■ نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی: ثبت ملی مروار مانند ثبت جهانی انگور و مبلمان برای ما مهم بود
ملایر-زهرا امیری-خبرنگار همدان پیام: وقتی نام مروار بافی می آید چشمانم پر از اشک می شود و برروی گونه هایم سراریز می شود چرا که می روم به دنیای قشنگ کودکی، درست زمانی که به خانه دوطبقه، با تیرهای چوبی و به قول خودش با مهتابی های (بالکن) بزرگ و دلبازش می رفتم، پائیز که می شد حاج بابایم کارهای کشاورزیش را که تمام می کرد به سراغ ترکه های داخل باغ می رفت تا برای مادربزرگم تیجه و سبد ببافد، وقتی میخاست به صحرا برود مراهم از خواب بیدار می کرد و باخود میبرد.
هنوز هم یاد آن صبح ها که می افتم و نسیمی که صورتم را نوازش می کرد هوش از سرم می رود و دلم می خواهد به آن دوران برگردم.
وقتی به باغ می رسیدیم با داس ترکه های مورد نیازش را از درخت مروار می چید و آن ها را به خانه می آورد و دوسه روزی در آب می انداخت تا ترکه ها کاملا نرم شوند.
بعداز سه روز خودش را برای چیدن سبدها آماده می کرد، ترکه ها را که از آب می کشید زیر لب بیتی را از شاهنامه را زمزمه می کرد.هنر نزد ایرانیان است و بس / ندارند شیر ژیان را به کس
زیلوی دست بافت مادربزرگم را در گوشه حیاط دلباز خانه اش که همیشه بوی گِل و کاه گِل می داد پهن می کرد و شروع به چیدن سبدها می کرد و چشمان من دستان هنرمند و پینه بسته اش را دنبال می کرد که چگونه گره در گره می بافد و می بافد و غرق در لذت می شود. و حدودا نصف روز چیدن سبدها زمان میبرد تا کار آن ها تکمیل شود.
حدودا بیست سال از آن زمان می گذرد و حاج بابایم دیگر در قید حیات نیست اما سبدها و تیجه هایی که بافته است کار راه انداز ما در شیره پزی و خشک کردن میوه ها است.
هنر مروار بافی هنری با قدمت بسیار زیاد در شهرستان ملایر است به طوری که اکثر ریش سفیدان این شهرستان به این هنر مسلط هستند ودر اکثر خانه های ملایری ها این هنر یافت می شود.
اما چندسالی می شود که این هنر سنتی و دیرینه به هنر صنعت در شهرستان ملایر و به ویژه روستای داویجان تبدیل شده است. و مردان و زنان این روستا گره در گره می بافندو می بافندو می بافند و امید می آفرینند تا گره ای از مشکلی وا کنند و بتوانند جوانانشان را روستا نگه دارند و از مهاجرت شان جلوگیری کنند.
سال گذشته هنر صنعت مروار بافی روستای داویجان شهرستان ملایرثبت ملی شد و دلیل این ثبت هم این بود که این هنر زیبا در روستا نهادینه شده و کمتر کسی را در این روستا می توان پیدا کرد که این هنر را بلد نباشد.
اکثرخانه های این روستا به کارگاه های تولیدی تبدیل شده است که زن و مرد ، پیرو جوان در آن مشغول به بافتن ، رنگ کردن ، بسته بندی و ارسال آن به شهرهای مختلف هستند به طوریکه صفر تا صد این هنر زیبا را در روستا انجام می دهند.
روستای داویجان با جمعیت ۱۸۰۰ نفر از توابع بخش مرکزی در کیلومتر ۷ جاده ملایر به اراک واقع شده است و مردم این روستا در تقسیمات قومی جزئی از قوم لر محسوب می شوند.
زبان مردم روستاهای این منطقه فارسی با گویش لری است.
وجه تسمیه این روستا به معنی محلی که بین دورود واقع شده یا تلاقی دورود را می گویند .این روستا به علت توانمند بودن و دسترسی آسان به آب محل مناسبی برای سکونت و کشاورزی به ویژه کشت مروار می باشد.
قدمت این روستا با توجه به بررسی هایی باستان شناسی و وجود تل های تاریخی به دوران مس و سنگ و سده های اولیه اسلامی برمی گردد.
درآمد مردم این روستا از طریق کشاورزی و صنایع دستی (مروار بافی) می باشد.
این روستا علاوه بر کارگاه های مروار بافی بیش از ۵۰ کارگاه پخت نان و کلوچه محلی دارد .
این روستا دارای دوتپه ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور است که تپه نیم خشت و تپه گوراب نام این دوتپه می باشد.
وجود باغات انگور ، رودخانه فصلی، آب و هوای خوش و دلپذیر و واقع شدن در مسیر دره جوزان نیز موجب جذب گردشگر به این روستا شده است.
هنر مطرح این روستا ترکه بافی از نوع ارغوان و مروار است که فعالان این رشته ازبین پیشکسوتان ، جوانان ، مردان و زنان هستند.
