استان آماده مقابله است؟

امسال همدان ۹ بار لرزید

 مسئول مرکز لرزه نگاری همدان از وقوع ۹ مورد زمین لرزه از ابتدای سالجاری تا کنون خبر داد.
سال گذشته نخستین زمین لرزه در همدان در ساعت 16 و 36 دقیقه ، مورخ 3 فروردین ماه 1400  با بزرگی4.4 در عمق 19 کیلومتری شهرستان نهاوند در  استان را لرزاند.
دو منطقه  لرزه خیز در استان همدان وجود دارد که یکی از آن مناطق در شمال شرق استان قرار دارد و شامل شهرستان‌های رزن و کبودراهنگ است که در کنار گسل آوج قرار دارند و زلزله ای که در سوم آبان‌ماه سال قبل رخ داد، مربوط به این گسل است.
 دومین قسمت لرزه خیز استان همدان، جنوب غرب استان و شهرستان‌ نهاوند است که در این منطقه یک گسل   مهم و فعال به نام گسل جوان و اصلی زاگرس است  وجود دارد
عزت اله تیموری در گفت‌و گو با ایسنا، اظهار کرد: از ابتدای سال تاکنون ۹ مورد زمین لرزه در استان همدان ثبت شده که تمامی این زمین لرزه‌ها ناشی از فعالیت گسل بوده و هیچ ارتباطی به فعالیت‌های انسانی مانند فعالیت در معادن ندارد.
وی افزود: از مجموع زمین لرزه‌های به وقوع پیوسته چهار مورد در جنوب استان، چهار مورد در شمال استان و یک مورد نیز در بخش میانی استان اتفاق افتاده است.
تیموری خاطرنشان کرد: بزرگی این زمین لرزه‌ها بین یک تا ۳ و نیم ریشتر ثبت شده است.
وی ادامه داد: بزرگترین زمین لرزه از ابتدای سال تاکنون مربوط به شهرستان ملایر با ۳و نیم ریشتر در مورخ ۲۲ فروردین ماه در ساعت ۲۲ و ۳۳ دقیقه بوده است.
وی با بیان اینکه نمی توان با وقوع چندین مورد زمین لرزه در مورد فعال شدن گسل‌ها اظهار نظر کرد، یادآور شد: در صورتی می‌توان در مورد فعال شدن یک گسل اظهار نظر کرد که زلزله های متوالی طی چندین روز یا یک هفته باشد که زمین شناسان و متخصصان این حوزه در این خصوص می‌توانند اظهار نظر کنند؛ اما چندین مورد زمین لرزه کوچک در یک منطقه نمی تواند به معنای فعال شدن گسل در آن منطقه باشد.
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا گفت: دو گسل فعال و لرزه خیز در شمال‌شرق و جنوب غرب استان قرار دارد اما خود شهر همدان، یک شهر پرخطر نیست.
رضا علیپور، با بیان اینکه ایران، در مقیاس جهانی یک کشور لرزه‌خیز است، اظهار کرد: از نظر ساختار تکتونیک یک نوار زلزله‌خیز وجود دارد که از آلپ تا هیمالیا کشیده شده است که ایران دقیقاً وسط این نوار قرار دارد بنابراین با توجه به اینکه ما وسط این کمربند لرزه‌خیز هستیم، حدوداً ۸ درصد کل زلزله‌های دنیا و ۱۷ درصد زلزله‌های بزرگ دنیا در ایران اتفاق افتاده و احساس شده‌است.
وی با بیان این که به صورت کلی استان همدان را از نظر احتمال لرزه‌خیزی خیلی پرریسک نمی‌دانیم، مطرح کرد: دو بخش خطرناک لرزه خیز در استان همدان وجود دارد که یکی از آن مناطق در شمال شرق استان قرار دارد و شامل شهرستان‌های رزن و کبودراهنگ است که در کنار گسل آوج قرار دارند و زلزله ای که در سوم آبان‌ماه سال گذشته در همدان احساس شد، مربوط به همان گسل است.
 جنوب غرب استان بخش خطرناک زلزله
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا ادامه داد: بخش خطرناک‌تر استان همدان، جنوب غرب استان و شهرستان‌ نهاوند است که در این منطقه یک گسل بسیار مهم و تأثیرگذار داریم که خیلی مهم و فعال است و ارومیه، پیرانشهر، مریوان، کامیاران، صحنه، نهاوند و درود را شامل می شود که نام آن گسل «جوان اصله زاگرس» است که از شمال غرب کشور وارد ترکیه شده و تبدیل به گسل شمال آناتولی و گسل شرق آناتولی می‌شود که ما کم و بیش در جریان زلزله‌های ترکیه هم هستیم و می‌دانیم ترکیه هم مانند ایران یک کشور لرزه‌خیز است.
