یکم تا هفتم آبان‌ماه به عنوان هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها نامگذاری و امسال شعار «پیشگیری از مسمومیت در همه‌گیری کرونا»، «با افزایش آگاهی، مانع مسمومیت دارویی شویم» برای این هفته انتخاب شده است.
هرساله هزاران نفر از گروه‌های سنی متفاوت به سبب مسمومیت‌های حاد ناشی از داروها، سموم و محصولاتی که معمولاً در خانه یافت می‌شوند به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارند.
65 درصد از قربانیان مسمومیت‌های غیرعمدی کودکان هستند که در این میان کودکان یک تا 4 ساله در معرض خطر بیشتری هستند، بنابراین نگهداری داروها، سموم و شوینده‌های شیمیایی به دور از دسترس کودکان بسیار حایز اهمیت است. مسمومیت‌های بزرگسالان اغلب شامل مسمومیت‌های عمدی و گاهاً اشتباهات دارویی است که در آن افراد برای تسکین درد مقادیر بیش از حد انواع مسکن را مصرف و دستورالعمل‌های توصیه شده را نادیده می‌گیرند.
رعایت دقیق نکات ذیل نقش عمده‌ای در پیشگیری از مسمومیت‌ها و عواقب ناگوار احتمالی آنها دارند:
فقط داروهای تجویزی که توسط پزشک برای شما تجویز شده است را مصرف کنید. سوء‌استفاده از داروهای تجویزی یا بدون نسخه، جایگزین «ایمن» برای سوء‌مصرف مواد غیرقانونی نیست.
هرگز به امید اثرات سریع‌تر و قوی‌تر، مقادیر بیشتر یا مکرر از داروهای خود، به‌ویژه داروهای مسکن تجویزی را مصرف نکنید.
هرگز داروهای تجویزی خود را به اشتراک نگذارید یا نفروشید.
تمامی داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و گیاهان دارویی را در مکانی امن نگهداری کنید.
هنگام مصرف دارو، دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید. هنگام مصرف داروهای دیگر، برخی از داروها را نمی‌توان با خیال راحت مصرف کرد.
هنگام مصرف داروها در شب، چراغ را روشن کنید تا مطمئن شوید که مقدار صحیح دارو را استفاده می‌کنید.
داروها را در بطری یا ظروف اصلی خود نگهداری کنید.
بر استفاده از داروهای تجویز شده برای کودکان و نوجوانان، دقیقاً نظارت کنید.
داروهای تجویزی استفاده نشده، غیرضروری یا تاریخ مصرف گذشته را دور بریزید.
همیشه قبل از استفاده از محصولی که ممکن است سمی باشد، برچسب آن را بخوانید.
محصولات شیمیایی را در بطری‌ها یا ظروف اصلی خود نگهداری کنید. از ظروف غذا مانند فنجان، بطری یا شیشه برای نگهداری محصولات شیمیایی مانند محلول‌های پاک‌کننده یا محصولات زیبایی استفاده نکنید.
هرگز محصولات شوینده خانگی را با هم مخلوط نکنید. به عنوان مثال مخلوط کردن سفیدکننده‌ها و جرم‌زداها می‌تواند منجر به تولید گازهای سمی شود.
هنگام استفاده از محصولات شیمیایی مانند پاک‌کننده‌های خانگی، هواکش را روشن و پنجره‌ها را باز بگذارید.
در مورد فضای ذخیره‌سازی هوشمند باشید و تمام داروها و محصولات شیمیایی خانگی را دور از دید کودکان در کابینتی که به آنها دسترسی نداشته باشند، نگهداری کنید.
جلوی چشم کودکان دارو مصرف نکنید و هنگام مصرف دارو یا استفاده از محصولات خانگی مقادیر باقی مانده را روی پیشخوان یا میزی قرار ندهید که کودکان بتوانند به آنها دسترسی پیدا کنند، زیرا فقط چند ثانیه طول می‌کشد تا کودک آن را دریافت کند.
اگر در حین مصرف دارو مجبور به انجام کار دیگری مانند پاسخ دادن به تلفن هستید، کودکان خردسال را همراه ببرید.
از داروهای قانونی یا غیرقانونی که میهمانان ممکن است به خانه شما بیاورند، آگاه باشید. از میهمانان بخواهید داروها را در جایی ذخیره کنند که کودکان نتوانند آنها را پیدا کنند. کودکان می‌توانند به راحتی وارد جعبه‌های قرص، کیف پول، کوله‌پشتی یا جیب کت شوند.
و در پایان، مرکز اطلاعات داروها و سموم با شماره تلفن 190 عهده‌دار پاسخگویی به پرسش‌های دارویی و موارد مسمومیت‌ها به صورت تلفنی است.
* سید کاظم طاهری، بورد تخصصی مسمومیت‌های بالینی، استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی همدان
