وجود کارخانههای شیرخشک صنعتی و صادرات این محصول موجب دلگرمی و امیدواری دامداران است، زیرا افزایش تولید این صنعت افزایش تولیدات دامداران را در پی دارد، اگرچه در یک سال گذشته صادرات این محصول ممنوع شده و دامداران با کاهش بیرویه قیمت شیر تولیدی مازاد روبهرو بودهاند.
صادرات شیرخشک در سال ۹۷ تا اسفندماه ۹۸ ممنوع اعلام شد درحالیکه این صنعت بهعنوان یک ظرفیت مناسب برای جلوگیری از خامفروشی تولیدات داخل بهشمار میرود، حال سؤال اینجاست چرا نباید از ظرفیتهای موجود بهرهمند شویم و مواد اولیه مازاد را فرآوری کرده و در قالب بستهبندیهای مطلوب به بازارهای جهانی عرضه کنیم؟
مازاد تولید شیر دامداران در کشور با قیمت بسیار کم خریداری میشود و این موضوع به ضرر و زیان دامدار است درحالیکه توسعه واحدهای شیر خشک صنعتی و صادرات در این حوزه نگرانی برای تولید مازاد شیر را رفع میکند.
درحالحاضر در کشور ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تن شیر خشک صنعتی وجود دارد، اما از این میزان در بهترین حالت حدود ۱۰۰ هزار تن تولید میشود به عبارت دیگر با استفاده از این ظرفیت میتوان در کوتاهترین بازه زمانی، دامداران و تولیدکنندگان شیر خشک صنعتی را تشویق به افزایش تولید و توسعه واحد صنعتی کرد، همچنین اشتغالزایی چشمگیری در این حوزه ایجاد شود.
اگرچه سیاست کلان و کلی برای صادرات این محصول تعریف نشده و بهطور معمول به صورت مقطعی برخورد میشود، سیاستهای انقباضی و انبساطی دولت در این حوزه بازار صادراتی را تحت شعاع قرار میدهد، بنابراین شرایط صادرات نیز به مراتب سختتر میشود مگر اینکه با قیمت مناسب به بازار هدف عرضه شود.
به منظور اهمیت شیر خشک صنعتی در صنعت دامپروری کشور به سراغ یک دامدار باسابقه و واحد تولیدکننده شیر خشک صنعتی در همدان رفتیم که این گفتوگو را با هم بخوانیم.
دامدار باسابقه همدانی اظهار میکند: درحالحاضر ۲۲ نفر به صورت مستقیم در گاوداری با ظرفیت هزار رأس مشغول به کار هستند البته تمام تجهیزات موجود در گاوداری مکانیزه است در غیر این صورت تعداد بیشتری اشتغالزایی مستقیم ایجاد میشد.
عباس حاصلی درباره مشکلات واحدهای دامداری توضیح میدهد: قیمت شیر تولیدی درحالحاضر به ازای هر لیتر ۳ هزار و ۴۰۰ تومان تمام میشود درحالیکه این میزان شیر به قیمت ۲ هزار و ۶۰۰ تومان به فروش میرسد ناگفته نماند دامداران نمیتوانند قیمت را تعیین کنند بلکه در این زمینه اغلب کارخانهداران با توجه به شرایط خرید میکنند.
قیمت شیر تولیدی درحالحاضر به ازای هر لیتر ۳ هزار و ۴۰۰ تومان تمام میشود، درحالیکه این میزان شیر به قیمت ۲ هزار و ۶۰۰ تومان بهفروش میرسد.
این دامدار باسابقه به افزایش قیمت خوراک دام اشاره میکند و ادامه میدهد: خوراک دام نیز افزایش قیمت داشته بهطوریکه پیش از سال جدید سویا ۲ هزار و ۵۰۰ تومان خریداری میشد درحالیکه این مبلغ امروز به ۵ هزار تومان رسیده، ذرت هم هزار و ۳۵۰ تومان بود که امروز این مبلغ به ۲ هزار و ۴۶۰ تومان رسیده است.
وی بیان میکند: درحالحاضر سویا به میزان کافی در بازار نیست اگرچه مقداری سویا از جهاد کشاورزی به دامداران تعلق گرفت اما این میزان جوابگو نیست و نیاز گاوداریها را برآورده نمیکند.
حاصلی درباره توسعه فعالیت دامداریهای صنعتی میگوید: درحالحاضر شیر تولیدی به قیمت تمامشده خریداری نمیشود، درحالیکه اگر بازار کشش داشته باشد و قیمت محصول مناسب خریداری شود دامدار هدفمند به سوی توسعه و افزایش تولیدات خود پیش خواهد رفت.
این دامدار فعال به اهمیت صنعت شیر خشک اشاره میکند و میافزاید: صنعت شیر خشک برای دامداران نعمتی بزرگ است اگر این صنعت نبود مازاد تولید شیر روی دست تولیدکننده میماند و گروه کارخانجات لبنی میزان مازاد شیر را خریداری نمیکردند.
