید و درستی آمار محرز نشد.
حال آنکه زیان نادرستی این آمار با اختصاص کمتر بودجههای اشتغال و دیگر بودجهها، متوجه توسعه استان شده و استان از این بودجهها حقی را که دارد، با توجه به شاخصها، دریافت نمیکند.
۵- آمار سلامت، بهداشت و درمان اما متفاوت از آمار مرتبط با توسعه و اقتصاد است؛ زیرا اگر زیان اقتصادی را بشود با تدبیری جبران کرد، سلامتی از دست رفته و افزایش فوتیها را دیگر با منابع مالی هم نمیتوان جبران کرد و سرمایه انسانی از دست رفته هزینه بسیاری را بر کشور تحمیل خواهد کرد.
به همین دلیل آمار کرونا در استان اهمیت دارد تا در تصمیمگیریها برای آینده مبنا باشد و بتوان با تحلیل آن به روش درستی برای مقابله نیز رسید.
۶- وقتی مقایسه آمار ثابت میکند که میانگین درصد مرگ مبتلایان در کشور 5/5 و در همدان 5/12 است و همدان براساس آمارهای رسمی پس از زنجان بیشترین مرگ را نسبت به جمعیت مبتلا به کرونا در کشور دارد، ابهام در آمار اعلامی در استان در تعداد مبتلایان بیشتر میشود.
این درصد و رتبه غیرقابل افتخار جای نگرانی بسیار دارد و مفهوم آن این است که یا تعداد مبتلای غربالگیری نشده در همدان زیاد است و یا دانشگاه در اطلاعرسانی اطلاعات بیماری و زمان مراجعه مبتلایان خوب عمل نکرده و مبتلایان در زمانی به مراکز درمانی مراجعه کردهاند که دیگر دیر شده بوده و همین موضوع نسبت فوتیها را افزایش داده است؛ البته میتوان عادینماییهای صورت گرفته از وضعیت کرونا در استان را نیز دلیلی بر افزایش تعداد فوتیها ارزیابی کرد اما هرچه اکنون گفته شود، تنها گمانهای بیش نیست و بهتر است متولیان این آمار، شفاف و بدون لحاظ کردن مصلحت و ملاحظات و تعارفات و تشریفات و... بگویند که دلیل کسب این رتبه برای همدان چیست و تحلیل آنها از این آمار چگونه است؟
۷- محدودیت در اطلاعرسانی شاید در بحرانهایی مانند زلزله تا حدودی در روزهای ابتدایی بنا به مسائلی پاسخگو باشد اما در بحرانی مانند کرونا نمیتوان با اطلاعرسانی مدیریت شده، بحران را مدیریت کرد.
ضرورت مقابله با شیوع کرونا، پذیرش رسانههای مستقل، احترام به حق انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، خارج کردن اطلاعرسانی کرونا از وضعیت امنیتی و سوءاستفاده نکردن از قوا و شفافیت با مردم و تبیین کامل و درست شرایط و وضعیتی است که در آن گرفتار آمدهایم.
این شرایط میتواند اعتماد به دولت را بیشتر کرده و امکان مقابله با کرونا با هزینه کمتر و حفظ سرمایهها به ویژه سرمایههای انسانی را فراهم کند.
اینکه ابهامات جامعه در محدودیت رسانهها، درباره عملکردی که خوب و عالی توصیف و گفته میشود با آمار رسمی هر روز بیشتر شود، راه را بر توفیق مسدود خواهد کرد.
