متن آیین‌نامه قانون رتبه‌بندی معلمان بعد از یک ماه بررسی کارشناسی، دیروز از طرف وزارت آموزش و پرورش به هیأت دولت ارائه شد.
گفته می شود که زمان اجرای رتبه‌بندی معلمان از 31 شهریور1400 خواهد بود، گفت: تدوین آیین‌نامه رتبه‌بندی معلمان توسط وزارت آموزش و پرورش با همکاری سازمان اداری استخدامی و سازمان برنامه بودجه و با نظارت دو نماینده مجلس انجام شده که کارشناسان در سه شیفت کاری با حضور وزیر آموزش و پرورش، آن را آماده کرده اند.
با مسعود سعادتی کارشناس تعلیم و تربیت ترتیب دادیم.
در پاسخ به این پرسش که «چقدر رتبه‌بندی را اقدام مناسبی برای حل مشکلات معیشتی معلمان می‌دانید؟ اظهار کرد: نکته انحرافی که در موضوع رتبه‌بندی معلمان به وجود آمد، همین است؛ طرح رتبه‌بندی بر اساس سند تحول بنیادین، اقدامی برای سامان دادن به نظام آموزشی کشور و کمک به ارتقای تعلیم و تربیت است اما متأسفانه وقتی این قانون با بحث مالی‌اش پررنگ شد و عملا طرح رتبه‌بندی به حل مشکلات معیشتی معلمان گره خورد، این موضوع از بستر واقعی خودش، دور شد.
وی افزود: اگر انتظار داریم، رتبه‌بندی مشکلات معیشتی معلمان را حل کند، به نظرم امکان‌پذیر نیست و این اختلافات روی بودجه و مقدار مبالغ تعلق یافته به این طرح، از این منظر است؛ متأسفانه این موضوع آنقدر پررنگ شده که اصل موضوع فراموش شده است.
نباید رتبه‌بندی را به مشکلات معیشتی معلمان گره بزنیم
سعادتی با بیان اینکه اقدام درستی نیست که موضوع رتبه‌بندی را به مشکلات معیشتی معلمان گره بزنیم، اظهار کرد: یکی از دلایل طولانی شدن به سرانجام رسیدن رتبه‌بندی معلمان این است که انتظار داریم رتبه‌بندی مشکلات معیشتی را حل کند.
طراحان رتبه‌بندی می‌خواهند که آموزش و پرورش چیزی شبیه دانشگاه شود.
این کارشناس تعلیم و تربیت با بیان اینکه خیلی تفاوتی بین طرح اولیه و طرح تصویب شده، از نظر کلیت موضوع وجود ندارد شاید روی برخی واژه و اصطلاحات تغییر پیدا کرده است یا بعضی بندها کمرنگ و پررنگ شد، اظهار کرد: به اعتقاد بنده علی‌رغم اینکه تفاوت‌هایی وجود دارد، خیلی ماهوی و عمیق نیست. اصل موضوع در هر دو لایحه این است که در رتبه‌بندی باید نظام آموزشی را به سمت تحول سوق بدهیم.
وی با اضافه به واژه‌های آموزشیار معلم یا دانشیار معلم، افزود: معتقدم نیاز نبود که این واژه‌ها را شبیه دانشگاه کنیم. همین شبیه دانشگاه شدن یک تبعاتی خواهد داشت و سیگنال‌ها و علامت‌هایی به ما می‌دهد که طراحان می‌خواهند که آموزش و پرورش چیزی شبیه دانشگاه شود که خطا هست.
این کارشناس تعلیم و تربیت اظهار کرد: آن امتیازات و صلاحیت‌هایی که یک فرد باید داشته باشد تا از مرحله آموزش معلم به مربی معلم برود، صلاحیت‌هایی باید باشد که منجر به بهبود کیفیت آموزش و پرورش شود. نه اینکه یک کار منفک از اهداف آموزش و پرورش اتفاق بیفتد. مثلا بگوئیم مقاله در فلان نشریه بنویس.
وی افزود: البته اگر مقاله نوشتن باعث می‌شود که معلم در شغل معلمی خودش، ارتقا پیدا کند و این کار باعث می‌شود که آموزش در کلاس درس بهتر اتفاق بیفتد، خیلی خوب و ارزشمند است ولی اینکه صرفا یک سندی ارائه شود و ارتقایی صورت گیرد بدون اینکه این ارتقا تغییر محسوس و مشخصی در آموزش و پرورش داشته باشد، رتبه‌بندی خیلی مفید به حال آموزش و پرورش نخواهد بود.
