استاد شیمی آلی دانشکده شیمی دانشگاه بوعلیسینا در زمره یک درصد برتر دانشمندان و نخبگان علمی جهان قرار گرفت.
براساس اعلام مرکز منطقهای اطلاعرسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC)، اردشیر خزائی، استاد گروه شیمی دانشکده شیمی دانشگاه بوعلی سینای همدان، براساس دادههای منتشرشده از پایگاه طلایهداران علم تامسون رویترز(ISI) در زمره یک درصد برتر دانشمندان و نخبگان علمی جهان قرار گرفت. به همین دلیل ایسنا گفتوگویی با اردشیر خزایی، انجام داده است که در ادامه میخوانیم.
بهعنوان نخستین پرسش، خود را معرفی کنید و پیشنیه تحصیلی و فعالیتهای پژوهشی خود را بفرمایید.
بنده اردشیر خزائی متولد ۱۳۲۶ در نهاوند از شهرستانهای استان همدان هستم. دوره متوسطه را در دبیرستان خوارزمی تهران به پایان رسانده و در 2 مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بهعنوان شاگرد اول رشته مهندسی شیمی در دانشگاه ایالتی پیتسبورگ آمریکا فارغالتحصیل شدهام. پس از اتمام دوره کارشناسی ارشد در سال ۱۳۵۶ به ایران برگشتم و ابتدا در دانشگاه رازی و سپس در دانشگاه شهید چمران بهعنوان عضو هیأت علمی مشغول به کار شدم. در سال ١٣٦٤ برای تحصیل در مقطع دکتری در رشته شیمی آلی- پلیمر عازم دانشگاه منچستر انگلستان شدم.
پس از اتمام دوره تحصیلی و بازگشت به ایران تا سال ۷۱ در دانشگاه اهواز مشغول به تدریس بودم، سپس راهی دانشگاه بوعلی سینای همدان شدم و در سال ۷۵ موفق به دریافت عنوان دانشیاری شده و در سال ۸۰ به درجه استاد تمامی رسیدم.
در سال ٧٢ معاونت آموزشی دانشگاه بوعلی سینا، سال ۷۴ تا ۷۶ ریاست دانشگاه خرمآباد، سال ۸۴ ریاست دانشگاه بوعلی سینا و از سال ۸۷ تا ۹۲ ریاست دانشگاه پیام نور استان همدان را بر عهده داشتم. همچنین در دوران فعالیت علمی و پژوهشی خود راهنمای حدود ١٠٠ دانشجوی کارشناسی ارشد و ٢٢ دانشجوی دکتری بودهام. اکنون نیز علاوه بر فعالیتهای آموزشی و پژوهشی عضو هیأت ممیزه دانشگاه بوعلی سینا نیز هستم.
در سال ۸۱ بهعنوان استاد نمونه کشوری و در سال ۹۴ از طرف انجمن شیمی و مهندسی شیمی ایران بهعنوان استاد برجسته کشوری معرفی و انتخاب شدم.
تمام این دستاوردها و موفقیتها نتیجه زحمات دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و بسترسازی مناسب دانشگاهها بوده است و بنده نیز در این سالها در حد توان کمی که داشتهام، در راستای خدمت به اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی تلاش کردهام.
تاکنون چند مقاله ارائه دادهاید؟
بیش از ۲۰۰ مقاله با نمایه ISI در مجلات معتبر بینالمللی به چاپ رسیده است.
محور اصلی مقالات مورد پژوهش شما در چه رابطهای بوده است؟
مقالات معمولاً در چند زمینه مختلف ارائه میشوند که میتوان محورهای اصلی را بحثهای ساخت پلیمرها و ترکیبات نانوپلیمر، ساخت مواد دارویی، سنتز ترکیبات کاتالیزوری و ساخت مواد سنتزی مونومری دانست.
بهطور مختصر درباره طرحهای پژوهشی که به انجام رسانده و یا در دست اقدام دارید، توضیح دهید.
در سال ۲۰۱۰ یکی از مقالات تیم تحقیقاتی ما با معرفی 7 دارویی که بهتازگی ساخته شده بودند، ارائه شد و این مقاله در سطح جهانی بازتاب زیادی داشت و تاکنون مورد توجه بسیاری از دانشمندان و محققان قرار گرفته است.
