همدان‌پیام: مشارکت یک نیاز سرشتی انسان است، انسان بر پایه آفرینش خویش نیاز به تعلق و پیوند با دیگران دارد، خصلت اجتماعی که در وی نهفته است، مبین این است که به صورت طبیعی و براساس سرشت خویش داوطلب کار و زندگی با دیگران است، نهادهای بنیادی که انسان در آن پرورده می‌شود و زندگی را پی می‌گیرند، به طور عمومی پاسخی به نیاز مشارکت فراهم می‌آورند، زیباترین جلوه مشارکت، شراکت در اندیشه‌های یکدیگر است.
از این رو ملت بزرگ ایران با تأسی از آموزه‌های دینی و با توجه به پیشینه فرهنگ اصیل ایرانی، اسلامی و انقلابی که دارد، موضوع مشارکت و چگونگی تحقق آن را یک اصل بدیهی و پذیرفته می‌دانند که نمونه‌ای از این فرهنگ مشارکت‌جویی و احساس مسئولیت در تعیین سرنوشت خود را با خلق حماسه سیاسی در 24 خرداد سال گذشته متجلی ساختند؛ از این رو، وزیر آموزش‌وپرورش با در نظر داشتن سیاست‌های اساسی و کلان دولت تدبیر و امید، در خصوص جایگاه مشارکت‌های مردمی در اداره کشور و با علم به این واقعیت که محور اصلی توسعه آموزش‌وپرورش بر پایه مشارکت استوار است، یکی از مهمترین برنامه‌های خود در آموزش‌وپرورش را که یک امر حاکمیتی است، کاهش تصدی‌گری‌های غیرضروری در بعد اجرا، مشارکت‌پذیری و توسعه همکاری‌های بین دستگاهی اعلام کردند، توسعه بخش غیردولتی در آموزش‌وپرورش، افزایش اختیارات مدیران مدارس و مدرسه‌محوری برنامه‌هایی هستند که به تصریح مقام عالی وزارت صرفاً با حاکمیت اخلاق و روابط انسانی بر سه اصل انعطاف‌پذیری، تمرکززدایی و مشارکت‌پذیری استوار است، به گمان ایشان، اگر هر یک از رویکردهای فوق در فعالیت‌های مدرسه به‌گونه‌ای هدفدار تعریف شود، می‌تواند در رشد و شکوفایی دانش‌آموزان تأثیر چشمگیر داشته باشد.
مطالب فوق بخشی از صحبت‌های مدیرکل آموزش‌وپرورش استان در نخستین همایش موسسان مدارس و مراکز غیردولتی استان در جمع مدیران، معلمان و مربیان این مراکز بود.
عبدالرضا فولادوند گفت: توسعه مدارس غیردولتی به عنوان مرکزی که می‌تواند بازوی اجرایی وزارت آموزش‌وپرورش در تحقق اهداف تعلیم و تربیت کشور باشند جایگاه ویژه‌ای دارند؛ چرا که این مدارس با توجه به توقع مردم بهترین کیفیت آموزشی را ارائه می‌دهند.
وی افزایش کیفیت آموزشی، پاسخ به نیازهای متنوع مردم و فراگیران، ایجاد تنوع در محتوا و خدمات آموزشی، تنوع در روش‌های عرضه مطالب، کاهش فشار ناشی از انتظارات مردم به دولت در آموزش‌وپرورش فرزندان و انجام بهتر و موثرتر رقابت را از مزایای مدارس غیردولتی بیان کرد و افزود: وجود بروکراسی خودجوش در مدارس خصوصی، امکان بروز شایستگی‌ها و استعدادهای نیروهای شاغل، امکان افزایش قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری مدیران از مهمترین اهداف تأسیس این نهاد مقدس بوده است.
فولادوند خاطرنشان کرد: مدارس غیردولتی می‌توانند بر حسب سیاست‌های دولت با در نظر گرفتن اولویت‌ها و نیازهای جغرافیایی کشور، زبان، آداب و رسوم مختلف مردم و نیازهای مشاغل گوناگون ایجاد شوند و با ارائه خدمات آموزشی مناسب، کیفیت آموزشی را افزایش دهند، از سوی دیگر به‌رغم تصور بسیاری از منتقدان، مدارس غیردولتی نقش زیادی در ایجاد فرصت‌های آموزشی ایفا می‌کنند، به این معنا که مدارس غیردولتی دایر می‌شوند و تعدادی از دانش‌آموزان در آن ثبت‌نام می‌کنند به این ترتیب، بخشی از بار هزینه‌های آموزش‌وپرورش از دوش دولت برداشته می‌شود و دولت سبکبارتر می‌تواند برای مناطق محروم و لازم‌التوجه برنامه‌ریزی کند، از طرفی دیگر می‌توان با استفاده از فرصت‌های قانونی که وجود دارد، برای گسترش پوشش تحصیلی و کیفیت‌بخشی آموزش‌وپرورش مناطق کمتر توسعه‌یافته برنامه‌ریزی کرد.