حدود ۶۰۰ مروار باف در روستای داویجان وجود دارد
تعداد فعالان این هنر در شهرستان ملایر بیش از ۲۰۰۰ نفر و در روستای داویجان ۶۰۰ نفر است که از این تعداد ۲۰۰ نفر پیشکسوت در شهرستان ملایر در این هنر وجود دارد.
روستای داویجان شهرستان ملایر یکی از اصلی ترین کاشت کنندگان مروار در سطح کشور هستند و مهم ترین مراکز تولید مروار نیز در این روستا است.
داوود مجیدی، یکی از فعالان حوزه مرواربافی در شهرستان ملایر، ۱۵ سال است که زندگی خود را به مروارها گره زده و در حال حاضر با ایجاد دو کارگاه مرکزی بانوان در میدان امیرکبیر و برادران در محل فنی و حرفه ای شهید چمران ملایر برای حدود ۱۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرده است.
مجیدی می گوید: علاوه بر این دو کارگاه مرکزی، تلاش ما استفاده از ظرفیت زنان روستایی برای ورود به این هنر است و در این راستا تاکنون در ۱۰ روستای تابعه شهرستان به صورت رایگان هنر مرواربافی آموزش داده شده سپس مواد اولیه را در اختیار حدود ۸۰ هنرآموز قرار می دهیم تا با قبول سفارش، برای خود درآمدزایی داشته باشند.
به گفته این کارآفرین برتر کشوری، دو کارگاه مرکزی در شهرستان و کارگاه های روستایی سالانه نزدیک به ۴۰۰ هزار قطعه انواع سبد تولید می کنند که ۷۰ درصد این محصولات در بازار داخلی و ۳۰ درصد آن در بازار خارجی به فروش می رسد.
او علت اصلی کاهش صادرات از اواخر سال ۹۸ را شیوع بیماری کرونا می داند و ادامه می دهد: محصولات تولیدی در سه بخش صنعت گل فروشی، سیسمونی نوزاد و لوازم آشپزخانه کاربرد دارد و انواع سبدهای گل، سبدهای تزیینی، سبدهای میوه و آجیل، میز تلویزیون، میز تلفن و چوب فر عمده ترین محصولات ساخته شده از مروار هستند.
ضرورت احداث شهرک صنعتی مروار در ملایر
او خاطرنشان می کند: با توجه به تولید مواد اولیه مرواربافی در خود شهرستان، یکی از مهمترین راهکارهای توسعه این هنر دستی در شهرستان ملایر، احداث یک شهرک صنعتی مروار است که سبب ایجاد یک شغل ثابت و پایدار برای افراد جویای کار خواهد شد. البته در حال حاضر بسیاری از فعالان در این عرصه، زنان خانه داری هستند که در خانه سبد می بافند اما این زنان ۴۰ درصد از جامعه مرواربافی ملایر را به خود اخصاص می دهند و احداث یک شهرک صنعتی برای ۶۰ درصد مابقی ضروری است.
مجیدی معتقد است که صنعت مرواربافی به علت تولید مواد اولیه و در دسترس بودن آن، ایجاد اشتغالزایی پایدار و بالا و نیز تولید محصولات کاربردی و به روز در شهرستان ملایر قابل توسعه است و امید است با حمایت و کمک مسئولان، این هنر به یک برند ملی و جهانی تبدیل شده تا به جایگاه مطلوب خود برسد.
این فعال حوزه صنایع دستی اضافه می کند: در حال حاضر شهرستان ملایر با داشتن بیش از ۲۰ کارگاه فعال و اشتغال ۱۰۰۰ نفر و با تأمین ۶۰ درصد نیاز کشور، سبب کاهش واردات این محصول از کشور چین به میزان ۸۰ درصد شده است.
ثبت ملی مروار مانند ثبت جهانی انگور و مبلمان برای ما بسیار مهم و حائز اهمیت بود
نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه گفت: اولین اقدامی که در حوزه مروار انجام داده ایم ثبت ملی مروار بود و این ثبت هم مانند ثبت های منبت و انگور برای ما بسیار مهم و حائز اهمیت است.
حجت الاسلام احد آزادیخواه با اشاره به روستاهای داویجان، می آباد و عباسیه که مشغول به کشت مروار و ترکه بافی هستند ، گفت: این هنر نیازمند یک ثبت و برند ملی بود که با تلاش مجموعه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قطعی شد.
وی در ادامه گفت: در حوزه مروار و ترکه بافی باید یک جریان سازی در حوزه اشتغال و بیمه مرواربافان انجام گیرد و این اتفاق بعد از تحقیقات میدانی رقم می خورد.
آزادیخواه در رابطه با ساخت شهرک صنعتی مروار بافی در شهرستان ملایر گفت: برای ساخت این شهرک هنوز به نتیجه نرسیده ایم که این اقدام را انجام دهیم یا خیر ، چرا که بسیاری از مروارباف ها در منزل کار مروار را انجام می دهند و هزینه ای برای ساخت و اجاره کارگاه ها پرداخت نمی کنند.
وی در پایان گفت:اگر استقبال برای ساخت شهرک صنعتی مروار از سمت مروارباف ها انجام گیرد و حداقل ۵۰ نفر از مروار باف ها مطالبه شهرک داشته باشند مکانی را برای متقاضیان تدبیر خواهیم کرد.
