7 هزار سال دیرینگی در شهری که هنوز یک میدان مرکزی شایسته ندارد، به موضوعی اجتماعی و فرهنگی تبدیل شده است. پیشنهاد تملک و تخریب ملک دخانیات و تبدیل آن به میدان مرکزی شهر نهاوند از سوی یکی از نویسندگان در سال 88 مطرح شد. از طرفی این موضوع با استقبال نماینده وقت و مدیران شهری مواجه شد و آنان هم در طرحهای تفصیلی و جامع، این پیشنهاد را به عنوان ضرورتی مهم گنجاندند.
تخریب ملک 6 هزار مترمربعی و 40 ساله دخانیات در چهارراه مهم شهر -که مدتی هم در اختیار دادگاه انقلاب بود- میتوانست تنفس بصری- ترددی قابلتوجهی برای شهر ایجاد کند و این شهر تاریخی را از بنبستهای تودرتویی که گرفتارش بود، نجات بخشد.
برای تملک و تخریب دخانیات، اما مبالغی بیان میشد که از توان شهرداری نحیف نهاوند خارج بود. دهها پیگیری از طرف نماینده وقت، فرمانداری، استاندار و... به کوچ تأمین منابع مالی و پرداخت اعتبار مورد نیاز منجر میشد که ظاهراً در شهر و استان کسی توان پرداختش را نداشت.
طرح اولیه برای تخریب این ملک که از سوی نویسنده نهاوندی ارائه شد، با این دید که دخانیات ادارهای کاملاً دولتی است و میتواند با معوض ملکی و زمین و... حل شود، همراه بود. اما با تعلل و زمانبر شدن موضوع دخانیات از دولت منفک و کاملاً بنگاهی اقتصادی و خصوصی شد و گرهها همچنان ناگشوده باقی ماند.
با وجود پیگیری و پیشنهادهای متعدد مالی و مخالفت شدید دخانیات، فرجیفر شهرداری بود که حکم تخریب را بر اساس ماده 9 قوانین شهری اخذ و در سال 94 اجرایی کرد. زمانی که شهرداری در حال ادامه تخریب بود با شکایت دخانیات کشور عملیات اجرایی این پروژه با دستور قضایی به مدت یکسال متوقف شد.
یکسال پس از این اقدام یوسفیان، شهردار فعلی نهاوند در اردیبهشتماه 95 عملیات اجرایی این پروژه را رفع توقیف کرد و در شرایطی که پرونده تملک دخانیات و تهاتر ملکی آن در جریان است، کار محوطهسازی این پروژه از شهریورماه 95 امسال آغاز شد.
حالا هم که در مرحله اجرای محوطهسازی است، بحث اجرایی طرح یا المانی برای این میدان از حالت پیشنهاد و... خارج شده و به نظر میرسد به شرکتی که حتی در شهرداری مستقر شده، واگذار شده است. شرکت اسوایت از اینکه با دعوت چه کسی آمده، سکوت کرده است؛ اما شورای شهریها میگویند هیچ مصوبه و خروجی برای این استقرار این شرکت در شهرداری نداشتهاند، چه برسد به اینکه بخواهد طرح میدان مرکزی را تصویب و به آن بسپارند.
شورا فعلاً طرحی را تصویب نکرده
این شرکت چند طرح را به عنوان مصوبه و مورد توافق با شهرداری در فضای مجازی منتشر کرده است؛ اما رئیس شورای شهر از تصویب و تأیید نشدن هیچگونه طرحی برای میدان در حال حاضر خبر میدهد.
المان مرکزی باید شناسنامه نهاوند باشد
رئیس شورای شهر نهاوند همچنین میگوید: تاکنون هیچ طرحی از جانب شورا برای این محل مصوب نشده و مجوز این مکان تنها با کاربری فضای سبز و مصوبه طرح تفضیلی شهر است که قابل تغییر نیست.
