راه ابريشم از طريق سرمايهگذاري 4 تا 8 تريليون دلاري چينيها در حال احيا است. ايران نيز در مسير زميني و ريلي اين راه که چين نامش را طرح «یک کمربند، یک جاده» گذاشته، قرار دارد. اصليترين راه جاده قديم ابريشم در ايران از مشهد به قزوين ميرسيده که در اين شهر یک راه به سوی شمال غرب یعنی به سمت سراب، تبریز، مرند و سپس خوی و از کشور خارج میشده است و راه دیگر به سمت غرب یعنی به سوی هگمتانه (همدان امروز) و بعد کرمانشاه و از کشور خارج میشده است. اکنون نيز همدان بايد تلاش کند تا اين موقعيت را در مسير جاده ابريشم جديد حفظ کند.
هدف چين از ايجاد اين طرح افزایش قدرت اقتصادي خود و پيشي گرفتن از ايالات متحده امريکا بدون ايجاد موانع از سوي اين کشور است. چين ميخواهد مراودات اقتصادي خود را در منطقه افزايش دهد و راه آساني براي تجارت با کشورهاي اروپايي ايجاد کند.
اکنون اين کشورها و استانها هستند که بايد تلاش کنند تا در اين مسير قرار بگيرند، زيرا عايده اقتصادي فراواني براي هر يک از آنها دارد. وقتي تاريخ را مطالعه ميکنيم متوجه ميشويم که راه ابریشم در زمان ساسانیان راه بزرگي براي درآمد شاهنشاهی ایران از طريق بازرگانی ابریشم و دریافت حقوق گمرکی از بازرگانان و کاروانیانی بود که از ایران میگذشتند. چین در آن روزگار از ایران وسمه، قالی، سنگهای گرانبها و پارچه وارد میکرد. یکی از صادرات مهم چین به ایران ابریشم بود که در دربار بیزانس حکم ارز را داشت و مهمتر از طلا و سنگهای گرانبها بود. هدف ایران از در دست داشتن راه ابریشم افزایش گردش کالا نبود بلکه کمتوان کردن رومیها بود. دولت ایران همواره بهای ابریشم را بالا میبرد تا از این رهگذر از بیزانس، طلا و پول بیشتری را بهدست بياورد و امپراتوری بیزانس را از لحاظ نظامی کم توان کند.
اکنون نيز درصورت تحقق اين رؤياي رهبران چين براي مراودات زميني با قاره سبز و خاورميانه، موقعيت ويژهاي بر سر راه کشورمان قرار گرفته که يکي از استانهاي ذينفع ميتواند همدان باشد. اما اينجا اين اتاق بازرگاني است که بايد مطالعات خود را براي استفاده از منافع راه ابريشم جديد يا همان طرح «یک کمربند، یک جاده» کشور چين انجام بدهد. بيشترين ذينفعان اين جاده بخشهاي خصوصي هستند که با افزایش ارتباط اقتصادی منطقهای، موجب رشد اقتصادی پایدار در استان و کشور ميشوند.
اجرای پروژه «یک کمربند، یک جاده» رابطه اقتصادی ایران و کشورهای منطقه را در حوزههای مختلف گسترش خواهد داد. از طرفی پروژههای زیربنایی، برنامهریزی شهری، تبادلات فرهنگی، سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی، گردشگری و توافقات تجاری در سایه این پروژه رونق خواهند گرفت. اما اکنون بعد از گذشت 6 سال از مطرح شدن احيا راه جديد ابريشم توسط رهبران چين و برگزاري دو همايش جاده راه ابريشم در تهران و نشستهاي مختلف در برخي شهرهايي که در اين مسير قرار دارند، هنوز فعالان اقتصادي بخش خصوصي همدان به اهميت آن و برنامهريزي در اين راستا پي نبردهاند. چراکه در خبرهايي که در استان در اينباره منتشر ميشود غيبت بخش خصوصي در جلسات و نشستهاي مرتبط به ویژه اتاق بازرگاني و ديگر اتاقهاي اقتصادي استان که نقش پارلمان بخش خصوصي را بازي ميکنند کاملا مشهود است.
دو سال پيش در يک دورهاي رابطه روسيه و ترکيه قطع شد و قرار شد که ايران جاي ترکيه را در بازارهاي روسيه پر کند. اما بهخاطر نبود زيرساختهاي حملونقلي، حمايت نشدن صادرکنندگان از سوي دولت، موانع بانکي و کيفيت پايين محصولات توليدي، بازار 35 ميليارد دلاري را از دست داديم. حتي برخي توليدکنندگان همداني تلاش کردند که بخشي از اين بازار را بگيرند اما با همان موانع مواجه شدند. درصورتي که اگر از قبل آمادگي لازم وجود داشت هيچگاه اين بازار از دست نميرفت.
اتاق محور جاده ابريشم است
13 سال قبل در مردادماه سال 85، ليوجن تانگ سفير چين براي اولينبار به همدان سفر کرد. آن زمان بهروز مرادي استاندار و محمدناصر نيکبخت (استاندار دوره قبل) معاون اقتصادي استاندار بود.
در اين حضور چينيها اعلام شد که اين کشور قصد سرمايهگذاري در همدان را دارد و بنابه داشتههاي همدان از جمله کشاورزي، پتانسيل ايجاد صنايع تبديلي، معادن غني و صنايع تبديلي آن و بسياري موارد ديگر، اين استان ميتواند هدف چين براي سرمايهگذاري قرار بگيرد، زيرا تهران ديگر ظرفيت سرمايهگذاري براي اين کشور را ندارد. اين نشان ميدهد که چين از همان زمان براي سرمايهگذاري در استانهاي مهمي مانند همدان که در مسير جاده ابريشم قرار دارند برنامهريزي کرده است. حال با وجود احياي جاده ابريشم توسط اين کشور مديران اقتصادي و فعالان بخش خصوصي نبايد اين فرصتها را از دست بدهند.
درسال 96 غلامحسين شافعي، رئيس اتاق بازرگاني ايران در دومين همايشي که در تهران در سال 96 برگزار شد در حضور رهبر چين اعلام کرد که «اتاق بازرگانی بینالمللی جاده ابریشم از سوی فدراسیون جهانی اتاقهای بازرگانی با هدف توسعه روابط اقتصادی میان ۶۵ اتاق بازرگانی در حال شکلگيري است، که گسترش تعاملات دو و چندجانبه کشورهای واقع در این قاره در زمینههای تجارت، سرمایهگذاری، حذف موانع تجاری و افزایش همکاریهای گمرکی در دستور کار اتاق بازرگانی بینالمللی جاده ابریشم قرار دارد. اتاق ایران نيز به عنوان نایبرئیس این سازمان در اجلاس آتی اتاق بازرگانی بینالمللی جاده ابریشم حضور دارد».
اين سخنان و قول چينيها براي سرمايهگذاري در همدان در 13 سال قبل، اهميت جايگاه اتاق بازرگاني همدان و در جريان قرار گرفتن فعالان اقتصادي استان از اهداف جاده جديد ابريشم را نشان ميدهد. اما اکنون اتاق همدان درگير سفرهاي خارجي به کشورهايي مانند غنا، روسيه و عراق با تجار انتخابي خود است. سفرهايي که تاکنون و پس از 4 سال هنوز دستآورد آن اطلاعرساني نشده است.
اين در حالي است که اقتصاد همدان نيازمند برنامهريزيهاي دقيق و استفاده از موقعيتهاي خاصي مانند جاده ابريشم جديد و يا همان صادرات به کشورهاي منطقه است.