لایحه بودجه 1401 که نخستین بودجه دولت سیزدهم نیز به حساب میآید، در شرایطی تقدیم مجلس یازدهم شد که برخی از مصادیق آن حتی قبل از مشخص شدن این لایحه در میان اقتصاددانها مورد بحث قرار داشت. به طور مثال صحبت از حذف ارز ترجیحی یا ارز 4 هزار و200 تومانی و جایگزین آن با پرداخت یارانه نقدی، از ابتدای دولت سیزدهم در محافل اقتصادی مورد بحث قرار دارد.
صادرات 2/1 میلیون بشکهای نفت با قیمت 60 دلار، نرخ تسعیر ارز 23 هزار تومانی، کاهش 15درصدی هزینههای دولت، افزایش 2 سال به سن بازنشستگی و رشد درآمدهای مالیاتی و گمرکی از مصادیقی هستند که بیش از همه در بودجه سال آینده مورد توجه اصحابرسانه و کارشناسان حوزه اقتصادی و سیاسی قرار گرفته است. در رابطه با پیشبینی صادرات نفتی برخی از کارشناسان بر این باورند که با وجود اظهارات دولتمردان مبنی بر اینکه بودجه سال آینده با احتساب ادامه تحریمها بسته شده، اما گوشه چشمی به مذاکرات داشته است، چراکه تحقق صادرات 2/1 میلیون بشکهای نفت در شرایط تحریمی روند ثابتی نخواهد داشت.
از سوی دیگر از آنجا که بودجه عمومی دولت تنها با 7 درصد رشد نسبت به 277/1هزار میلیارد تومان در بودجه سالجاری به 372/1هزار میلیارد تومان رسیده میتوان گفت که دولت بودجه ۱۴۰۱ را انقباضی بسته است. در توضیح سیاست انقباضی باید گفت که در این سیاست دولت سعی میکند هزینههای خود را کاهش داده و از آن طرف مالیات بیشتری از مردم اتخاذ کند. گفتنی است که درآمدزایی دولت بر حسب فروش نفت با سهم ۲۵ درصد، دریافت مالیات با سهم ۴۰ درصد و... محاسبه شده است. در نهایت باید گفت که در شرایط تحریمی کشورمان، بودجه انبساطی اقتصاد را به سمت تورم و بودجه انقباضی اقتصاد را به سمت رکود میکشاند.
از سوی دیگر اکثریت کارشناسان اقتصادی بر این باورند که حذف ارز 4 هزار و200تومانی با وجود فسادزا بودن آن، تأثیر زیادی بر افزایش تورم در کشورمان خواهد گذاشت و در شرایط کنونی و نسبت به افزایش حقوقهای در نظر گرفته شده در بودجه سال آینده، حذف ارز ترجیحی اقدامی بدتر نسبت به بد بودن تخصیص آن است.
در این میان برخی از کارشناسان حوزه اقتصادی برخی از مصادیق بودجه سال آینده را با یکدیگر همخوان نمیدانند و دلیل این مسأله را ناهماهنگ بودن تیم اقتصادی دولت سیزدهم اعلام میکنند.
گفتنی است که چندی پیش کمیسیون اجتماعی مجلس با افزایش سن بازنشستگی در لایحه بودجه مخالفت کردند.
با این وجود لایحه بودجه پس از بررسی در کمیسیون تلفیق در صحن مجلس به رأیگیری گذاشته خواهد شد و سرنوشت آن در صحن مشخص خواهد شد.
گفتنی است که پس از انتخاب اعضای کمیسیون تلفیق بودجه 1401 از سوی کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی، عصر یکشنبه این کمیسیون نخستین جلسه خود را در بررسی لایحه بودجه 1401 تشکیل داد.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه مذکور با تأکید بر اینکه بدون شک اصالت کار در مجلس با نمایندگان است، گفت: البته در تعامل مجلس، دولت و نمایندگان روال بررسی بودجه در کمیسیون و صحن باید حفظ شود و در بودجه نباید به دنبال این باشیم که قدرت مانور از دولت گرفته شود. ما به عنوان مجلس باید فرصت تحرک و تلاش را برای دولت فراهم کنیم، اما آنچه که مهم است این است که مجلس رویکردها و جهتگیریها و مسیر را باید بهطور شفاف مشخص کند.
از آنجایی که دولت سیزدهم و اکثریت قالب مجلس یازدهم از یک جریان سیاسی تشکیل شده، احتمال میرود که نمایندگان مجلس تمایلی به ایجاد تغییرات کلی و زیاد در بودجه دولت نداشته باشند. این در حالی است که به اعتقاد برخی از کارشناسان، بودجه 1401 در کمیسیون تلفیق و مجلس نیاز به چکشکاری زیادی دارد.
میتوان گفت که حذف ارز 4 هزار و200 تومانی و برنامه دولت برای اجرا و کنترل تبعات این مسأله، یکی از مهمترین مصادیقی است که با وجود هشدار برخی از نمایندگان، احتمالاً در بودجه سال آینده عملیاتی شود.