تحول در نظام آموزشی به معنای تحول در کلاس درس است
سعادتی با اشاره به موضوع قیاس معلمان در رتبه‌بندی با مربی پایه یک دانشگاه تهران، گفت: ظاهرا چنین رتبه علمی در دانشگاه خیلی هم رتبه متداولی نیست.
وی با اشاره به درخواست بخش‌های دیگر آموزش و پرورش چون سرایداری و خدماتی جهت رتبه‌بندی، اظهار کرد: وقتی قرار است یک پولی به بدنه آموزش و پرورش تزریق شود، همه انتظار دارند که از آن بهره‌مند شوند و عدالت در پرداخت بین بخش‌های مختلف آموزش و پرورش رعایت شود یعنی از این منظر انتظار آنها بجاست.
کارشناس تعلیم و تربیت افزود: به نظرم باید به صورت یک پک جامع ببینیم و یک روندی را پیش‌بینی کنیم تا در آینده این وضعیت اصلاح شود و اینگونه نشود بگوییم در سال 1400 یک طرحی تصویب شد که یک میزان به حقوق معلمان اضافه شد.
وی با تأکید بر اینکه می‌خواهیم یکی از بندهای سند تحول را اجرا کنیم که تحول در نظام آموزشی است، ادامه داد: تحول در نظام آموزشی به معنای تحول در کلاس درس و تحول در خروجی تعلیم و تربیت است. یعنی تحول در شاخص‌ها، ویژگی‌ها و مهارت‌های فارغ‌التحصیلان این نظام آموزشی است؛ اگر این اتفاقات منجر به تحول در خروجی تعلیم و تربیت نشود، رتبه‌بندی بی فایده است.
شاید لازم باشد اصلاحاتی در تعریف پست‌ها و عناوین در آموزش و پرورش اتفاق بیفتد
سعادتی اظهار کرد: شخصاً اعتقاد دارم در این طرح و طرح‌های مشابه و کلا در نظام آموزش و پرورش، باید بدانیم همه تشکیلات و سیستم اداری و وزارتخانه و ادارات کل در خدمت آموزش در کشور است یعنی همه تلاش می‌کنند تا 15 میلیون دانش‌آموز به خوبی آموزش ببینند و تربیت شوند پس چه سیستم اداری و چه سیستم مدرسه اگر کمک به این فرایند می‌کند باید مشمول رتبه‌بندی شود.
معلمان در کشورهای دیگر از نظر معیشت در سطح متوسط به بالا هستند
سعادتی با اشاره به بررسی‌های انجام شده در برخی کشورها درباره وضعیت معلمان گفت: بررسی‌ها حاکیست که توانستند بخش معیشت معلمان‌شان را با بقیه قشرها سازگار کنند و همخوانی داشته باشد و معلمان‌شان از نظر معیشت، در سطح متوسط به بالا زندگی می‌کنند و دغدغه معیشت کمتر در آنها وجود دارد.
وی اضافه کرد: نظام آموزشی آنها یک نظام منسجم است که مسئولیت پذیری و انتظارات از معلمان تعریف شده و خیلی جدی است. مثلا در بعضی کشورها مثل ژاپن با وجود اینکه دریافتی معلمان بسیار بالا و حتی همطراز اعضای هیأت علمی است اما آنقدر نظام آموزشی از معلم انتظار دارد و فعالیت‌هایی که معلم در کلاس انجام می دهد، زیاد است که معلمان جزو ناراضی‌ترین اقشار از نظر سختی کار هستند.
آموزش و پرورش را شبیه دانشگاه نکنیم
کارشناس تعلیم و تربیت اظهار کرد: پیشنهادم برای خروج از بن‌بست طرح رتبه‌بندی این است که با همین کیفیت تصویب شود و اضافه شود که نیازمند بازنگری است و در بازه‌های تعیین شده، بازنگری شود.
وی با بیان اینکه باید تأثیر این تحول را در خروجی آموزش و پرورش بسنجیم، افزود: باید سعی کنیم شاخص‌های رتبه‌بندی را به سمت شاخص‌هایی که با اهداف آموزش و پرورش سازگار است، ببریم و به سمت دانشگاهی شدن سوق ندهیم یعنی آموزش و پرورش را شبیه دانشگاه نکنیم.
