24 مهرماه سال 1358 حضرت امام خمينى(ره) در فرمانى خواستار تشكيل نهاد «عقيدتى سياسى» در درون ارتش شدند. اين نهاد وظيفه داشت تا به مكتبى كردن ارتش بپردازد كه تا پيش از آن سرانش همواره افراد تحت امرشان را از پرداختن به چنين مقولهاىبرحذرمی داشتند.
عقيدتى سياسى در آن روزگار «سياسى ايدئولوژيك» خواندهمی شد و از همان آغاز كار، موجب تحولات عميق و بنيادى در ارتش جمهورى اسلامی ايران شد. به فاصله كوتاهى پس از پيروزى انقلاب اسلامی و همزمان با آغاز جنگ روحانيت به عنوان طلايهداران اين سازمان تازه تأسيس، همگامبا ديگر رزمندگان اسلام در جبههها حضور يافت و تا به امروز نيز اينسازمان، خدمات قابل توجهى را به كاركنان مجموعه بزرگ ارتشارائه كرده است.
سالروز تأسيس اين نهاد بهانهاى دست داد تا روز سهشنبه حجتالاسلام على محمدى رئيس عقيدتى سياسى تيپ 316 زرهى پادگان شهيد قهرمان به همراه عباس سريشى مدير روابط عمومی تيپ316، ميهمان روزنامه همدانپيام باشد تا به اين بهانه علاوه بر پرداختنبه ديدگاه امام خمينى(ره) در مورد سازمان عقيدتى سياسى به ارائه گزارشى ازفعاليتها و اقدامات اين سازمان، تأثيرات و جايگاه عقيدتى سياسى در بدنه ارتش و ساير مباحث بپردازد. در حاشيه اين نشست تابلوهايى شامل نشريات منتشر شده در مناسبت هاى مختلف در تيپ 316 پادگان قهرمان به همت روابطعمومی پادگان قهرمان در سالن جلسه روزنامه قرار داده شده بود كه بيانگر اقدامات فرهنگى و هنرى پادگان بود. رئيس عقيدتى سياسى تيپ 316 زرهى پادگان شهيد قهرمان دراين نشست ازنگاه ويژه امام خمينى(ره) بهنيروهاى مسلح خصوصا ارتش ومخصوصا نيروى زمينى سخن گفت و اينكه ايشان فرمودند «ارتش بدون عقيدتى سياسى نمی خواهم» و يا «ارتش ما ارتش ولايى است». محمدى در ادامه گريزى هم به ديدگاه ويژه مقام معظم رهبرى نسبت به ارتش و كسانى كه در عقيدتى سياسى فعاليت می كنند زده كه ايشان نيز فرمودند: ارتشيان از مردم عادى بايد مذهبىتر و معنوىتر و پاكتر باشند و اينكه نيروهاى عقيدتى سياسى در رساندن ارتش به جايگاه مدنظر امام خمينى(ره) تأثير فراوانى داشتند. ادامه اين نشستمحمدى و سريشى به سؤالها پاسخ دادند كه در ادامه می خوانيد.
لطفادرمورد ساختار سازمان عقيدتى سياسى بيشتر توضيح دهيد.
محمدى:بعد از انقلاب براساس آنچه كه در قانون اساسى آمده است سازمان عقيدتى سياسى به عنوان يك ارگان مستقل از تمامی احزاب و ارگانهاى داخلى در راستاى تقويت مكتبى نمودن كاركنان ارتش شكل گرفت، اين سازمان براساس نياز به معاونتهايى مانندانتشارات، نظارت و بازرسى، تبليغات، روابط عمومی و... تقسيم شد.