مسعود رضی در خصوص اینکه چه طرحی با چه ویژگیهایی برای این میدان مورد تأیید است، بیان میکند: المان تعریف و شرایط خاص خودش را دارد؛ هرچند ممکن است حتی المانی هم در میان نباشد، اما اگر هم در نهایت به نصب المان توافق پیدا کنیم باید طرحی کارشناسی شده باشد که معرف شناسنامه نهاوند و پیشینه تاریخی و موقعیت فرهنگی، اسلامی و... آن باشد.
سال گذشته فراخوان طراحی المان برای میدان به ارائه 12 طرح که اغلب از سوی طراحان نهاوندی بود، منجر شد مسئولان شهرداری به دلیل آرمانی بودن، منافات با اصل هدف و اقتباسی بودن، طرحهای پیشنهادی را قابل اجرا نداشتند.
هرکس دعوت کرده، پاسخگو باشد
یارولی سیف، عضو باسابقه شورای شهر نهاوند هم در اینباره میگوید: هیچگونه مجوزی برای انعقاد قرارداد با اسوایت و یا هر شرکت دیگری توسط شورا منعقد نشده است و هرکس برای استقرار این شرکت هماهنگ یا دعوت کرده، خودش باید پاسخگو باشد. شورا هیچ طرحی را هم تصویب نکرده و برای هزینه استقرار هم باید خود شهرداری یا هرکسی که دعوت کرده، پاسخگو باشد. البته شهرداری هم طرحی به شورا هنوز ارائه نداده است.
شهری با 7 هزار سال قدمت، میدان مرکزی ندارد
اما کارشناسان شهری از اینکه نهاوند با این قدمت و اصالت هنوز یک میدان مرکزی ندارد، ابراز تأسف میکنند و طولانی شدن پروسه میدان مرکزی نهاوند را هم نشان از بیتوجهی مسئولان این بخش نسبت به موقعیت نهاوند و اکتفا کردن به شعارها و وعدههایی که تلاشی برای تحقق آنها نمیشود، میدانند.
کارشناسان میگوید: محدوده مرکزی نهاوند یک فضای تنفسی که در قالب بوستان، پارک و یا میدان و فضای سبز باشد، ندارد؛ از این رو بحث تملک و تخریب ملک دخانیات و تبدیل آن به میدان مرکزی شهر اگر به میدان- پارکی با المان منحصربهفرد و درخور عظمت تاریخی و فرهنگی نهاوند باشد، میتواند گرهگشای مشکلات پیش گفته باشد.
چند باره کاری برای شهر با جیب خالی
حکایت تغییر و تخریب المانهای شهری که سالها پیش طراحی یا احداث شده است، در نهاوند سابقه قابل توجهی دارد. المانهای ابوذر، شهدای گمنام بام ابوذر و این اواخر هم تخریب المان میدان 15 خرداد برای نصب المان جدید نمونهای از این موارد دوباره کاریهاست که هزینه دوچندان را روی دست شهری میگذارد و منابع مالی ضعیفی دارد.
طرحها در راه تأیید استان
از سوی دیگر مهدی نساری، کارشناس شهری میگوید: شرکت اسوایت چندین طرح برای میدان مرکزی ارائه داده که از این تعداد یک مورد آن در حال ارسال به کمیته فنی استانداری است. البته اینکه شورا میگوید طرحی را هنوز تأیید نکرده است مغایرتی با ارسال این طرح ندارد، زیرا طرح باید در هر صورت به استان ارائه شود، حالا شورا پس از اعمال نظر استان میتواند نسبت به رد یا تأیید آن اقدام کند.
اسوایت پاسخگو نبود
تلاشها برای گفتوگو با اسوایت بینتیجه ماند. نماینده این شرکت که در شهرداری مستقر است، حاضر نشد درباره طرح و اینکه به دعوت چه کسی (شهرداری یا شورا) برای اجرا یا طراحی این میدان به نهاوند آمده است، پاسخگو باشد.
هرچند گفته میشود این شرکت از لحاظ قانونی نمیتواند مجری طراحی میدان مرکزی شهر باشد؛ زیرا سوابق و تخصصهای مرتبط با طراحی المان را ندارد و بیشتر مجری عمران شهری است تا طراحی؛ آنهم با این اهمیت و دقتی که برای میدان مرکزی نهاوند باید اعمال شود.
