حالا دیگر نوشتن از پیامک‌های عجیب و غریب و بی‌ربطی که گاه و بیگاه برای مشترکان می‌آید سوژه جدیدی نیست و در حالی که همچنان و هر از گاهی صحبت از چاره‌اندیشی برای آن مشکل به میان می‌آید، حالا این مسأله در ابعاد بزرگتری رخ نمایی می‌کند.
کسب و کارهایی بدون نیاز به نماد اعتماد
اما این تبلیغات از چند بعد قابل تأمل به نظر می‌رسد. یک بعد ماجرا نبود الزام کسب و کارهای تلگرامی به دریافت نماد اعتماد الکترونیکی است که حداقلی از اطمینان را برای فروشگاه‌های اینترنتی فراهم کرده است.
بر مبنای آخرین آمار ارائه شده، تاکنون به 12 هزار و 952 فروشگاه اینترنتی نماد اعتماد داده شده است و 848 سایت خرید و فروش نیز در مسیر اخذ این نماد قرار دارند. هر چند نهادهای نظارتی بارها نسبت به خرید از این فروشگاه‌ها و اطمینان به اینگونه تبلیغات هشدار داده‌اند اما بازار این تبلیغات این روزها بسیار داغ است و از سوی دیگر امکان سوءاستفاده و بروز جرائم هم افزایش می‌یابد.
بر اساس آماری که پلیس فتا ارائه می‌دهد، 20 درصد جرائم در فضای مجازی در سالجاری در فضای پیام‌رسان‌های موبایلی از جمله وایبر و تلگرام رخ داده و سهم تلگرام از این جرائم 40 درصد بوده است که از میان تمامی پرونده‌های تشکیل شده 63 درصد با انگیزه‌های کسب منابع مالی، 14 درصد به بهانه‌های انتقام‌جویانه و یک درصد بر اساس کنجکاوی و سرگرمی انجام شده است.
فارغ از دردسرهای قانونی
اما نکته قابل توجه این است که تقریباً هیچ کدام از این سایت‌های ارائه کننده خدمات، نماد الکترونیکی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی که ویژه ساماندهی کسب و کارهای اینترنتی است را ندارد و وقتی نماد اعتمادی نیست، خبری از مالیات و برخلاف اپراتورها خبری از سهم دولت هم نیست.
لزوم انتقال سرور تلگرام به ایران به عنوان الزام و شرطی که برای فعالیت تلگرام گذاشته شد و البته بعید است عملی شود و فیلترینگ هوشمند این نرم‌افزار تنها مواردی است که گاه و بیگاه در اخبار مرتبط با تلگرام از سوی مسئولان به گوش می‌رسد.
تهدیدی که چندان هم جدی نیست
یک عضو کارگروه فیلترینگ به تازگی گفته است که اگر تلگرام سرور خود را به ایران نیاورد، در رقابت با شبکه‌های اجتماعی دیگر حذف خواهد شد و البته در تازه‌ترین اظهارنظر توجه اندکی هم به موضوع تبلیغات آن هم البته به دلیل استفاده از آن در جریان تبلیغات انتخاباتی کاندیداها جلب شده و یکی دیگر از اعضای کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فضای مجازی اعلام کرده که تبلیغات غیرمجاز نامزدهای نمایندگی مجلس در تلگرام پیگیری می‌شود.
پیش از این هم وزیر ارتباطات درباره شیوه نظارت این وزارتخانه بر تبلیغات تجاری و بازرگانی غیرمتعارف و عملکرد خارج از عرف و شرع برخی کانال‌های تلگرامی گفته بود که در این خصوص با مسئولان شرکت تلگرام در روسیه نامه‌نگاری کرده‌ایم و آنها اعلام کرده‌اند هر کانالی که از سوی وزارت ارتباطات ایران اعلام شود، مسدود می‌کنند.
اما آنچنان که مسئولان کارگروه فیلترینگ هم اذعان دارند تلگرام اکنون عمده‌ترین شبکه اجتماعی مورد توجه در ایران است و مردم بسیار به این شبکه وابسته هستند؛ واسطه‌ها و فعالان این حوزه هم با تکیه بر همین وابستگی بازار خود را داغ می‌کنند.
تبلیغاتی که دیده نمی‌شود
اما این بازار اگرچه در عرضه تبلیغ و بازاریابی داغ به نظر می‌رسد اما بعد دیگری هم دارد و آن نحوه مواجهه کاربران با تبلیغات اینچنینی است.
در بازاریابی برای جذب اینچنین تبلیغاتی ادعا می‌شود که این نوع تبلیغات را کاربران بدون شک می‌خوانند. ارسال پیامک ارزان‌تر بدون محدودیت کاراکتر با امکان درج لینک سایت و با صفحات اینترنتی است، امکان ارسال تصویر در آن وجود دارد، ارسال پیام به صورت هدفمند به کاربران یک شهر خاص خواهد بود و تمامی پیام‌ها به دست مخاطبان ارسال شده و به دست آنها می‌رسد اما واقعیت این است که این نوع بازاریابی چندان واقعی نیست چرا که با اشباع کاربران از انواع تبلیغات دیگر پیام‌هایی که می‌رسد را بی‌وقفه رد می‌کنند و به جرأت می‌توان گفت که این تبلیغات دیده نمی‌شود.
برای اثبات بی‌فایده بودن این تبلیغات همین بس که اکثر کاربران به علت حجم بالای ارسال این پیام‌ها پيش از دیدن محتوای آنها، پیام‌های مذکور را پاک کرده یا ریپورت اسپم می‌کنند و این فضا برای تبلیغات‌دهندگان هم شکلی آزاردهنده و بی‌فایده داشته و در واقع پول خود را هدر می‌دهند.
حالا اما تبلیغات تلگرامی موضوعی است که همه با آن دست به گریبانند یا حداقل 30 میلیون ایرانی که بر اساس آمار منتشر شده در حال کار با این پیام‌رسان هستند، با آن مواجه‌اند اما در حالی که بحث‌های طولانی‌مدت و دیربازده درباره پیامک‌های انبوه همچنان ادامه دارد اما اراده‌ای برای تصمیم‌گیری یا ساماندهی آن دیده نمی‌شود. به نظر می‌رسد بیش از آنکه نیاز به محدودیت، قانونمندی یا اخذ مالیات از این کسب و کارها باشد، بهتر است درباره نحوه مواجهه کاربران یا کسب و کارهای غیرمجازی با اینگونه تبلیغات، مطالعه و فرهنگ‌سازی شود تا این بازار غیررسمی، رسم و رسوم بازار واقعی را بر هم نزند.
