برنامه هفتم توسعه در حالی آماده اجرا میشود که کارشناسان بسیاری معتقدند این برنامه به واسطه نداشتن اسناد پشتیبان، در قد و قواره یک برنامه توسعهای نیست و قابلیت اجرای آن از همین حالا زیر علامت سؤال قرار گرفته است.
بسیاری آن را مجموعهای از آرزوها میدانند و برخی نیز صراحت معتقدند این برنامه شباهتی به یک برنامه توسعهای ندارد و برخی نیز آن را برنامهای جزئینگر و نه کلان برای تعیین راهبردها ارزیابی کردهاند.
مرتضی عزتی در گفتگو با خبرآنلاین با اشاره به اینکه با وجود تحریم، توسعه امری محال به نظر میرسد، گفت: طراحی یک برنامه آن هم برنامه اقتصادی به یک سری الزامات، سازوکار و ابزاری وجود دارد که باید استفاده شود. به عنوان گام نخست، وضعیت موجود اقتصاد را باید کامل بسنجیم و با توجه به فضای موجود مثل تحریم، سیاستهای کلی رهبری و غیره فضای موجود را فراهم کنیم.
وی ادامه داد: توان صادرات، واردات، قدرت و تسلط در بازار را دریابیم. همچنین وضع موجود، ارتباطات خارجی، فرار سرمایهها، بیکاری و بسیاری از شرایط دیگر در کشور از جمله قدرت تصمیمگیری و سیاستگذاری مدیران اجرایی کشور باید اول مطالعه شود و بعد براساس ظرفیتهای موجود و توان بانکی، سرمایهگذاری، صادرات و واردات، تولید، بهرهوری و غیره ارزیابی شود. که براین اساس یک هدف واقعبینانه گذاشته شود. این گام نخست است که متأسفانه هدفهای ما هیچ یک براساس این شرایط موجود نیست.
رشد 8درصدی با کدام منطق؟
این استاد دانشگاه با اشاره به رشد 8درصدی در برنامه توسعه هفتم آمده، توضیح داد: هیچ منطقی برای این رشد وجود ندارد. با این سیستم و با این وضعیت موجود هیچ منطقی برای اینکه رشد اقتصادی ۸درصد اتفاق بیفتد، وجود ندارد. نکته دیگر این است که گفتهاند ۲۲درصد سرمایهگذاری ناخالص داشتم. که بهنظر میآید رشد سرمایهگذاری ناخالص بسیار پائینتر از این مقدار بوده است.
عزتی اضافه کرد: بررسیها نشان میدهد سرمایهگذاری خالص در ایران با رشد منفی روبروست. حالا میبینیم در قالب برنامه هفتم رشد سرمایهگذاری خالص را حدود 5/6درصد محاسبه شده است. پرسش مهم اینچاست که این عدد از کجا و با چه منطقی محاسبه شده است؟
وی با اشاره به وجود تحریم و عدم پیوستن ایران به افایتیاف و قطع ارتباطات بانکی گفت: سیاستگذار با چه منطقی این پیشبینی را در برنامه جای داده و چرا توضیحی درباره موانع و مشکلات نداده است. اگر قرار بود به صرف پیشبینی این اتفاق عملی شود، ایران در شرایط کنونی باید بهترین و قدرتمندترین اقتصاد جهان را داشت. این شکل اعداد و ارقام این سیگنال را به من و اهل علم میدهد که متأسفانه مطالعه دقیقی در ابتدا برای تدوین این برنامه صورت نگرفته است و وقت مجلس و دولت با برنامهای غیر قابل اجرا و بدون عمق گرفته شده است.
عزتی تأکید کرد: متأسفانه سالهاست که بهرهوری رشد منفی را به خود اختصاص داده است و یکباره اعلام میکنند باید سالانه ۳درصد رشد داشته باشیم. وقتی بهرهوری سالهاست با رشد منفی روبروست، و اتفاقاً در 2سال اخیر نیز همین وضعیت وجود دارد، چرا این پیشبینی لحاظ شده است؟ مگر مشکل ما فقط همین پیشبینی بوده است؟
این کارشناس ادامه داد: متأسفانه مجموعه دولت دارای راهبرد و سیاستهایی هماهنگ نیست. همچنین مطالعات اولیه در این مجموعه دیده نمیشود و به نظر میرسد این برنامه برای اجرا تدوین نشده است.
عزتی تصریح کرد: بهنظر میرسد بسیاری از بندهای برنامه هفتم تحقق پیدا نمیکند، هدفهای اصلی مثل رشد اقتصادی، سرمایهگذاری و اشتغال قابل تحقق نیست. البته امکان اینکه برخی اهداف پولی تحقق پیدا کند وجود دارد.