درزيرمجموعه اين معاونتها 4 اداره شاملاداره عقيدتى سياسى نيروى زمينى، هوايى و نيروى دريايى انجام وظيفه می كنند البته بهواسطه تشكيل نيروى پدافند به عنوان چهارمين نيروى ارتش در چند سال گذشته اداره عقيدتى سياسى پدافند نيز به وجود آمد. شاكله اين ادارات به معاونتهاى مختلف تقسيم می شود البته سلسلهمراتب در نهايت به مقام معظم رهبرى منتهى می شود و رؤساى سازمان با نظرشخص ايشان انتخاب می شوند.
آيا سازمان عقيدتى سياسى بيشتر در راستاى تقويت مكتبى نمودن ارتش تلاش می كند؟ در حوزه سياسى چه اقداماتى انجام داده ايد؟
محمدى: در واقع نيروهاى مسلح از نظر سياسى آگاه ترين قشر هستند ما برنامه هاى هفتگى، ماهانه درخصوص مسائل سياسى داريم كه از آن جمله می توان به برگزارى مسابقات، جمع آورى مقالات، برگزارىسخنرانى هاى سياسى اشاره كرد. از سوى ديگرخوشبختانه افزايش آگاهى و بصيرت سياسى در نيروهاى مسلح ارتقا يافته و اين موضوع از اهميت بالايى برخوردار است و از آنجاكه منطقه ما در حال حاضر بحرانى است اگر نيروهاى مسلح آگاه نباشند نمی توانند به خوبى در ميدان حضور داشته باشند؛ بنابراين علاوهبر اينكه نيروها بايد از بعد معنوى ارتقا يابند از نظر مسائل سياسى هم لازم است از آگاهى لازم برخوردار شوند.
البته ازابتدا كه عقيدتى سياسى شكل گرفت در واقع كلمه سياسى جلوتر بود. بعدها با توجه به اجماع نظرات عقيدتى سياسى شكل گرفت. در حال حاضر اقدامات مدرنتر شده است معاونتى به نام معاونت سياسى تشكيل شده است. در زمينه اقدامات انجام شده علاوهبر مقالاتى كه نوشته می شود مستندهاى سياسى براى كادر وظيفه به نمايش گذاشته می شود علاوه بر اين وظيفه شعبه سياسى در واقعتدوين و تشريح فرمايشات مقام معظم رهبرى است.
اين شعبه وابسته به گروه يا حزب نيستيعنى ارتش بدون اينكه وابسته به يك حزب يا گروه سياسى باشد بايد از بصيرت و آگاهى سياسى برخوردار باشد به عبارتديگر وظيفه اصلى شعبه سياسى افزايش بصيرت و آگاهى پرسنل وظيفه و پرداختن به مباحث روز است.
سريشى: براساس نظر امام خمينى(ره) و نياز و شرايط ابتداى انقلاب اسلامی ايران و با توجه به اينكه ارتش يك وزنه سنگينى بود صلاح نديدند اين وزنه گرايش حزبى داشته باشد اما براساس راهبرد كلان كه امروز هم ما شاهد آن هستيم معتقدند هيچكدام از نيروهاىمسلح نبايد وارد احزاب و شاخه هاى سياسى شوند.
البته اين موضوع دليل بر اين نيست كه ما مسائل سياسى روز را رصد نمی كنيم اتفاقا برعكس اينكه در جامعه نهادينه شده است كه ارتشيان با سياست كار ندارند. ارتش نگاه كلان و جامع به سياست دارد به طورى كه معاونت سياسى ما يكى از فعالترين و پوياترينمعاونتها است. براساس راهبردهاى كلان ما تمام حوادث، اعم از بين المللى، جهانى و داخلى را رصدمی كنيم كه اين رصد به وسيله زيرمجموعه ما انجام می شود.