وی با بیان اینکه از شمال نهاوند و روستای ونایی تا خود شهر نهاوند بر روی گسل بنا شده‌اند، خاطرنشان کرد: در شمال شهر نهاوند دشت نهاوند قرار دارد که کشاورزی غنی و سراب‌های معروفی دارد که در آنجا هم دو گسل فعال به موازات هم به نام گسل «نهاوند» و گسل «گارون» وجود دارد که گسل نهاوند از شمال شهر و شهرک صنعتی نهاوند عبور می‌کند و به فیروزان می‌رسد و در بخش غربی این دشت، سراب‌های معروفی مانند گیان و فارسبان وجود دارد که این‌ها هم روی قطعه گسلی گارون هستند و این گسل تا صحنه ادامه دارد.
این استاد زمین شناسی در رابطه با گسل شمال شرق استان، توضیح داد: در شمال شرق استان گسل آوج را داریم که در استان قزوین قرار دارد اما گسل مرز جفرافیایی و سیاسی نمی‌شناسد؛ گسل آوج، گسل بزرگی است و حدود ۷۵ کیلومتر طول دارد و از زیر شهر آوج عبور می‌کند.
 گسل آوج همدان را هم می لرزاند
علیپور اظهار کرد: خطری که این گسل برای استان همدان دارد این است که این گسل در حدود ۲۷ کیلومتری شهر رزن قرار دارد و فعالیت های لرزه خیزی این گسل در استان ما هم حس و باعث تخریب می شود؛ به عنوان مثال در سال ۱۳۸۱ گسل آوج فعال شد و زلزله ای به بزرگی ۶.۳ تا ۶.۵ ریشتر داشت و روستاهای زیادی در استان ما تخریب شدند.
علیپور با بیان اینکه با دانشی که تا الان داریم، خود شهر همدان خیلی از نظر وقوع زمین‌لرزه خطرناک نیست، تأکید کرد: البته دانش ما تا قبل از زلزله ازگله آن منطقه را امن می‌دانست اما طبیعت به ما نشان داد که اینطور نیست.
 روستاهایی که در خط گسل هستند
وی در رابطه با گسل‌های شهر همدان، توضیح داد: در بررسی های انجام شده چند گسل در شهر همدان به ویژه در جنوب شرق آن وجود دارد، یک گسل که از جاده فقیره تا کشین، ابرو، سیمین ادامه دارد، یک گسل در تفریجان داریم که از تفریجان، شمس‌آباد تا منگاوی ادامه دارد، یک گسل در ورکانه و یک گسل در یلفان داریم اما این گسل‌ها اثرات سطحی دارند و تا الان فعالیت لرزه خیزی نشان ندادند.
عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا اظهار کرد: برای صحبت‌هایی در رابطه با این مسئله که زلزله در فصل‌های سرد، نیمه دوم سال و فصل‌هایی که جریان سطحی آب مرطوب تر است، بیشتر اتفاق می‌افتد هنوز مبنای علمی دقیقی ارائه نشده اما کاملاً هم رد نشده اند.
علیپور ادامه داد: صحبت‌هایی وجود دارد که می‌گویند تأثیر اجرام آسمانی مانند کره ماه بر زمین در یک فصول خاصی بیشتر است و باعث زمین لرزه می‌شود که این مسئله هم رد نشده اما هنوز به عنوان نظریه مورد پذیرش قرار نگرفته است.
یادآور می شویم که زلزله سال ۱۲۸۷ در منطقه سیلاخور که حدود ۹۰۰۰ نفر کشته داشت، زلزله سال ۱۳۳۹ در لار، زلزله سال ۱۳۴۱ در بوئین زهرا، زلزله سال ۴۷ در دشت بیاض، زلزله سال ۵۷ در طبس که حدود ۲۰ هزار کشته داشت، زلزله سال ۶۷ در رودبار به بزرگی ۷.۴ ریشتر که ۳۵ هزار کشته داشت، زلزله بم در سال ۸۲ که ۴۰ هزار کشته داشت، زلزله ازگله در سال ۹۶ که ۷.۳ ریشتر بود و ۲۰۰۰ کشته داشت، از زلزله‌های بزرگی بودند که در ایران اتفاق افتادند.
مهمترین بلایای طبیعی رخ داده در استان همدان به ترتیب وسعت و اهمیت شامل خشكسالی، سیل، سرما و یخ بندان، زلزله و كولاك بوده است.