سالیانه بیش از ده هزار میلیارد تومان ارزش محصولات کشاورزی استان همدان است که عاید کشاورزان میشود اگر از این میزان سرمایه، در صندوق یا تشکلی ویژه کشاورزان ذخیره شده و برای توسعه بخش سرمایهگذاری شود میتواند دو چالش مهم سرمایه و اشتغال استان را حل کند.
این بخشی از گفتههای محمدناصر نیکبخت، استاندار همدان است که در سالهای اخیر در جلسات مختلف همواره به آن اشاره کرده اما این خواسته در حد یک پیشنهاد باقی مانده است و برای عملی شدن آن اقدامی صورت نگرفته است.
به طور قطع نبود یا کمبود سرمایه عامل مهمی در کاهش رشد زیر ساختهای توسعه بخشهای مختلف اقتصاد از کشاورزی گرفته تا صنعت و گردشگری محسوب میشود بنابراین اگر راهکاری برای رفع مشکل سرمایه مطرح شود میبایست پیگیری شده و به نتیجه رسانده شود.
کشاورزان در ابتدای هر سال زراعی با صرف هزینه، نهادههای مورد نیاز خود از جمله بذر، سموم و کود شیمیایی را خریداری میکنند همچنین باید هزینه آماده سازی اراضی کشاورزی خود را نیز پرداخت کنند و در نهایت پس از انجام عملیات کاشت و داشت محصول دسترنج خود را برداشت کرده و به فروش رسانند بنابراین تمامی عایدات فروش محصول سود نیست و بخشی از درآمد کشاورزان صرف هزینههای محصول شده و همچنین بخشی دیگر نیز باید برای عملیات کشاورزی سال بعد کنار گذاشته شود.
اگر فرض کنیم درآمد کشاورزان که به بسیاری از عوامل به ویژه بازار فروش محصولات کشاورزی بستگی دارد مطلوب باشد میتوان سازوکاری در پیش گرفت تا بخشی اندک از درآمد کشاورزان در صندوقی سرمایهگذاری شود تا صرف توسعه بخش کشاورزی و بهبود وضعیت این بخش شود.
جمعآوری این سرمایههای خرد از کشاورزان استان که حدود 115 هزار نفر بهرهبردار هستند نیازمند اتخاذ یک سازوکار اجرایی و کم هزینه است که باید متولی از جنس بهرهبرداران این بخش آن را در دست گیرد که به نظر امری پیچیده و مشکل میآید اما علاوه بر این راهکار دیگری نیز میتوان پیشنهاد کرد.
دولت هر ساله با هدف حمایت از کشاورزان و تأمین امنیت غذایی اقدام به خرید محصولات استراتژیک به صورت تضمینی میکند، یکی از این محصولات گندم است که سالیانه به صورت متوسط در حجم ده میلیون تن به دولت تحویل داده میشود. نرخ خرید تضمینی با در نظر گرفتن هزینههای تولید و معیشت گندمکاران در نظر گرفته میشود و سعی بر پرداخت یارانه به منظور انگیزهبخشی به کشاورزان در جهت تداوم تولید است. برای مثال در سال زراعی گذشته نرخ خرید تضمینی گندم هر کیلوگرم هزار و 300 تومان در نظر گرفته شد در حالی که قیمت جهانی گندم در حدود 800 تومان بود. ارزش گندم خریداری شده از کشاورزان در سطح کشور بیش از 116 هزار میلیارد ریال تخمین زده میشود. همچنین ارزش ریالی خرید تضمینی گندم در استان همدان نیز 4 هزار و 955 میلیارد ریال اعلام شده است.
همچنین محصولات استراتژیک دیگری نیز مشمول حمایت دولت در قالب خریدهای تضمینی هستند که از جمله آنها میتوان به کلزا، دانههای روغنی، سیب زمینی، برنج، ذرت دانهای، حبوبات و... اشاره کرد.
در زمان خرید محصولات استراتژیک با نرخ تضمینی به سادگی میتوان در حد چند ریال از این نرخ برای کشاورزان کنار گذاشته شود تا در صندوقی برای توسعه بخش کشاورزی صرف شود، این تشکل در سطح کشور با عنوان صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی شناخته میشود که دارای پشتوانه محکم قانونی بوده و مورد تأیید دولت و مجلس است و کارآیی آن مطلوب و سازنده بوده است.
بنابراین برای تحقق ایده استاندار همدان میبایست طرحی از سوی مسئولان بخش کشاورزی استان تهیه شده و توسط دولت به مجلس پیشنهاد شود تا پس از اندیشیدن ساز و کارهایی برای جمعآوری سرمایه و به ویژه نحوه هزینه کرد آن بصورت قانون درآمده و سپس اجرایی شود تا در نهایت بخش عمدهای از مشکل سرمایه را برای توسعه بخش کشاورزی استان حل کند.