توزیع نامتوازن فرصتها وثروت در کشور موجب شده است تا ۵ میلیون خانوار بدون شاغل روزگار بگذرانند و از سوی دیگر، ۱۲۹ هزار خانوار برای مقابله بابدترین نوع از بیکاری، حاضرند با ۳ نفر و بیشتر وارد بازار کار شوند.
بررسی جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره وضعیت شاغلان و بیکاران در خانوارهای معمولی کشور نشان دهنده آن است که طبق اطلاعات آخرین سرشماری کشور، هم اکنون تعداد افراد شاغل در هر خانوار کمتر از یک نفر و به میزان ۹ دهم نفر و تعداد افراد بیکار نیز به ازای هر ۱۰۰ نفر، ۱۶ نفر است.
این مطالعه بر اساس بیش از ۲۱ میلیون و ۱۱۰ هزار خانوار ایرانی انجام شده است و نتایج آن نشان می دهد که 1/24 درصد از خانوارهای ایرانی هیچ شاغلی ندارند ولی محل درآمد آنها با وجود اینکه شاغلی ندارند تا بتواند برای هزینههای خانوار کسب درآمد کند نیز مشخص نیست.
با وجود مسائل فراوان در بازار کار ایران، بالا بودن بیکاری و افزایش میل جامعه به کسب درآمد بیشتر، اما در حال حاضر 5/60 درصد از کل خانوارهای ایرانی دارای یک نفر شاغل هستند. به دلیل بالا بودن هزینههای زندگی در برابر درآمد، درصد بالایی از خانوارهای تک شاغل با مشکلات معیشتی مواجهاند مگر آنکه آن یک نفر شاغل دارای درآمد مناسبی باشد، در غیر اینصورت با درآمد معمولی، اینگونه خانوارها دارای مشکلات معیشتی و درآمدی خواهند بود.
به گزارش مهر، بر پایه این گزارش، 2/12 درصد خانوارها طبق این تحقیق تلاش کردهاند تا از طریق شاغل بودن 2 نفر در خانوار، از مشکلات احتمالی معیشتی جلوگیری کنند، اما 3/1 درصد از کل خانوارها معادل ۶۶۲ هزار خانوار حتی با 2 نفر شاغل نیز تأمین نمیشوند و ترجیح دادهاند به صورت گروهی وارد بازار کار شوند. در اینگونه خانوارها ۳ نفر و بیشتر از اعضای خانواده در بازار کار ایران مشغول به فعالیت هستند.
۱۵ آمار متفاوت از بازار کار ایران
۱- طبق آخرین سرشماری کشور، ۵ میلیون خانوار فاقد شاغل هستند که اگر تعداد افراد هر خانواده را ۳ نفر نیز در نظر بگیریم، میتوان گفت ۱۵ میلیون نفر از جمعیت کشور در حال حاضر بدون شغل هستند ولی میتوانند امرار معاش کنند!
۲- ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار خانوار ایرانی از مجموع ۲۱ میلیون و ۱۰۰ هزار خانوار، دارای یک نفر شاغل هستند. معمولاً خانوارهای تک شاغل دارای مشکلات معیشتی و کسری درآمد در برابر هزینه هستند، مگر اینکه آن یک شاغل بتواند درآمد خوبی کسب کند.
۳- ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار ترجیح دادهاند برای جلوگیری از مشکلات احتمالی معیشتی، با ۲ نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند. گرایش به بازار کار و انجام فعالیتهای اقتصادی در سالهای اخیر به دلیل افزایش مشکلات معیشتی، رو به فزونی است.
۴- با وجود بالا بودن نرخ بیکاری و ناتوانی جوانان فارغالتحصیل دانشگاهی، هزینهها و یا هر دلیل دیگری موجب شده است تا ۶۶۲ هزار خانوار ایرانی تصمیم بگیرند با ۳ نفر شاغل در بازار کار حضور داشته باشند. با فرض وجود ۳ نفر در هر خانوار، جمعیت خانوارهایی که دارای ۳ نفر شاغل هستند تا ۲ میلیون نفر است.
۵- در نقطه مقابل اشتغال، بیکاری را داریم که طبق آمارها 2/18 میلیون خانوار ایرانی فاقد بیکار هستند. این خانوارها میتوانند دارای فرزندان خردسال پیش از سن کار، بازنشستگان و خانوارهای فاقد جوانان در سن کار و یا خانوارهای دارای افراد شاغل باشند.
