آیین خدیر (خدر، خضر) نبی یکی از رسم‌های قدیمی در خلخال استان اردبیل است که هر سال در بهمن ماه در روستاهای این منطقه برگزار می‌شود.
این آیین که زمانی در خطر فراموشی قرار داشت، سال ۱۳۹۹ به شماره ۲۳۳۰ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شد.
فصل زمستان در استان اردبیل به 3 دوره مختلف تقسیم می‌شود؛ 40 روز اول زمستان (از ابتدای دی تا دهم بهمن) را «چله بزرگ»، ۲۱ روز بعد از آن را (۱۱ بهمن تا آخر بهمن) را «چله کوچک» و ۳۰ روز آخر فصل را «بایرام آیی» (آداب پیشواز نوروز) می‌نامند.
لازم به توضیح است، 4روز آخر چله بزرگ را «بویوک چیله» و 3 روز اول چله کوچک را «کیچیک چیله» می‌گویند و از هفتم تا سیزدهم بهمن ماه هم، «خدیر» نامیده می‌شود. اهالی خلخال مراسم و آیین خاصی برای «خدیر» دارند.
«آیین خدیر نبی» مجموعه‌ای از باورها و اعتقادات را در بر گرفته و به نوعی یک جشن محسوب می‌شود. به این صورت که در 2 هفته آخر بهمن‌ماه رسم قدیمی «قوودالمه» را برگزار می‌کنند که موجب انس و صله رحم اقوام، بستگان و خویشاوندان می‌شود. قبل از روز موعد «خدیر نبی»، بانوان روستا یا شهر جمع شده و گندم، عدس و کنجد را روی ساچ برشته کرده و آن را برای خرد کردن به آسیاب می‌برند تا آن را برای تهیه «قووت» که خوراکی مخصوص این آیین است، آماده کنند.
«قوودالمه» شب پنجشنبه اجرا می‌شود و ظهر همان روز آش مفصلی درست کرده و بین اقوام و همسایگان توزیع می‌کنند. از غروب پنجشنبه، کم کم میهمانی این سنت قدیمی و آیین ماندگار در خلخال آغاز می‌شود. بساط شام و پذیرایی از میهمانان فراهم می‌شود. پس از خواندن قرآن، مراسم «قوودالمه» آغازشده و بانوان آرد آسیاب‌شده با مخلوطی از پوست نارنج معطر شده را از صافی عبور می‌دهند، هر زنی نیتی کرده و روی تشت مخصوص «قووت» را الک می‌کند. این جشن برای بخت‌گشایی جوانان هم مرسوم بوده و در برخی مناطق به آن «سوبای‌لار بایرامی» (عید مجردها) می‌گویند.
«قووت» از ترکیب و آسیاب کردن گندم برشته، نخودچی، عدس و غلات دیگر تهیه می‌شود. از نذری‌های دیگر که در شب خدیر پخته و توزیع می‌شود، می‌توان به آش دوغ و آش گیلدیک اشاره کرد.
بخشی از «قووت» به 7 همسایه، به عنوان هدیه یا به منظور احسان برای براورده شدن نذر فردای شب «خدیر»، داده می‌شود. باوری هم درباره تهیه «قووت» وجود دارد، بر اساس آنچه که کهنسالان و ریش‌سفیدان تعریف کرده‌اند در گذشته مقداری از «قووت» را در سینی بزرگی می‌ریختند و داخل یک اتاق خلوت می‌گذاشتند. معتقد بودند که حضرت خضر نبی با قمچی (نوعی تازیانه) این سینی را متبرک می‌کرد.