وی ادامه داد: نگاهی به توسعه مدارس غیردولتی در کشورهای جهان سوم مبین وجود این ظرفیت است که می‌توان از این ظرفیت در توسعه عدالت آموزشی بهره گرفت. مطالعه برنامه‌های کشورهای موفق در پوشش تحصیلی دانش‌آموزان محروم توسط بخش غیردولتی و ارائه مدل‌های مناسب با ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی کشور، بررسی دقیق آمار مدارس غیردولتی، پراکندگی جغرافیایی آنها و وجود قوانین و اختیارات موجود وزارت آموزش‌وپرورش را بر آن می‌دارد که در این حوزه نیز برنامه‌های ویژه‌ای داشته باشند.
وی اظهار داشت: در استان همدان بدون احتساب دوره پیش‌دبستانی 5 درصد دانش‌آموزان در مدارس غیردولتی تحصیل می‌کنند (با احتساب دوره پیش‌دبستانی این عدد 7 است) که این رقم در کشور 9 درصد است؛ لذا با شناسایی موانع توسعه مدارس غیردولتی، می‌توان با تدوین یک برنامه استراتژیک پس از شناسایی دقیق، فرایندهای موثر در توسعه مشارکت‌های مردمی وضعیت را بهبود بخشید. فولادوند افزود: تحقیقات علمی نشان می‌دهد یکی از مولفه‌های اساسی در توسعه یا رکورد مشارکت بخش غیردولتی چالش‌های سیاسی است عملکرد دولت‌ها در حمایت از سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی، ایجاد فضای اعتماد یا سلب اعتماد از سرمایه‌گذاران، تلاش در جهت گفتمان‌سازی مشارکت و سرمایه‌گذاری در آموزش‌وپرورش یا بی‌اعتنایی به این فضا می‌تواند در توفیق یا عدم موفقیت مراکز غیردولتی تأثیر مثبت یا منفی داشته باشد.
وی نبود منابع مالی و سرمایه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌های فیزیکی مناسب و دسترسی نداشتن به مکانیسم‌های نوآورانه تأمین مالی برای ارائه آموزش کیفی را از موانع عمده بخش خصوصی دانست و گفت: پیشنهاد می‌شود با تعریف بسته‌های حمایتی درخصوص واگذاری زمین، اعطای تسهیلات ویژه، لزوم جلب مشارکت نهادهای دولتی و غیردولتی این چالش را برطرف کرد.
بزرگترين كمك بخش خصوصي به دولت
مدیرکل مدارس غیردولتی وزارت آموزش‌وپرورش نيز گفت: باید نگرش انقباضی به مدارس غیردولتی را به نگرش سیستمی تبدیل کنیم. مجتبی زینی‌وند «نظارت و اجرای امر آموزش تنها بر عهده دولت و بدون نقش مردم» و «نظارت و اجرای امر آموزش تنها با نقش مردم و بدون نگاه دولت» را از نگرش‌های موجود در امر مشارکت مردم برشمرد و اظهار داشت: «نقش مردم در کنار نقش دولتی» از دیگر نگرش‌ها در زمینه مشارکت مردمی است؛ زیرا سرمایه‌گذاری مردم سبب کاهش هزینه‌های دولت خواهد شد.
وی به نگاه ویژه رهبری به نقش مردم در آموزش‌وپرورش اشاره کرد و ادامه داد: نقش مردم در آموزش‌وپرورش و پویاسازی آن بسیار مؤثر است.
در اين همايش معاون وزیر آموزش‌وپرورش گفت: براساس انعقاد تفاهم‌نامه با شورای عالی آموزش‌وپرورش استان‌ها و وزارت راه‌وشهرسازی زمین‌هایی با کاربری آموزشی به موسسان مدارس غیردولتی براساس اولویت اختصاص داده می‌شود.
مرضیه گُرد با بیان اینکه توسعه مشارکت‌های مردمی اصلی‌‌ترین راهبرد وزارت آموزش‌وپرورش در دولت تدبیر و امید است، اظهار داشت: مدیریت منابع مالی و انسانی و کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های مدارس غیردولتی می‌تواند به عنوان یک الگو برای مردم و سایر فعالیت‌ها معرفی شود.