یکی از پروژههای درحال انجام با همکاری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تحقیق بر روی ترکیبات دارویی مرتبط با قلب بوده که توانستیم اثر دارو را در موارد بیولوژیکی بالا ببریم و تستهای بالینی و اولیه این طرح نیز انجام شده است.
پروژههای دیگر، تحقیق بر روی ترکیبات دارویی ضددیابت و داروهای مربوط به سرگیجه بود که آزمایشات بیولوژیکی آن نیز انجام شد. همچنین ساخت و سنتز ترکیبات و کاتالیزورها بهعنوان واکنشگر در ترکیبات عالی درحالحاضر در دست اقدام است.
در انجام پژوهشها با چه مشکلاتی مواجه شدید؟
تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی در اغلب دانشگاهها بسیار ضعیف است؛ بهعنوان مثال دستگاه NMR دانشگاه بوعلی سینا در سال ۶۶ خریداری شده و اکنون بسیار قدیمی، خارج از رده و بدون استفاده است و پژوهشگران و محققان این دانشگاه نمونههای خود را برای دستیابی به اطلاعات بیشتر به دانشگاههای دیگر در سطح کشور که مجهز به ورژنهای جدیدتری از این دستگاه هستند، ارسال میکنند.
با وجود امکانات ضعیف پژوهشی و تحقیقاتی در کشور دانشجویان و محققان با دل و جان بر روی پروژههای پیشنهادشده کار میکنند؛ بنابراین ستاد حمایت از پژوهشگران باید بیشتر به این افراد توجه کند.
اگر تجهیزات و امکانات بیشتری در اختیار اساتید و محققان در راستای افزایش تولیدات داخلی قرار گیرد، بهطور قطع وضعیت فعلی کشور تغییر کرده و آیندهای درخشانتر را در پیش خواهیم داشت.
ضمن تبریک موفقیت بزرگ اخیرتان بهمنظور قرار گرفتن در فهرست یک درصد دانشمندان برتر دنیا، توضیح دهید در مجموع فهرست یک درصد دانشمندان برتر دنیا چیست و شما چگونه به این موفقیت چشمگیر دست یافتید.
انتخاب یک درصد برتر دانشمندان برتر جهان در ۲۲ حوزه موضوعی علوم و علوم اجتماعی صورت میگیرد و دادههای مورد استفاده در تحلیل و انتخاب پژوهشگران یک درصد برتر از سامانه شاخصهای اساسی علم ESI و وب علوم WOS استخراج شده است.
در رابطه با یک درصد دانشمندان برتر دنیا، معمولاً هر ساله لیست یک درصد دانشمندان برتر جهان توسط مؤسسه Clarivate Analytics اعلام میشود. این لیست شامل دانشمندان و محققانی است که در ۱۰ سال گذشته مقالات چاپ شده آنها بیشترین تعداد ارجاع را داشته است. بر همین اساس بنده این افتخار را داشتم که در لیست یک درصد دانشمندان برتر دنیا در کنار بزرگترین دانشمندان جهان قرار بگیرم.
در پایان اگر صحبت خاصی برای دانشجویان و جامعه دانشگاهیان دارید، بفرمایید.
توصیهام به دانشجویان این است که در آموزش و پژوهش علم دنبال راههای میانبر و سریع نباشند. تنها راه موفقیت علمی برنامهریزی بلندمدت و مطالعه و آموزش باکیفیت است. اگر هدف تبدیل شدن به یک پژوهشگر و یا دانشمند در رده جهانی است، باید دیدگاه شخص عوض شود و زمان خود را وقف این راه کند.
از طرف دیگر در این برهه زمانی که دنیا ناجوانمردانه در برابر ما ایستاده و در زمینههای مختلف کشور را تحریم کرده است، جوانان باید صبور باشند و به خدا توکل کنند، زیرا این روزها نیز میگذرند و روزهای خوب از راه خواهد رسید، پس دانشپژوهان نباید در میان تلاش و کوششهای خود از سرزنش و تحریم بترسند و با توجه به این بیت شعر حافظ که میفرماید «در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم، سرزنشها گر کند خار مغیلان غم مخور»، باید با بیتوجهی به مشکلات به کار خود ادامه دهند تا به موفقیت دست یابند.