به تازگی اما طبق بخشنامه بانک مرکزی با راهاندازی نظام یکپارچه معاملات ارزی یا همان «سامانه نیما» سد محکمی جلوی داد و ستد کشمش کشیده که این امر موجب شده صادرات این محصول به سختی انجام شود، چالشی بزرگ که صنعت کشمش این شهر و حتی سایر نقاط کشور را تهدید میکند.
تاکنون برای حل این مشکل آنانکه دستی در آتش داشتند، پیگیری کردند و با وجود رایزنیهای فراوان اما هنوز پاسخی نگرفتند و گره کور نیما هنوز باز نشده است، در عین حال که با قرار گرفتن کشمش در مسیر قرمز، مشکلی دیگر بر مشکلات این محصول در بازار صادراتی اضافه کرده است.
انگور و صنایع وابسته به آن یکی از ظرفیتهای عمده استان است و تولید کشمش بخش عمدهای از ارزآوری استان همدان که مربوط به شهرستان ملایر است و حدود ۲۸ درصد از صادرات کشور را خود اختصاص داده است، ظرفیتی عظیم که رفع موانع و مشکلات این صنعت دغدغه اتاق بازرگانی همدان شده است.
تعهد ارزی تهدید جدی در مسیر صادرات کشمش
به گزارش ايرنا، مدیران صنایع فرآوری کشمش ملایر مشکلات ریز و درشت بسیاری را برشمردند و ادامه روند کنونی را مشکل جدی در مسیر صادرات کشمش عنوان کردند، مشکلی که یکی از فعالان صنعت کشمش ملایر گفت: چنانچه مشکلات به ویژه تعهد ارزی حل نشود، سرمایهگذاران این حوزه کار را رها کرده و این صنعت با تهدید جدی مواجه میشود.
بهرام حاتمی معافیت کشمش از تعهد ارزی را یک ضرورت برشمرد و بیان کرد: برگشت پول به کشور آن هم به صورت ارز برای ما مشکلاتی را به وجود آورده، در حالیکه ما با کشورهایی صادرات داریم که معاملات به صورت ریالی است.
وی افزود: از سوی دیگر کشمش خریداری شده از کشاورز، پولش باید سریع پرداخت شود، اما برگشت پول حداقل یکماه در مراحل نیمایی زمان میبرد و گلایهمندی برای کشاورزان ایجاد میکند.
حاتمی قیمتگذاری مناسب بر روی کشمش، خروج کشمش از مسیر قرمز و برگشت آن به مسیر سبز یا زرد و برداشتن مشکلات مرتبط با اداره امور دارایی و مالیاتی را از دیگر درخواستها برشمرد و ادامه داد: مشکل عمده ما خرید کشمش از کشاورزان است که در بیشتر مواقع این محصول حاوی خاک، سنگ و دیگر محتویات اضافی است، در حالیکه هیچ تفاوتی در قیمتگذاری کشمش باکیفیت و بیکیفیت نیست و این مساله باید حل شود.
این صادرکننده کشمش مشکل دیگر را استفاده روغن کربنات پتاسیم آن هم بدون اینکه سنجش و معیاری برایش باشد، عنوان و پیشنهاد کرد: در اتاق بازرگانی بخشی برای قیمتگذاری کشمش ایجاد شود تا با تعیین قیمت واحد نه کشاورز و نه صادرکننده ضرر کند.
یکی از صادرکنندگان مطرح کشمش ملایر نیز معتقد است: تا زمانیکه تعهد ارزی برداشته نشود، صادرات این محصول روند کاهشی دارد.
حاج علی چگینی اینگونه توضیح داد: به دلیل تعهد ارزی نمیتوانیم ارز وارد کشور کنیم و با توجه اینکه معاملات ما بیشتر به صورت ریالی است، مجبوریم صادرات را کاهش دهیم و کشمش را ارزان از کشاورز میخریم.
قیمت پایین، کشمش را در خانهها انبار کرده است
وی ادامه داد: به دلیل پایین بودن قیمت، کشمش در خانهها مانده و نه خرید و فروشی هست و نه صادرات، مشکلی که ادامه آن به صلاح این صنعت نیست.
چگینی بر این باور است: قیمتگذاری که روی کشمش میشود با قیمتی که ما داریم، همخوانی ندارد و به همین دلیل نمیتوانیم ارز وارد کنیم.
به گفته تعدادی از فعالان این صنعت بیش از ۲۰ هزار تُن کشمش از سال گذشته به خاطر مشکلات تعهد ارزی دست کشاورز مانده است.
خسرو حاتمی از دیگر صادرکنندگان کشمش است که پیشنهاد کرد: اگر قرار است قوانین جدید برای کالاهای صادراتی وضع شود، ما نیز قوانین خاص خود را میخواهیم و اگر باید به صادرات کمک کنیم، باید روند اداری آسانسازی شود.
