امروز صنعت پتروشیمی بیشترین سهم را در تجارت خارجی و تأمین ارزی کشور به عهده دارد و با سهامداری بیش از 50 میلیون ایرانی از سهام شرکتهای پتروشیمی در بورس، به یکی از مردمیترین صنایع کشور تبدیل شده است.
برنامههای جهش دوم، جهش سوم و گام چهارم با محوریت بومیسازی دانش فنی، ساخت تجهیزات و طرحهای تولیدی بر مدار کیفیسازی محصولات و خلق ارزش افزوده، شتابان درحال حرکت و اجرا هستند. امروز میتوانیم نوید دهیم که تا پایان گام چهارم در سال 1406 ظرفیت تولید به بیش از 150 میلیون تن با درآمد 44 میلیارد دلار در سال خواهد رسید. پس از تحقق اهداف صنعت پتروشیمی در سال ۱۴۰۴ براساس نقشه توسعه امروز عربستان، ايران جایگاه نخست صنعت پتروشیمی را در منطقه خواهد داشت.
در سال 2016، گردش مالی 30 کشور برتر تولیدکننده محصولات پتروشیمی در مجموع 066/3 میلیارد یورو بوده است که 2/91 درصد از کل فروش محصولات پتروشیمی جهان را به خود اختصاص دادهاند. از این 30 تولیدکننده برتر، 12 شرکت متعلق به آسیاست که میزان فروش آنها روی هم رفته 916/1 میلیارد یورو، یعنی 57 درصد از ارزش بازار جهانی محصولات پتروشیمی است. از این تعداد 12 تولیدکننده هم اروپایی هستند که فروش آنها درمجموع 523 میلیارد یورو (6/15 درصد ارزش بازار جهانی) است. از 20 شرکت تولیدکننده برتر نیز 5 شرکت آمریکایی هستند که میزان فروش آنها در مجموع 3/612 میلیارد یورو است(2/18 درصد از ارزش بازار). در نهایت، سهم آسیا و اقیانوسیه نیز تنها 4/0 درصد از بازار فروش جهانی است.
فروش محصولات پتروشیمی
به تفکیک منطقه
در فاصله سالهای 2006 تا 2016، اروپا بهتدریج جایگاه خود در فروش جهانی محصولات پتروشیمی را به چین و بقیه کشورهای آسیایی به جز ژاپن، واگذار کرد. سهم اروپا از فروش جهانی محصولات پتروشیمی از سال 2006 تاکنون به میزان 9/12 درصد کاهش یافته است، یعنی از 28 درصد در سال 2006 به 1/15 درصد در سال 2016 رسید.
اکنون آنطور که در کشور هدفگذاري شده و بهزاد محمدي معاون وزير و رئيس پتروشيمي کشور اعلام کرد، صنعت پتروشیمی ایران اولویت اقتصاد کشور است.
همدان تنها صادرکننده PVC پزشکي به منطقه
طبق گزارشها، حدود ۷۶ هزار میلیارد تومان گردش مالی صنعت پتروشیمی کشور در سال ۹۵ است که نسبت به فرآوردههای نفتی، خودرو و صنایع دیگر رتبه نخست را در بحث توسعه اقتصادی کشور دارد و با تکمیل طرحهای نیمهکاره پتروشیمی، در پایان سال ۱۴۰۰ تولید 6/53 میلیون تنی در سال ۹۶ به ۸۰ میلیون تن خواهد رسید، که درصورت تحقق این هدف، بیش از ۲۴ میلیارد دلار از فروش این مقدار تولید کسب خواهد شد.
يکي از هدفگذاريهاي کشور براي تحقق فروش محصولات پتروشيمي، راهاندازي پتروشيمي هگمتانه و افزودن آن به چرخه توليد کشور بود که سرانجام هفته گذشته افتتاح رسمي شد، هرچند از اواسط مرداد وارد مدار توليد آزمايشي شده بود. با ورود پتروشمي هگمتانه پس از 18 سال به چرخه توليد اکنون همدان هم به يکي از قطبهاي پتروشيمي در کشور تبديل شده است. اکنون در استان همدان 2 پتروشيمي هگمتانه و ابنسينا مشغول به توليد هستند.
پتروشيمي هگمتانه با تولید PVC گرید پزشکی به روش سوسپانسیون با ظرفیت سالانه 45 هزار تن (36 هزار تن پودر و9 هزار تن گرانول)، همدان را به يکي از تأمينکنندههاي PVC در خاورميانه تبديل کرده که درصورت ادامه حمايت مسئولان کشوري در تأمين مواد اوليه، بازار فروش داخلي و خارجي، ارزآوري زيادي را بهدنبال خواهد داشت.
اين پتروشمي از آنجا براي استان همدان اهميت دارد که تنها توليدکننده پليمر PVC با گرید پزشکی در کشور است. گردش مالي اين محصولات در دنيا بالغ بر 23 ميليارد يورو است که تمام نيازهاي ايران در اين زمينه، وارداتي است.
محصول استراتژیک گرانول PVC با گرید پزشکی یکی از بینظیرترین محصولات پتروشیمی جهان است و فقط چند کشور محدود فناوری تولید این محصول راهبردی پتروشیمیایی را در اختیار دارند و با تولیدی شدن پتروشیمی هگمتانه، ایران علاوهبر صادرات یک محصول ارزشمند و کاربردی در صنایع بهداشتی و پزشکی از واردات آن بینیاز خواهد شد.
پتروشيمي هگمتانه با سرمايهگذاري 38 ميليون يورويي به بهرهبرداري رسيده که دانش فنی آن متعلق به شرکت ایتالیایی IGS بوده و ده درصد سهام طرح را در اختیار دارد. 57 درصد آن نيز متعلق به مرحوم علاقبنديان بوده که اکنون در دست وراث است و 33 درصد باقیمانده به شرکت ملی صنایع پتروشیمی تعلق دارد.
پتروشیمی هگمتانه در شهرستان همدان و پتروشیمی ابنسینا در شهرستان فامنین و در منطقه ویژه اقتصادی جهانآباد واقع شدهاند.
پتروشيمي ابنسينا پس گذشت سالها از ساخت آن هنوز مشکل آب دارد. آنطور که ظاهر پورمجاهد معاون هماهنگکننده امور اقتصادي استانداري در شهريور سالجاري گفت: سرمایهگذاران پتروشیمی ابن سینا در بحث میزان مصرف آب بحث دارند، آنها میخواهند کل سهمیه آب را دریافت کنند که بخش عمدهای از آب این پتروشیمی تأمین شده و قرار است با توجه به شرایط و منابع آب استان با یک برنامه زمانبندی تخصیص داده شود.
اما بهتازگی شاهرخي استاندار همدان اعلام کرد که 5/4 میلیون مترمکعب آب مورد نیاز پتروشیمی ابنسینا از طریق پساب تصفیهخانه تأمین شده و نگرانی در این زمینه وجود ندارد. عملیات ساخت پتروشیمی ابنسینا هم در آیندهای نزدیک آغاز میشود و مسئولان با کمک سرمایهگذاران تمام همت و تلاش خود را برای به ثمر نشستن این طرح صرف میکنند.
اکنون همدان با دارا بودن 2 پتروشيمي و مهمترين آن هگمتانه به يک از استانهاي مهم در توليد محصولات پتروشيمي تبديل شده است.
