میزان فعالیت بدنی که فرد انجام میدهد، میتواند خطر ابتلا به عفونت را تحتتأثیر قرار دهد و بر عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیرگذار باشد.
به گزارش ایسنا، انجام ورزش نامنظم، بسیار سنگین و طولانی مدت سبب تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن میشود، مانند زمانی که افراد بهصورت هفتگی در ورزشهای تفریحی شرکت کرده و این فعالیتها را با شدت بالایی انجام میدهند. مطالعات متعدد نشان میدهد که شیوع علائم بیماری دستگاه تنفسی در روزهای پس از اجرای تمرینات استقامتی طولانی مدت و شدید افزایش مییابد و بهطور کلی فرض بر این است که این نشاندهنده تضعیف موقتی عملکرد سیستم ایمنی ناشی از ورزش طولانی مدت است.
تحقیقات نشان داده است که دورههای تمرین شدید که یک هفته یا بیشتر به طول میانجامد، در چندین جنبه عملکرد سیستم ایمنی را تحت فشار قرار میدهد و اگرچه ورزشکاران نخبه از نظر بالینی دچار نقص ایمنی نیستند، اما ممکن است که در چندین مورد ایمنی را در برابر بیماریهای جزئی، بهویژه همزمان با دورههای تمرینی طولانی و سنگین و یا در زمان مسابقات بزرگ به خطر بیاندازد.
ورزش منظم و با شدت متوسط، خطر ابتلا به عفونت را در مقایسه با سبک زندگی بیتحرک کاهش میدهد، اما دورههای طولانی مدت ورزش و دورههای تمرینی با شدت بالا با افزایش خطر عفونت همراه هستند و باید بدانیم که در ورزشکاران، یک نکته متداول این است که علائم بیماری تنفسی در نزدیکی مسابقات وجود دارد و این میتواند عملکرد ورزشی را مختل کند.
تحقیقات نشان داده که تمرینات طولانی مدت و شدید، به اختلال عملکرد گلبولهای سفید منجر میشود، این تغییرات موجب ایجاد بهاصطلاح «پنجره باز» شده که با کاهش توان سیستم دفاعی بدن در برابر ویروسها و باکتریها همراه است و خطر ابتلا به بیماریهای عفونی بهویژه در دستگاه تنفس را افزایش میدهد. عوامل دیگری مانند استرس روانی، کمبود خواب و سوءتغذیه نیز میتوانند ایمنی بدن را کاهش داده و به افزایش خطر عفونت منجر شوند.
شایع ترین بیماریها در ورزشکاران عفونتهای ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی (سرماخوردگی و آنفلوانزا) است که در فصل زمستان شایعتر است و بزرگسالان بهطور معمول سالانه بین ۲ تا 4 دوره این بیماری تنفسی را تجربه میکنند.همچنین ورزشکاران بهدلیل آلرژی یا التهاب ناشی از استنشاق هوای سرد، خشک یا آلوده، میتوانند علائم مشابهی (مانند گلودرد) را از خود بروز دهند که البته این علائم عموما بیاهمیت است، اما با اینکه مهم نیست که علت آن التهاب عفونی یا آلرژیک بوده ولی میتواند دلیل عاملی باشد که یک ورزشکار ملزم شود ادامه تمرینات را قطع کند، کم کار کند یا حتی یک رقابت مهم را از دست بدهد. جالب است که همه این مطالعات نشان میدهد که در مقایسه با همتایان مرد، شیوع این بیماری در ورزشکاران زن تا حدودی بیشتر است.
دورههای تمرینی شدید با ریکاوری ناکافی ممکن است به حالت موقتی ایمونودپرس(افت توانایی سیستم ایمنی بدن) منجر شود که البته باید توجه داشت با چند روز استراحت نسبی میتواند بهبود یابد؛ بنابراین توصیه میشود درصورتی که تمرینات شدید و طولانی مدت را در برنامه خود دارید حتما پس از تمرینات بهطور کامل ریکاوری کنید تا بدن شما استراحت کرده و بتواند در برابر فشارهای وارده مقاومت کرده و از ایجاد بیماریهای عفونی جلوگیری کند.
ورزشکاران میتوانند با جلوگیری از تماس نزدیک با افرادی که علائم عفونت دارند از دریافت و انتقال ویروس پیشگیری کرده و همچنین میتوانند با تمرینات با شدت مناسب، رعایت بهداشت دهان و دندان و به اشتراک نگذاشتن وسایل شخصی مانند حوله و بطری نوشیدنی و... خطر ابتلا به عفونت را به حداقل برسانند.
بر اساس این مطلب که از سوی محمد مهرتاش متخصص پزشکی ورزشی تهیه شده است به ورزشکاران توصیه میشود در طول تمرین طولانی مدت ۳۰ تا ۶۰ گرم کربوهیدرات در ساعت مصرف و از پلی فنول (فلاونوئید یا گیاهان با خواص دارویی) حاوی مکملها یا مواد غذایی و پروبیوتیکهای لاکتوباسیل استفاده کنند.
