همدان با لالجین و ملایر 2 کرسی جهانی بین شهرهای صنایعدستی را به خود اختصاص داد. این مهم اتفاق کمی نیست اما اینکه چقدر قرار است از این شرایط بهرهمند شویم داستانی است که نیازمند کار کارشناسی است.
انتشار خبر جهانیشدن ملایر با منبت در لحظه نخست پیامآور امید بود اما وقتی به روزهایی که لالجین جهانی از سر گذراند نگاهی افکندیم کمی نگران شدیم. نگران از اینکه مبادا ملایر جهانی راه لالجین را پیش بگیرد و درجا زند.
از روزی که لالجین جهانی شد تا امروز انتظار میرفت این شهر از لحاظ سیمای بصری شهری، فعالیت اقتصادی در بازارهای بینالمللی، شیوه تولید و بستهبندی و حتی راهاندازی رشتههای آموزشی پیشرفته نقش تعیینکنندهای در ایران و جهان بازی کند اما تا امروز آنگونه که باید با چنین مواردی روبهرو نشدیم.
حالا طبق اعلام وزیر میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری، شورای جهانی صنایعدستی به تازگی 3 شهر و یک روستای ایران را در فهرست شهرها و روستاهای جهانی صنایع دستی ثبت کرد.
منبت ملایر از استان همدان یکی از این 3 شهر است که در فهرست شهرهای جهانی قرار گرفت.
شیراز از استان فارس به عنوان شهر جهانی صنایعدستی، زنجان به عنوان شهر جهانی ملیله، ملایر از استان همدان با عنوان شهر جهانی مبلمان منبت و روستای قاسمآباد از استان گیلان به عنوان روستای جهانی چادرشببافی در فهرست شهرها و روستاهای جهانی صنایعدستی قرار گرفتند.
ملایر بیش از 5 هزار کارگاه تولید مبل و منبت، ۹ هزار استادکار و منبتکار و بیش از ۲۰ هزار هنرمند فعال در این رشته دارد. ایران با ثبت ۱۱ شهر و 3 روستای جهانی، با مجموع ۱۴ عنوان شهر و روستای جهانی صنایعدستی، مقام نخست را در میان کشورهای جهان دارد.
این دستاورد، پیش از هر چیز، هر یک از این شهرها را بهعنوان صاحبان اصلی یک رشته از صنایعدستی در جهان مطرح میکند و در گامهای بعدی، مزایای بسیار و متعددی برای آنها و در مقیاس بزرگتر برای کشور، بههمراه دارد.
دستورالعمل شورای راهبردی انتخاب شهرها و روستاهای جهانی صنایعدستی دارای چند بند است که پیش از هر چیز باید به تعاریف ذکرشده در آن اشاره کرد.
شورای راهبردی انتخاب شهرهای جهانی هم شامل مجموعهای از افراد متخصص، مطلع، آگاه و مرتبط است که برای تصمیمگیری نهایی برای پروندههای شهرهای ملی در جلسات مرتبط شرکت میکنند. پروندههای مطرح در این شورا نتیجه تصمیمگیری و مصوبات شورای راهبردی انتخاب شهرهای ملی هستند و پس از تصویب پروندهها، قابلیت ارسال به شورای جهانی صنایعدستی را برای ارزیابی و ثبتجهانی خواهند داشت.
شورای راهبردی انتخاب شهرهای جهانی، بهعنوان یکی از مهمترین بازوهای ثبت این 4 شهر، دارای ارکانی ازجمله «شورای راهبردی انتخاب شهرهای ملی صنایعدستی»، «کمیتههای تخصصی استانی» و «دبیرخانه» است.
این شورا اختیار دارد پروندههای شهرها و روستاهای پیشنهادی را که از مرحله ثبتملی عبور کردهاند بررسی کند و شهرهایی را که شرایط لازم را دارند برای ارسال به شورای جهانی صنایعدستی تأیید کند. مشخص است که درصورت نیاز به تکمیل پرونده و مراجعه مجدد به معاونت صنایعدستی و هنرهای سنتی، شورا به این امور اقدام میکند و شهرهایی را که از شرایط برخوردار نباشند، رد میکند.
مزایای ثبت شهرهای جهانی صنایعدستی
ثبت شهرهای جهانی صنایعدستی مزایای بسیاری دارد که میتوان آنها را در دو شاخه کلی «مزایای اقتصادی» و «مزایای فرهنگی و اجتماعی» دستهبندی کرد.
مزایای اقتصادی این دستاورد شامل معرفی محصولات در سطح جهانی، تبدیل شدن به برند بینالمللی، فروش محصولات در سطح جهانی و درنهایت رونق کسبوکار هنرمندان و صنعتگران میشود. ازسوی دیگر، ازجمله نتایج مزایای فرهنگی و اجتماعی هم میتوان به معرفی زوایای فرهنگی جامعه موردنظر و استوار شدن پایه ملیفرهنگی صنایعدستی جامعه در سطح بینالمللی اشاره کرد.
درنهایت، باید به این موضوع اشاره کرد که ثبت شهرهای جهانی صنایعدستی، نهتنها مزیتهای اقتصادی بسیاری برای کشور بههمراه دارد، بلکه از سوی دیگر، یک رویکرد فرهنگی و اجتماعی مهم و انکارناپذیر هم هست.
بدینترتیب، این دستاورد شامل ارائه چهره واقعی ایران بهعنوان کشوری متمدن و غنی از نظر فرهنگی هم هست، امری که همسو با سیاستهای دولت یازدهم است و در پسابرجام هم بسیار بر آن تأکید شده است.