بنابراين از مسائل سياسى روز جامعه غافل نيستيم اما اين بصيرت را داريم كه به هيچ عنوان سياست زده نشويم اين نكته اى است كه ارتش به آن می بالد و به عقيده من يكى از جنبههاى مهم ارتش بى حاشيه بودن آن در مقوله سياست است. ما واردسياستبازى ديگران نمی شويم اما خيلى ازسياست ديگران هم غافل نيستيم. دليل عدم دخالت نيروهاى مسلح در سياست اين است كه بصيرت سياسى داشته باشند اما در سياست دخالت نكنند چه تفكرى پشت اين ديدگاه وجود داشته است؟
محمدى: امام خمينى(ره) فرمودند كه"حزبزدگى نيروهاى مسلح را نابود می كند" يعنى آن انگيزهاى كه براى نيروهاى مسلح است ديگر وجود نخواهد داشت بالاخره ما بايد زير چتر مقام معظم رهبرى باشيم در زمان امام خمينى(ره) زير سايه ايشان و در حال حاضرهم زير سايه مقام معظم رهبرى و اگر يك نيرويى كه نظامی باشد و به تشكل حزبى و سياسى وابستگى داشته باشد در واقع خودش را از چتر مقام معظم رهبرى جدا می كند؛ بنابراين بايد مطيع رهبر باشد در عين حال كه بايد احزاب و تشكلهاى سياسى راهم بشناسداما ورود پيدا نكند البته هر كسى هم كه وارد شده است ضربه خورده است.
آيا تفاوت ارتش امروز جمهورى اسلامی ايران با ارتش هاى جهان در همين عقيدتى سياسى بودن است؟
محمدى : در همين راستا لازم می دانم به اقدامات عقيدتىها در ارتش اشاره كنم برگزارى نمازآموزى چهره به چهره، برگزارى محفل انس با قرآن، برگزارى نماز جماعت يا مسابقات قرآنى، مسابقات يگانى، منطقهاى، نيرو و ارتش از جمله اقدامات است.
اين موارد در روى آوردن نيروها به نمازو قرآن تأثيرگذار است اقداماتى كه در ساير ارتش هاى دنيا وجود ندارد. در خيلى از ارتش هاى دنيا غير از فساد چيز ديگرى نيست. اين اقدامات و امتيازات ارتش ما را از ارتش هاى دنيا متمايز می كند.
آموزش احكام مسائل اعتقادى و اخلاقىو فعاليت فرهنگى در بين خانوادهها هم جزو وظايف ماست. وظيفهما در زمان جنگ و صلح يكى است و آن هم ارتقاى معنوياتبراى پرسنل وظيفه و كادر چه جنگ باشد چه نباشد. الآن هم كه در زمان صلح هستيم وظيفهما با گستردهگى بيشترى می يابد. به اعتقاد من پاكترين قشر در حال حاضرخانواده نيروهاى مسلح هستند. فرزندان نيروهاى مسلح نيز از نظر استعداد نسبت به ديگران از استعداد بالاتر برخوردار هستند.
تأثير اين اقدامات در عملكردارتشرا چگونه ارزيابى می كنيد؟
قطعا تأثيرگذار خواهد بود. به گفته شهيد صياد شيرازى جنگ ما را معنويت هدايت می كرد. امام خمينى (ره) هم فرمودند كه اين ارتش 10 سال جنگ كرده و در اين 10 سال ارتش خود را نشان داد و با معنويتى كه بر ارتش حاكم بوده است توانست از اين امتحانبزرگ الهى سربلند بيرون بيايد.
هر دورهاى بعد ازانقلاب تمركز ارتش به موضوعى بوده است،دردوره فعلى تمركز ارتش بر چه موضوعى است؟
درحال حاضر تمركز ارتش بيشتر بر تعمير، نگهدارى و آموزش است. مقام معظم رهبرى هم معتقدند نيروها بايد درست آموزش ببينند زيرا داشتن تجهيزات مهماست اما آموزش مهمتر. در حال حاضر روز به روز جوانان وارد پادگانها می شوند؛ بنابراين نياز است در مدت دو سالى كه اينافراد در اختيار فرماندهان عقيدتى سياسى هستند درست آموزش ببينند.