وی با تأکید بر اینکه صنعت شیر خشک ناجی دامداران بهویژه در شرایط بحران و کاهش تقاضای شیر در بازار محسوب میشود، ادامه میدهد: اگر دولت پشتیبان دامداران باشد و با قیمت مناسب خرید انجام شود قطعا دامداران هم ترغیب میشوند تولیدات خود را افزایش دهند.
وی با اشاره به اینکه شیر خشک صنعتی بزرگترین امیدواری برای دامداران بهشمار میرود، اظهار میکند: افزایش تولید شیر خشک نگرانی برای به فروش نرفتن شیر دامدار را از بین میبرد.
این دامدار باسابقه همدانی ادامه میدهد: پشتیبانی از دامداران و خریداری شیر تولیدی آنها بهترین امتیاز برای این قشر است و تدام حضور آنها را در عرصه تولید تضمین میکند.
وی تأکید میکند: پیش از رواج صنعت شیر خشک نیز دامداران با مشکلاتی چون نبودن فروش تولیدات خود مواجه بودند بهویژه تولیدات شیر مازاد در استان؛ اما با ورود این صنعت علاوه بر افزایش خرید شیر از گاوداریها مدت زمان نگهداری شیر نیز در این صنعت به مراتب افزایش یافت.
حاصلی با بیان اینکه شیر در بازه زمانی ۲۴ ساعت فاسد شده و از بین میرود، میافزاید: فرآوری به شیوه شیر خشک صنعتی این مدت زمان را افزایش میدهد بنابراین ریسک تولید شیر کاهش مییابد و این مهم برای دامداران مهم است.
این فعال عرصه دامداری با اشاره به اینکه دولت باید حمایتهای لازم برای ماندگاری دامداران را مدنظر داشته باشد، بیان میکند: درحالحاضر از حدود ۴۲۰ واحد گاوداری صنعتی در استان حدود ۲۰۰ واحد فعال هستند و مابقی از رده تولید خارج شدند، از همین رو همت مسئولان بهمنظور حمایت و افزایش تولید شیر خشک ضروری است.
وی از لزوم حمایت دولت در شرایط فعلی یاد میکند و میگوید: دولت باید تدبیری بیندیشد و آستین بالا بزند تا واحدهای صنعتی و دامداریها از بین نروند از سوی دیگر کارخانهها طالب و خریدار شیر تولیدی دامداران باشند تا این چرخه اقتصادی از حرکت باز نایستد.
حاصلی با بیان اینکه شیر خشکی که از شیر تولید میشود موجب دلگرمی دامدار و بهعنوان پشتیبانی قوی بهشمار میرود، اظهار میکند: در صورت افزایش تولید شیرخشک فضا برای افزایش تولید شیر ایجاد و دامدار از وجود بازار مطمئن میشود و هر زمان که کارخانجات لبنی شیر تولیدی را خریداری نکردند بستری برای خرید شیر و تولید شیر خشک وجود دارد.
مدیر کارخانه تولید شیر خشک صنعتی در این باره اظهار میکند: بهطورکلی شیر ۲۴ ساعت زمان نگهداری دارد درحالیکه فرآوری آن به صورت شیر خشک صنعتی با بستهبندی مناسب تا 2 سال قابل نگهداری است.
علی ابدی به اهمیت شیر خشک صنعتی اشاره میکند و میگوید: خامفروشی کمترین سود را به کشور میرساند بنابراین باید از ظرفیتهای موجود برای صنایع تبدیلی بهرهمند شویم و مواد اولیه مازاد را در قالب بستهبندیهای مطلوب به بازارهای جهانی عرضه کنیم.
وی با بیان اینکه ممنوعیت صادرات شیر خشک از سیاستهای دولت برای تنظیم قیمت شیر در بازار است، اضافه میکند: هر زمان که در شرایط مختلف تولید شیر کم باشد و یا قیمت این محصول افزایش پیدا کند دولت صادرات را کنترل میکند.
مدیر این واحد صنعتی با تأکید بر اینکه هر زمان که مازاد تولید شیر وجود داشته باشد صادرات سهمیهبندی و یا باز میشود، ادامه میدهد: مازاد تولید باید به ارزش افزوده تبدیل شود.
وی با اشاره به کشورهای اطراف مثل عراق، پاکستان و افغانستان که بستر مناسبی برای صادرات این صنعت است، میافزاید: سیاستهای انقباضی و انبساطی دولت در این حوزه بازار صادراتی را تحت شعاع قرار میدهد و ثبات در بازار وجود ندارد، بنابراین شرایط صادرات نیز به مراتب سختتر میشود مگر اینکه با قیمت مناسب به بازار هدف عرضه شود.
ابدی با بیان اینکه یک سیاست کلی و کلان در این زمینه وجود ندارد، بیان میکند: در صورت امکان صادرات شیر خشک صنعتی دامدار هم با افزایش تولیدات محصول خود به اهداف مد نظرش میرسد درحالیکه در این حوزه معمولا مقطعی برخورد میشود.
وی در ادامه با اشاره به اینکه درحالحاضر شرکت رزندشت در زمینه تولید شیر خشک بین ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت فعالیت میکند، میگوید: شیر خشک صنعتی بهعنوان صنعت مکمل است که در بازارهای پرفراز و نشیب میتواند سرپا بماند.
