«چند صفحه پایان‌نامه می‌خوای؟»، «چقدر پول واسه خرید پایان نامه‌ات کنار گذاشتی؟»، «موضوع دست اول می‌خوای یا ترکیب چند تا کار شده رو هم می‌تونی ببری؟»، «هیچ جا پروژه به این قیمت پیدا نمی‌کنی»، «چند وقته می‌خوای پروژه‌ات آماده بشه؟»، «چون موضوع پایان نامه‌ات جذاب بود، بهت تخفیف دادم»، «آدم معرفی کنی، بهت تخفیف می‌دم» و...
کافی است سری کوتاه به کلونی‌های مختلف پایان‌نامه‌فروشی‌ها بزنید تا با کوهی از جملات این چنینی مواجه شوید؛ جملاتی که هر کدام حکایت از آن دارد که وضع فروش پایان‌نامه‌ها و شرایط علمی دانشجویان در خط قرمز خود قرار دارد و باید هر چه زودتر فکری به حال این بازار نابسامان کرد.
اگر 3 واژه «فروش پایان‌نامه» را در گوگل تایپ کنید تا این مرورگر در مدت 4 دهم ثانیه، 833 هزار لینک را برای فروش پایان‌نامه و پروژه در اختیار شما می‌گذارد؛ لینک‌هایی که بعضاً در آنها پایان‌نامه‌ها به شکل عمده و کتابخانه‌ای به فروش می‌رسند.
البته بعضی از این سایت‌ها فعالیت جدی در تلگرام و اینستاگرام دارند و حسابی هم برای کانال‌شان تبلیغ می‌کنند اما با همه این احوال بعید به نظر می‌رسد خرید پایان‌نامه از این گونه سایت‌ها آخرین انتخاب یک دانشجوی متخلف باشد.
با جذب خارج از ظرفیت دانشجو در مقاطع تحصیلی مختلف و افزایش تعداد واحدهای آموزشی، بازار فروش پایان‌نامه‌ها به شدت داغ‌تر از قبل شده است و بنا بر نقص‌های قانونی موجود در وزارت علوم و دیگر نهادهای نظارتی پس از گذشت چندین سال هنوز برخوردی با فروشندگان و خریداران پروژه و پایان‌نامه صورت نمی‌گیرد و تنها واکنش وزارت علوم به این ماجرا به راه‌اندازی سامانه ایران داکس منجر شد که آن هم صرفاً برای مقطع کارشناسی ارشد تعبیه شده است.
ایران داکس سامانه‌ای است که موضوعات پایان‌نامه‌های مختلف که قبلاً از آن دفاع شده است در آن ثبت می‌شود و نقش یک سپر دفاعی را در مقابل کپی کردن پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری دارد و عملاً در مقابل خرید و فروش آنها کاری از پیش نمی‌برد.
معضل فروش پایان‌نامه‌های دانشجویی در سال‌های اخیر به حدی جدی شده است که در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مورد بحث بوده و در هفتصد و پنجاه و سومین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز رئیس‌جمهور از آنچه «پایان‌نامه‌فروشی» و «کپی‌برداری علمی» نامیده می‌شود، انتقاد کرده و گفته است که شأن علمی کشور به هیچ وجه نباید زیر سؤال برود و دستگاه‌های مرتبط باید با این اقدامات مقابله کنند.
این پدیده که از آن به عنوان حراج علم در کشور یاد می‌شود اوایل به صورت پنهانی انجام می‌شد ولی در حال حاضر برای مواجهه با این پدیده کافی است سری به میدان انقلاب یا مقابل دانشگاه‌های برتر کشور بزنیم تا در کمترین دقایقی با افرادی که برای فروش پایان‌نامه تبلیغ می‌کنند برخورد کنیم.