وی بر لزوم به روز کردن مصوبات در حوزه صادرات تاکید کرد و افزود: ما هرگز از قانون تخطی نمیکنیم و زمانیکه هر واحد فرآوری کشمش با تمام ظرفیت صادرات میکند، پس کیفیت آن مشکلی ندارد، بلکه مشکل تهیه کشمش توسط کشاورز است.
تهیه سنتی کشمش به صادرات ضربه میزند
حاتمی تهیه کشمش به روش سنتی را عمدهترین مشکل عنوان و آموزش را تنها راه حل آن برشمرد و گفت: جهاد کشاورزی باید ارائه این آموزش به باغداران را جدی بگیرد تا همه کشاورزان در تولید کشمش با کیفیت صاحب سند شوند.
او قرار گرفتن کشمش در مسیر سبز یا زرد، دریافت هزینه اضافی از واحدهای فرآوری کشمش برای تصفیه خانه توسط شرکت شهرکها را از دیگر مشکلات مطرح کرد و ادامه داد: اگر در تعهد ارزی، صندوق تهاتُری بگذارند که بتوانیم به جای وارد کردن ارز مبادله کالا با کالا داشته باشیم، بخشی از مشکلات ما حل میشود.
مشکل واحدهای فرآوری کشمش کم نیست، هنوز این صنعت که به صورت زنجیر وار از کاشت، داشت و برداشت و فرآوری آن به هم متصل است، یک اتحادیه واحدی در کشور ندارد که در سطح ملی بتواند مشکلات و خواستههای آنان را پیگیری و مرتفع کند، مشکلی که امروز از حدود ۷۰ واحد فرآوری و بستهبندی کشمش تنها ۴۷ واحد آن فعال است.
کشمش هنوز بِرَند واحدی ندارد
این در حالیست که عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان نبود بِرَندی واحد برای این محصول را مشکلی عمده برشمرد و افزود: محصولی که از ملایر به کشورهای جهان صادر میشود، هنوز بِرَندسازی نشده است، اگرچه همه واحدها برند مخصوصی برای صادرات محصول خود دارند.
حسن بهرامی تاکید کرد: همه باید تعاونی باغداران ملایر را حمایت کنیم و بتوانیم در ایجاد یک «اتحادیه یا انجمن فراگیر تولید و صادرکنندگان انگور و کشمش» گام برداریم. وی با بیان اینکه از تولید سالانه بیش از ۴۵۰ هزار تُن انگور در استان همدان، ۶۰ درصد آن مختص ملایر است ادامه داد: ما واحدهای فرآوری کشمشی در ملایر داریم که بِرَند آنها جهانی شده و چنانچه یک بِرَندسازی واحدی برای کشمش داشته باشیم، میتوانیم محصول با کیفیت در سطح جهان صادر کنیم.
بهرامی که خود از صادرکنندگان مطرح کشمش است بر لزوم بررسی و حل مشکلات واحدهای تعطیل شده تاکید کرد و گفت: از سوی اتاق بازرگانی قول میدهیم که مشکل برگشت پول از روسیه حل شود.
وی خطاب به واحدهای فرآوری کشمش تاکید کرد: اگر محاسبه تبدیل ارز به ریال را به خوبی انجام دهید، کف خرید از باغدار مشخص میشود.
عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی همدان با بیان اینکه مشکل صادرات به ۲ کشور نیز در حال رفع شدن است ادامه داد: برای استفاده درست باغداران از روغن کربنات و تهیه محصول با کیفیت باید از ابتدای تابستان این مشکل بررسی و روغن استاندارد تحویل کشاورز شود.
از ۶۵ واحد فرآوری کشمش، ۴۷ واحد فعال است
به گفته رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت ملایر از ۶۵ واحد فرآوری و بستهبندی کشمش، ۴۷ واحد فعال است، سه واحد نیز به طورر کامل غیر فعال و تعدادی به صورت فصلی کار میکنند و ۳۰ واحد بستهبندی خشکبار در این شهرستان فعالیت میکنند.
کامران زنگنه با اشاره به پَساب واحدهای فرآوری کشمش فعال در شهرکهای صنعتی و ایجاد تصفیهخانه بیان کرد: شرکت شهرکهای صنعتی تکلیف کرده که این واحدها باید هزینه را خودشان پرداخت کنند، در صورتیکه نباید اینگونه باشد.
وی افزود: برای حل مشکل روغن کربنات برای تهیه کشمش تیزابی نیز نظارتهای جدی صورت گرفت و سال گذشته حجم بالایی روغن کربنات تقلبی کشف کردیم که امسال این مشکل با ارائه روغن کربنات استاندارد حل شد.
با این اوصاف تمامی مسائل و مشکلات صنعت کشمش و واحدهای فرآوری این صنعت یکی یکی پشت سر هم به صف شد و اتاق بازرگانی همدان یگانه راه و شاید گام نخست آغاز اقدامات برای پیگیری و برطرف کردن این موانع را تشکیل «انجمن یا اتحادیه تولید و صادرکنندگان انگور و کشمش» عنوان کرد که از طریق آن میتوان خیلی از حرفها و خواستهها را به دولت دیکته کرد.