توزیع هوشمند کالاهای اساسی در شرایط سخت اقتصادی امروز مردم راهبردی است که در روزهای اخیر در استان همدان نیز کلید خورده است. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، طرح انتزاع در وزارت جهاد کشاورزی سرعت گرفته و اقداماتی در این زمینه در حال انجام است ازجمله این اقدامات ابلاغیه معاون اقتصادی رئیسجمهوری بود که مسئولیت بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی و خوراکیهای موضوع قانون انتزاع را بهطور کامل در اختیار وزارت جهادکشاورزی قرار داد.
بر اساس قانون مصوب سال 1391 فرماندهی تأمین امنیت غذایی بر اساس قانون انتزاع بر عهده وزارت جهاد کشاورزی قرار داده شده بود، اما 2 سال قبل دولت دوازدهم، با ارائه مصوبهای این طرح را تعلیق و اختیارات را به وزارت صمت بازگرداند عدم اجرای اصولی این قانون سبب خسران مردم و آشفتگی بازار به واسطه عدم نظارت شد موضوعی که در دولت سیزدهم مجدد مورد بازنگری قرار گرفت و مسئولیت صفر تا صد بازار و تأمین امنیت غذایی به وزارت جهاد کشاورزی واگذار شد.
در حالحاضر اوضاع بازار، بسیار بحرانی و به عبارتی لجامگسیخته است ترمز افزایش قیمتها هنوز کشیده نشده و کالاهای اساسی در گرانی پیشتاز هستند. برنج، گوشت، مرغ، تخممرغ، شکر و روغن کالاهایی هستند که موردنیاز روزانه مردم محسوب میشوند، اما قیمت آنها نه تنها ثباتی ندارد، بلکه به صورت ماهیانه افزایشی شده است.
در طول چند ماه گذشته اقداماتی برای تنظیم و تعادلبخشی به بازار انجام شده و در این میان وزارت جهاد کشاورزی نقش محوری ایفا میکند این در حالی است که درواقع امکانات و زیرساختهای تنظیم بازار تاکنون در دستان قدرتمند وزارت صمت بود که از عهده این مهم سربلند بیرون نیامد.
یکی از اقدامات وزارت جهاد کشاورزی در 2 ماه گذشته اعلام خبر توزیع مرغ، تخممرغ، شکر، روغن و برنج با قیمتهای تعزیراتی به صورت هوشمند در در منازل در 12استان بوده که در روزهای اخیر این طرح در استان همدان نیز کلید خورده است.
کالاهای اساسی در برخی استانها در سامانه بازارگام و در استان همدان در سایت کالارسان من عرضه میشود.
به گفته مدیر تعاون روستایی استان همدان در کمتر از ۲۴ ساعت کالاهای اساسی در همدان شامل برنج، روغن و تخممرغ با قیمت مصوب در اختیار شهروندان قرار میگیرد و خرید از این سامانه هزینهای بیش از نرخ مصوب برای شهروندان در بر ندارد. درواقع محدودیتی برای عرضه در این سامانه وجود ندارد، اما برای جلوگیری از احتکار و دلالی برای هر شخص، محصولات را به میزان مصرف سرانه سالانه در نظر گرفته و تمهیدات لازم برای جلوگیری از شکلگیری دلالیهای جدید و احتکار از طریق این سامانه در نظر گرفته شده است.
توزیع هوشمند با بهرهگیری از استارتآپها هر چند ظاهری مدرن و متناسب با علم فناوری اطلاعات دارد، اما توزیع کوپن و کالاهای یارانهای را در ایام گذشته یادآوری میکند، البته در برابر نامگذاری این نوع توزیع با عنوان کوپن مقاومت وجود دارد که به نظر کارشناسان اقتصادی در شرایط کنونی کشور امری ضروری است.
در حالی که ارز 4 هزار و۲۰۰ تومانی از اغلب کالاهای اساسی حذف شده و حذف کامل آن در بودجه سال بعد مدنظر دولت و مجلس قرار دارد با در نظر گرفتن نرخ تورم شدید در سطح کشور و بروز مشکلات عدیده معیشتی برای مردم، نرخ کالاهای اساسی و موردنیاز مردم بهصورت روزانه افزایشی شده و در برخی مواقع نیز کمبود و نبود این کالا در بازار ایجاد میشود، بنابراین باید تمامی استانها به فکر توزیع هوشمند کالاهای اساسی با نرخی مصوب باشند و این فرصت و یارانه را نمیتوان تنها به چند استان اختصاص داد اما نکته اجرای این طرح در استان همدان توجه ویژه به شهرها در توزیع کالاهای اساسی است که به دلیل ارسال نکردن بسته روستاها مورد غفلت قرار گرفتهاند. به گفته تعاون روستایی همدان اجرای توزیع هوشمند کالا فعلاً مختص به شهرها است.
هر چند در گذشته با ارائه کوپنهای کاغذی مردم از یارانه کالاهای اساسی بهرهمند میشدند، اما امروز با بهرهگیری از کد ملی و سامانههای آنلاین توزیع هوشمند میتوان فرصتی برابر برای برخورداری مردم از کالاهای اساسی و به ویژه کالاهایی که از ارز 4 هزار و 200تومانی برخوردار بودند ایجاد کرد. این ضرورت در سالهای گذشته نیز وجود داشت اما به آن پرداخته نشد، اما اکنون که طرح توزیع هوشمند برای چند استان آغاز شده میتوان آن را به کل کشور چه روستا یا شهر تسری بخشید.
مردم در سراسر کشور حق دارند همانند کلانشهرها از مزیت توزیع هوشمند کالاهای اساسی بهرهمند شوند و در اجرای این طرحها باید منفعت تمامی مردم دیده شود، بنابراین اجرای این طرح حتی در دور افتادهترین مناطق نیز لازم است و نباید آن را محدود به چند شهر کرد، هماکنون با نفوذ 99 درصدی اینترنت در کشور همچنین توسعه سیستم حملونقل اجرای طرح توزیع هوشمند را امکانپذیر کرده است.
از نگاه دیگر توزیع هوشمند علاوه بر تأمین کالاهای اساسی مطابق با نیاز اولیه مردم میتواند دست دلالان و سودجویان را از بازار کوتاه کرده و فاصله بین مزرعه تا سفره مردم را به عنوان راهبردی برد- برد برای تولیدکننده و مصرفکننده بهصورت محسوسی کاهش دهد و به ویژه نظارت بر بازار که هماکنون وضعیتی رها شده دارد را سامان بخشد.
همچنین با اجرای این طرح میتوان تولیدات را مطابق با تقاضای بازار ساماندهی کرد و برای آن برنامه ارائه کرد. تولید محصولات کشاورزی در حالحاضر با سیاستگذاری روشن و مدونی صورت نمیگیرد و بر اساس تقاضای موجود تولید انجام نمیشود اجرای طرح توزیع هوشمند همچنین میتواند نظام تولید محصولات کشاورزی را بر اساس تفاضا ساماندهی کند.
در این میان همچنان خلأ سیستمهای یکپارچه اطلاعاتی در سیستمهای دولتی وجود دارد که درصورت اتصال سیستمهای اطلاعاتی از تولید تا مصرف میتواند نظارت بر بازار را یکپارچه کرده و اوضاع را بهبود بخشد.