به خصوص پس از افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها در مقاطع تحصیلات تکمیلی، پدیده پایان‌نامه‌فروشی هم رونق گرفته است که مقابله با آن هم صورت نگرفته یا به شکل جدی نبوده است که اگر مقابله جدی صورت می‌گرفت وضعیت پایان‌نامه‌های کشور اکنون به صورتی نبود که جز جزوه‌های کپی‌برداری شده که فقط به درد انبار دانشگاه‌ها می‌خورد چیزی از پایان‌نامه‌های دانشجویان ما حاصل نشود.
حالا با ورود دولت به این موضوع شاید راهکارهای جدی برای برخورد با این معضل علمی ارائه شود تا شاید بازار خرید و فروش پایان‌نامه که بازار پرسود و پر مشتری هم هست از رونق بیفتد. دانشجویان کشور که به جز درس مشغله‌های دیگری هم دارند زمان زیادی برای تکمیل و تنظیم پایان‌نامه اختصاص نمی‌دهند و ترجیح می‌دهند تنها با یک تلفن و بیان موضوع، پایان‌نامه خود را خریداری کنند و این مسأله پرصداترین زنگ خطر برای آموزش عالی است.
پایان‌نامه‌فروشی که رئیس‌جمهور هم بر آن انتقاد دارد سبب می‌شود که مدرک دانشگاهی ما بی‌اعتبار شود و اعتماد به مدرک دانشگاهی از بین برود به خصوص در کشور ما که بنیان اشتغال و کسب و کار و درآمد براساس مدرک دانشگاهی استوار است از طرفی دیگر، اگر در سطح جامعه القا شود که تقلب آسان است و با چنین تقلب‌هایی مقابله هم نمی‌شود، این تقلب علمی رواج و گسترش پیدا کرده و به خود دانشگاه‌ها آسیب وارد می‌کند، البته مسأله دیگری هم به ذهن می‌رسد و آن اینکه چطور افرادی که از آنها به پایان‌نامه‌نویس یاد می‌شود می‌توانند پایان‌نامه‌هایی را حتی در زمینه‌های تخصصی بنویسند که حتی در دانشگاه‌های دولتی بتوان از آن دفاع کرد ولی دانشجویان ما از این کار عاجز هستند یا خود را عاجز و ناتوان می‌نمایانند و حاضرند برای یک پایان‌نامه ۲ تا ۳ میلیون هزینه کنند و آن را بدون دردسر در دسترس ببینند.
در این ارتباط سید ابوالحسن ریاضی معاون دانشجویان داخل سازمان امور دانشجویان از به اتمام رسیدن کار کارشناسی شیوه‌نامه برخورد با تخلفات علمی خبر داد و گفت: در این شیوه‌نامه شدیدترین تنبیه برای جعل پایان‌نامه در نظر گرفته شده است.
معاون دانشجویان داخل سازمان امور دانشجویان با اشاره به برخی از موضوعات شیوه‌نامه برخورد با تخلفات علمی افزود: یکی از مسائلی که در این شیوه‌نامه به آن اشاره شده، بحث فروش پایان‌نامه‌ها است که ضربه شدیدی بر کیفیت علمی دانشگاه‌ها وارد می‌کند، بنابراین شدیدترین تنبیه برای مواردی که پایان‌نامه جعل شده باشد در نظر گرفته شده است.
وی گفت: از کوچکترین سرقت علمی،رعایت نکردن حقوق مؤلفان، ذکر نکردن عناوین و مواردی از این قبیل که طیف بسیار گسترده‌ای از بی‌دقتی‌ها و تخلف‌ها محسوب می‌شود در این شیوه‌نامه پیش‌بینی شده است با توجه به اینکه فروش و جعل پایان‌نامه تبدیل به یک معضل جدی و تا حدودی همه‌گیر در بین دانشجویان کشور شده است جامعه دانشگاهی امیدوار هستند تا با پیگیری‌های جدی‌تر دولت و مجلس این معضل در سال آینده رو به کاهش گذاشته و حتی به صفر برسد تا در بحبوحه ارتقای علمی دانشگاه‌های کشور در رتبه‌بندی‌های جهانی، اعتبار مدرک دانشگاهی ما کمرنگ نشود.