۶- ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار ایرانی دارای یک نفر بیکار است. با فرض جمعیت ۳ نفری در هر خانوار، تعداد افراد درگیر با بیکاری در کشور ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است؛ به بیان سادهتر این تعداد از جمعیت کشور در قالب 2/2 میلیون خانوار، هر یک درگیر حل معضل بیکاری یک نفر از افراد متقاضی ورود به بازار کار در خانوادههایشان هستند.
۷- تعداد ۴۲۵ هزار خانوار در کشور داریم که دارای ۲ فرد بیکار است. بیکاری جوانان جویای کار به ویژه فارغالتحصیلان دانشگاهی، امروز از دغدغههای جدی و مسائل چالش برانگیز خانوارها و همچنین دولت به حساب میآید.
۸- در وضعیت بدتر بیکاری و آنجایی که معضل بیکاری چهره بد خود را به جامعه نشان میدهد، تعداد ۱۲۹ هزار خانوار کشور دارای ۳ نفر بیکار و حتی بیشتر از آن هستند. میتوان گفت ۳۸۷ هزار نفر امروز در کشور با بدترین نوع از بیکاری مواجهاند و نیازمند اقدامات فوری حمایتی دولتها برای ورود این دسته از کارجویان به بازار کار است. قطعاً خانوارهای با ۳ نفر بیکار دچار جالشهای جدی معیشتی و مالی نیز هستند.
۹- درصد خانوارهای فاقد شغل کشور از خانوارهای دارای ۲ تا ۳ نفر شاغل بیشتر است که این مسأله نشاندهنده اختلاف دیدگاه افراد نسبت به بازار کار از یک سو و تفاوت هزینههای خانوار است که موجب میشود ۵ میلیون خانوار بدون حتی یک نفر شاغل روزگار بگذرانند و 1/3 میلیون خانوار با ۲ تا ۳ نفر شاغل وارد بازار کار شوند.
۱۰- 6/17 درصد کل خانوارها در پُرهزینهترین استان کشور یعنی تهران زندگی میکنند؛ با این وجود 2/25 درصد خانوارهای ساکن در پایتخت فاقد شغل هستند و 7/59 درصد خانوارها با یک نفر شاغل اداره میشوند.
۱۱- استان ایلام با وجود اینکه کمترین تعداد خانوار کشور را در خود جای داده است اما تعداد خانوارهای با ۳ نفر شاغل و بیشتر در این استان، بالاترین میزان در کشور است؛ از سویی دارای بالاترین درصد خانوارهای با ۳ نفر و بیشتر بیکار در کشور نیز است. شگفتی دیگر اینکه در ایلام به ازای هر ۱۰۰ خانوار، ۳۱ نفر بیکار وجود دارد که بالاترین تعداد در کشور است. در عینحال، استان خراسان جنوبی دارای بالاترین درصد خانوارهای با 2 نفر شاغل در کشور است و در نقطه مقابل ایلام، دارای کمترین آمار بیکاری است و در هر ۱۰۰ خانوار آن ۸ نفر بیکار وجود دارد.
۱۲- مازندرانیها در شمال ایران ترجیح میدهند با یک نفر شاغل در بازار کار حضور یابند و از این منظر بالاترین آمار تک شاغلی را در کل کشور دارند. در نقطه مقابل خوزستانیها دارای بالاترین درصد خانوارهای فاقد شغل کشور هستند به نحوی که 4/31 درصد خانوارهای این استان زرخیز کشور فاقد حتی یک نفر شاغل هستند!
۱۳- با وجود اینکه درصد بالایی از خانوارهای خوزستانی بدون شاغل هستند، در خراسان جنوبی وضعیت به گونه دیگری است و تعداد خانوارهای بدون بیکار بسیار پایین است و از این حیث، میتوان گفت اشتغال در این منطقه از کشور از اوضاع خوبی برخوردار است.
۱۴- خانوارهای ساکن در استان سیستان و بلوچستان دارای بالاترین درصد خانوارهای دارای یک نفر بیکار کشور است و در این خطه از کشور، خانوادههای بیشتری نسبت به سایر نقاط کشور با بیکاری فرزندانشان درگیر هستند.
۱۵- با وجود اینکه سرانه اشتغال کشور کمتر از یک نفر و به میزان ۹ دهم درصد است، استان بوشهر دارای سرانه 4/1 نفر در هر خانوار است و از این منظر بهترین وضعیت را در بین استانهای کشور داراست.