مردم همدان چند روز مانده به شب یلدا شورونشاط خاصی به بازار داده‌اند. همه در تدارک برگزاری میهمانی و دیدوبازدیدهای شب یلدا هستند و خانواده‌ها خریدهایشان را شروع کرده‌اند.
شب یلدا خانواده‌های ایرانی رسم ماندگاری دارند که برای دختران تازه عروس خود هدیه شب یلدا می‌برند و در این خصوص نیز در بازار سرگذر همدان با خانواده‌ای که در حال خرید آجیل، میوه و شیرینی بودند گفتگو کردم، مادر خانواده ازاینکه برای دخترش خرید می‌کرد خوشحال بود.
اولین خریدشان هندوانه بود پدر خانواده از قیمت‌ها رضایت چندانی نداشت ولی از اینکه همه نوع میوه و آجیل فراوان است و در گذشته اینگونه نبوده، ابراز رضایت داشت.
حسن شریفی‌نیا یکی از مغازه‌داران بازار میوه و تره‌بار سرگذر، شب یلدا را مانند عیدنوروز ارزشمند می‌دانست و درباره توان خرید مردم گفت: همه مردم توان خرید دارند ولی هزینه‌کردشان بدون برنامه‌ریزی است.
وی افزود: اگر این چشم‌وهم‌چشمی‌ها را از دیدوبازدیدهای شب یلدا حذف کنند شب یلدای ما ایرانیان جزو بهترین جشن‌ها است. چرا که در این کانون‌های گرم مشکلات و کدورت‌ها رفع می‌شود و گاهی وصلت‌هایی نیز صورت می‌گیرد.
نظر وی درباره توان خرید مردم تا حدودی منطقی بود چرا که مرد و زن، پیر و جوان همه مانند ایام عید نوروز در حال خرید بودند.
مغازه‌داری هم که انارهایش را 3500، 4500، 5 ، 6 ، 9 و10500 قیمت زده بود توان خرید مردم را به‌طور میانگین و باتوجه به افزایش چندین برابری تورم مناسب می‌دانست و در تکمیل صحبت‌هایش گفت که در هیچ زمانی قدرت خرید مردم یکسان نبوده است.
قنادی‌ها از خریدهای یلدا سهم کمی داشتند. گویا امسال مردم همدان به خرید شیرینی تمایلی ندارند؛ با فروشنده قنادی ابتدای خیابان بوعلی گفت‌وگویی انجام دادم وی قیمت‌های شیرینی‌های خود را از 14 تا 25 هزار تومان مشخص کرده بود و می‌گفت مردم در خریدهای شب یلدای امسال تمایل زیادی برای خرید شیرینی ندارند طوری که از نیم تا یک‌ونیم کیلو بیشتر خرید نمی‌کنند، وی 6 تا کیک برای شب یلدا سفارش گرفته بود.
شیرینی‌هایش زبان خامه‌ای، نون خامه‌ای، رولت، 3 گوش، ناپلئونی، کیک یزدی، نارگیلی و مارسگانی بود وی مشتری‌هایی هم داشت که برای سفارش کیکِ شب یلدا آمده بودند.
پدر خانواده‌ای هم به‌تنهایی برای خرید آمده بود و همه نوع میوه، شیرینی، آجیل و هندوانه در سبد خرید داشت.
وی شب یلدا را شاعرانه توصیف کرد وبه جا آوردن صله‌رحم را یکی از بهترین و مهم‌ترین رکن این شب بلند و باستانی ایرانیان دانست.
حس خوبی در صحبت‌هایش بود و می‌گفت شب یلدا به همراه خواهران و برادرانم در منزل مادرم هستیم و من احساس می‌کنم در این مهمانی خستگی‌های 9 ماه سال از تن من خارج می‌شود.
قیمت‌ها نیزدر بازار نوسان داشت؛ قیمت پرتقال در بازار سبزه میدان، سرگذر و اطراف میدان مرکزی شهر از 3800 تا 10 هزار تومان متفاوت بود. بین میوه‌ها کیوی همه جا 5 هزار تومان عرضه‌شده بود ولی موز در صدر قیمت‌ها بود و از 9500 تا 11 و 12هزارتومان نوسان داشت. هندوانه، نارنگی و سیب زرد با قیمت 3500 تا 5500 نسبت به دیگر میوه‌ها قیمت مناسبی داشتند.
زوج 70- 80 ساله‌ای هم برای خرید شب یلدا به بازار آمده بودند از آنها سؤال کردم که چرا از فرزندان یا نوه‌هایتان نخواستید برایتان خرید کنند! با خنده و خوشحالی گفتند ما دوست داریم خودمان خرید شب یلدا را انجام دهیم و فرزاندانمان را دعوت کردیم به منزل ما بیایند. این زوج مسن در مقایسه شب‌های یلدای دوران جوانیشان با این روزها گفتند شب یلدای این روزها خوب است، همه نوع نعمت فراوان است و همه مردم توان خرید دارند و باید شکرگزار این نعمت‌ها بود.
ایرانیان در کنارهمه برنامه‌هایی که برای شب یلدا دارند مراسم خاصی برای عروس و دامادها برگزار می‌کنند که از گذشتگان دور نیز مرسوم بوده است. خمچه یا خُنچه عروس یکی از سنت‌های شب چله دربیشتر استان‌ها است. خمچه به سینی بزرگی گفته می‌شده‌است که هدایای عروس و داماد را در آن حمل می‌کردند و امروزه کادو می‌گویند. معمولاً اقوام داماد هدایایی از جمله لباس و کفش زمستانی و کادوهای دیگر به خانه پدرعروس می‌برند و شام را میهمان آنها هستند. آنها نیز متقابلاً به داماد هدیه‌ای می‌دهند.
آجیل‌فروشان سبزه‌میدان و خیابان‌های باباطاهرو شهدا روی چرخ و در مغازه‌ها انواع آجیل عرضه کرده‌بودند و می‌گفتند قیمت آجیل نسبت به دیگر اجناس از سال گذشته تاکنون افزایش چندانی نداشته‌است، تفاوت قیمت آجیل از 13 هزار تا 25 و 50 هزار و پسته خالص 150 و200 هزار بود یکی از مغازه‌داران محوطه میدان امام خمینی نیز می‌گفت به دلیل ممنوع شدن صادرات پسته قیمت این محصول تغییر چندانی نداشته است.
یکی از فروشندگان آجیل افزایش قیمت بادام درختی و بادام‌زمینی و پسته را به افزایش دلار وابسته می‌دانست و قیمت آجیل را 50 هزار تومان زده بود و می‌گفت توان خرید مردم خوب است و بزرگ‌ترین مشکلی که مردم ایران به‌خصوص همدانی‌ها دارند نداشتن برنامه‌ریزی واولویت‌بندی ضعیف در خرید است.
