ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای نماد فرهنگ ایرانیان است و ریشه در تاریخ کهن و غنی ایران دارد و همدان نیز یکی از قطب‌های ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای است که علاقه‌مندان به این ورزش در گود رقابت مرام و معرفت پهلوانی را به منصه ظهور می‌گذارند.
به گزارش برنا؛ تاریخچه ورزش باستانی در استان همدان حکایت از تاریخ و تمدن کهن‌دیار هگمتانه دارد به‌نوعی که همدان یکی از قطب‌های ورزش باستانی در کشور محسوب می‌شود.
این ورزش اصیل ایرانی بیش از 300 سال در همدان قدمت دارد و پهلوان «فیله همدانی» یکی از پهلوانان نام‌آور دیار هگمتانه بود که از وی در سطح کشور به نیکی یاد می‌شد.
علاوه بر پهلوان فیله همدانی به‌دلیل وجود پهلوانان بزرگ دیگری همانند احمد کوه کش و علی میرزا همدانی ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای همدان و باستانی‌کاران همدانی همواره در سطح ایران مطرح بودند.
ناگفته نماند پهلوان علی میرزای همدانی همان پهلوان نامدار و بزرگی بود که در عصر قاجار نخستین بازوبند پهلوانی کشور را برای همدان به‌دست آورد.
در دوران معاصر نیز پهلوانان سید احمد بطحایی، عبدا... کاظمی روشن، محمد مسچی و قاسم بی‌نیاز و همچنین پهلوان موسی قیاسی هم ازجمله پیشکسوتان مطرح و ارزنده همدانی در ورزش باستانی و پهلوانی به‌شمار می‌آیند.
درحال‌حاضر علاوه بر زورخانه سعادت که قدیمی‌ترین زورخانه همدان است و در محله پل یخچال واقع‌شده 20 زورخانه دیگر در سطح استان همدان فعالیت می‌کنند که به محل تجمع علاقه‌مندان به ورزش باستانی و رسم و رسوم پهلوانی تبدیل‌شده‌اند.
رئیس هیأت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان با اشاره به اینکه هیأت ورزش‌های پهلوانی و زورخانه‌ای در تمام شهرستان‌های استان همدان فعال است، عنوان کرد: در سال 97 هیأت استان موفق به کسب 28 مدال کشوری شامل 7 نشان طلا، 9 نشان نقره و 12 نشان برنز شدیم.
غلامرضا خاکسارگفت: معرفی و شناساندن ورزش زورخانه‌ای به‌عنوان یک ورزش اصیل، فرهنگ‌ساز، معنوی و عرفانی به نوجوانان و جوانان و خانواده‌ها از اهداف اصلی و محوری هیأت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان است.
وی افزود: این هدف جز با کمک رسانه‌ها و الگوسازی پهلوانان و همگانی کردن ورزش زورخانه‌ای در سطح جامعه ممکن نخواهد شد؛ ورزش زورخانه‌ای بانام امیرالمؤمنین علی(ع) گره‌خورده و تمامی حرکات و زوایای این ورزش ریشه در باورهای مذهبی و ملی ما دارد