سريشى: در دو حوزه تخصصى ارتش شامل نظامی گرى و عقيدتى اقداماتى مانند تجهيز و بروزسازى امكانات ،آموزش و استحكام بخشى تفكر و انديشه براساس فرامين مقام معظم رهبرى انجام می شود براساس آمار بعد از آموزش و پرورش وزارت آموزش عالى برجسته ترين سازمان ونهاد اين مملكت ارتش است كه شما تصور كنيد درهر پادگان ما ميزان صدها جوان هستيم. ما دريچه ورود اين جوانان به زندگى جديدهستيم. آنچه كه جوان سعى نمی كند ياد بگيرد ما بايد به او ياد بدهيم مانند نظم و انضباط زندگى و به گونهاى خودسازى.
در 4 سال گذشته بالاترين رتبههاى قرآنى دركاروان قرآنى خانوادهها و نظاميان داشتيم. اين موارد با اجبار به وجود نمی آيد قطعا زمينهاى فراهم شده است.
با توجه به تأكيدات درخصوص ازدواج است چه اقداماتى درراستاى تشويق جوانان به ازدواج انجام می دهيد؟
محمدى: ما از نزديك با سربازان ارتباط داريم و می بينيم سربازانى كه متأهل هستند با چه مشكلاتى مواجه هستند خدمت براى جوان سرباز و متأهل سخت است در گذشته تفاوت يك سرباز مجرد با متأهل تنها اين بود كه در شهر خودش خدمت می كرد يا با انتقالى وى سريع موافقت می كردند اما در حال حاضر مشوقهايى در نظر گرفته شده است در قانون جديد براى سربازان متأهل 3 ماه وبراى هر فرزند نيز 3 ماه بخشش در نظر گرفته شده است. البته بايد اين نكته را مدنظر داشت سربازى كه با 18 سال سن به سربازى می آيدچه زمان فرصت ازدواج و فرزند را خواهد داشت.
اما جوانانى هستند كه در سنين 24 يا 35 سال به سربازى می روند خوب است اگر اين دستورالعمل قبل از اينها بود خيلى خوب بود.
سريشى: آخرين ازدواج دانشجويى افسرى ارتش شامل ازدواج 100 دانشجو بود منتها طرح تكريم سربازان دردو حوزه انجام می شودسركشى به منازل سربازان و ارتباط چهره به چهره توسط رئيس عقيدتى سياسى ارتش انجام می شود.
در بحث منطقهاى تهديداتى مانندحضور تكفيرىها و بحثهاى مذهبى مواجه هستيم اين تهديدات تا چه ميزان می تواند براى ايران جدى باشد؟
تكفيرىها يا داعش مانند خوره براى اسلامو جامعه مسلمانان هستند. به نام اسلام و قرآن برعليه اسلام و قرآن اقدام می كنند اين مسأله جدى است؛ بنابراين تأكيد مقام رهبرى بر نيروهاى مسلح اين است كه هوشيارى خودشان را بايد حفظ كنند. ما در مقابل تهديدات ايستاده ايم تابع دستورات مقام معظم رهبرى هستيم.
نهادهايى نظامی و انتظامی هستنددر كشور كه اقدامات سازمان عقيدتى سياسى را انجام می دهند سطح تعامل و موازىكارى را چگونه ارزيابى می كنيد؟
حوزه نمايندگى سپاه و عقيدتى سياسى، نيروى انتظامی و ارتش تبادلنظر وجود دارد ما دستورالعملى داريم مبنى بر اينكه سپاه، نيروى انتظامی و ارتش بايد سالانه چند جلسه براى تبادلنظر برگزار كنند. حتى می توانند تبادل اساتيد هم داشته باشند.
درخصوص خارج از پادگان هم ما فعاليتهاى عمدهاى داريم يادواره شهدا برگزار می شود ما مشاركت می كنيم. سازمان ما خيلى تمايل ندارند برون پادگان كار كنيم به دليل اينكه ارشاد، سازمان تبليغات، سپاه، بسيجهست ممكن است موازىكارى شود در حالى كه هدف يكى است.