وی افزود: بعد از انقلاب اسلامی مدارس در چند شیفت فعالیت داشتند اما مؤسسان مدارس غیردولتی برای رفع این مشکل قدم برداشتند و فرهنگیانی که سابقه فعالیت چندین ساله در آموزش‌وپرورش داشتند در امر آموزش سرمایه‌گذاری کردند و باری از دوش دولت برداشتند.
رئیس اداره مشارکت‌های مردمی و مدارس غیردولتی وزارت آموزش‌وپرورش کشور با انتقاد از تعبیر مدارس غیردولتی به عنوان بنگاه‌های اقتصادی در اذهان عموم جامعه تصریح کرد: با موسسانی که تنها به دنبال کسب درآمد از این مدارس هستند برخورد جدی می‌شود اما بسیاری از والدین بنا بر اعتقادات خود به جای صرف هزینه برای تجملات، مدارسی را برای تحصیل فرزندان خود انتخاب می‌کنند که برای تعلیم و تربیت مناسب‌تر است.
وی گفت: متأسفانه شرایط اقتصادی سبب شد که هزینه‌های جاری و تأمین فضای مناسب برای مدارس غیردولتی مشکلاتی را برای مؤسسان ایجاد کند؛ بر همین اساس بحث حمایت و نظارت جدی بر فعالیت این نوع مدارس در دستور کار قرار گرفته است.
وی بیان کرد: برای اجرای صندوق حمایتی از مدارس غیردولتی باید در ابتدا موانع قانونی برداشته شود؛ چرا که فشار مالی این نوع مدارس به مؤسسان و خانواده‌ها وارد شده است و تعدادی از مدارس نیز تعطیل شدند.
معاون وزیر آموزش‌وپرورش با بیان اینکه توسعه مدارس غیردولتی تحت عناوین مختلف اعم از تیزهوشان و نمونه مردمی و رشد نامتوازن آنها آسیب جدی به این مدارس زد و نیاز به ساماندهی دارد، عنوان کرد: برای تقویت مؤسسان مدارس غیردولتی کیفیت‌بخشی در امر آموزش‌وپرورش مورد توجه قرار گرفته است؛ چرا که والدین همواره خواهان مدارسی هستند که خروجی مناسبی از آن عاید فرزندانشان شود.
وی تأکید کرد: در صورتی که کیفیت آموزشی و علمی همه مدارس غیردولتی افزایش یابد راه‌اندازی مدارس با عنوان‌های مختلف هیچ خللی در فعالیت موسسان وارد نمی‌کند.
گرد گفت: برای توانمندسازی مدارس غیردولتی کمیته‌ای متشکل از دانشگاه فرهنگیان و اداره مشارکت‌های مردمی و مدارس غیردولتی وزارت آموزش‌وپرورش تشکیل شده است تا برنامه مناسبی برای توانمندسازی معلمان و موسسان تدوین کند.
وی افزود: هدف برخی از مدارس تنها پرورش و تربیت دانش‌آموزی است که برای کنکور به صورت فردی و به دور از تربیت‌های اجتماعی آماده شود اما مدارس غیردولتی با رویکرد تعلیم و تربیت دینی ایجاد می‌شوند.
وی از اختصاص مدیر به مدارس راه دور و محروم خبر داد و بیان کرد: ستاد بزرگداشت مقام معلم به صورت خاص برای مدارس غیردولتی تشکیل شده است و در سال آینده شاهد انتخاب معلم نمونه در این مدارس هستیم. رئیس اداره مشارکت‌های مردمی آموزش‌وپرورش همدان هم تقدیر از موسسان مدارس و مراکز غیردولتی به عنوان خیرین مدرسه‌ساز، آشنایی با برنامه‌های وزارتخانه در مدارس و آشنایی با طرح توانمندسازی مدارس و مراکز غیردولتی را از اهداف برگزاری این همایش دانست.
محمد آبرومندی افزود: در حال حاضر 82 مدرسه ابتدایی با 9 هزار و 204 دانش‌آموز، 34 مدرسه راهنمایی با یک هزار و 623 دانش‌آموز، 47 دبیرستان با چهار هزار و 634 دانش‌آموز و 119 مرکز پیش‌دبستانی در سطح استان همدان فعال هستند. لازم به يادآوري است، نخستین همایش استانی موسسان مدارس و مراکز آموزشی غیردولتی استان همدان روز دوشنبه دوم تیرماه جاری در خانه معلم شهر همدان برگزار شد.
