■ دانش‌آموزان در روز تخم مرغ کادو گرفتند
سالانه 900 هزار تن تخم‌مرغ در كشور توليد مي‌شود و ايران در زمينه توليد اين محصول غذايي در خاورمیانه بعد از ترکیه رتبه دوم را دارد، اما با اين حال، سرانه مصرف تخم‌مرغ ايراني‌ها خيلي كمتر از كشورهاي پيشرفته است.
ایران با پتانسیل بسیار بالای تولید تخم‌مرغ به عنوان یازدهمین کشور تولیدکننده تخم‌مرغ در بین 211 کشور تولیدکننده این ماده غذایی در جهان به‌شمار می‌رود؛ اما سرانه مصرف تخم‌مرغ در ایران برابر متوسط مصرف جهانی، يعني 11 کیلوگرم است، در حالی که در کشورهای پیشرفته سرانه مصرف حدود 16 تا 18 کیلوگرم در سال است.
اين موضوع باعث شده است تا ترویج مصرف تخم‌مرغ در کشور در دستور كار جهاد كشاورزي، وزارت بهداشت و ساير نهادهاي مرتبط قرار بگيرد و براي اين كار چه بهانه اي بهتر از روز جهاني تخم‌مرغ!
از 30 سال کذشته کمیسیون بین المللی تخم‌مرغ در دنیا برای ترویج مصرف تخم‌مرغ تأسیس شده و از 11 سال گذشته نیز 9 اکتبر (17 مهر ماه) به عنوان روز جهانی تخم‌مرغ نامگذاری شد.
اين روز در ايران از 4 سال گذشته توسط ستاد کشوری ترویج تخم‌مرغ در کشور برگزار مي‌شود و امسال شعار پنجمین دوره گرامیداشت روز جهانی تخم‌مرغ در کشورمان، خودمراقبتی تغذیه‌ای با یک تخم‌مرغ در روز است.
روز تخم‌مرغ، يكشنبه هفته جاري در دبيرستان شهيدي اول در منطقه مجيد آباد ناحیه 2 همدان برگزار شد و دانش آموزان دختر اين مدرسه هر كدام دو تخم‌مرغ سفيد رنگ كادو پيچ شده را از مسئول بازرگانی اتحادیه مرغداران مرغ تخم‌گذار استان همدان گرفتند.
در اين مراسم نمادين محمد نظرپور، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی همدان براي دانش‌آموزاني كه به صف شده بودند و با شنيدن واژه تخم‌مرغ زير خنده مي‌زدند، سخنراني كرد و گفت: در حالي كه هر نفر در كشور سالانه 160 عدد تخم‌مرغ مصرف مي‌كند، اين ميزان در كشورهاي توسعه يافته تا بيش از 300 عدد براي هر نفر مي‌رسد. اين كمبود مصرف در حالي است كه تخم‌مرغ، يك غذاي طبيعي كامل و سرشار از مواد مورد نیاز بدن است و مصرف روزانه یک عدد از این ماده غذایی برای هر فرد سالم ضروری است.
ارزش غذایی تخم‌مرغ معادل 30 گرم گوشت قرمز، مرغ و ماهی، نصف لیوان حبوبات پخته و یک چهارم لیوان انواع مغزها است. تخم‌مرغ تمامی اسید آمینه‌های ضروری مورد نیاز بدن را دارد و برای تقویت سیستم عصبی، حافظه و سلامت قلب و عروق مؤثر است.
فعاليت 41 واحد مرغداري تخم گذار در استان
در حال حاضر 41 واحد مرغداری تخم گذار با ظرفیت یک میلیون و 500 هزار قطعه در حال فعالیت هستند.
در اين ميان ملایر با دارا بودن 12 واحد پرورش مرغ تخم گذار رتبه اول استان را از نظر تعداد واحد و تویسرکان با دارا بودن ظرفیت 451 هزار قطعه‌ای رتبه اول را از نظر ظرفیت پرورش در همدان دارد.
88 درصد تخم‌مرغ کشور در 11 استان تولید می‌شود که همدان نیز جز این 11 استان است. سالانه ۲۱ هزار تن تخم‌مرغ در استان همدان توليد مي‌شود، همدان رتبه 10 کشور را از نظر تولید تخم‌مرغ دارد و 4/2 درصد تخم‌مرغ کشور در استان همدان تولید می‌شود. ظرفیت ماشین‌های جوجه‌کشی در استان همدان برابر یک میلیون عدد است و دو واحد پرورش پولت مرغ تخم‌گذار با ظرفیت 260 هزار قطعه در استان همدان در حال فعالیت هستند که نقش اساسی در تأمین پولت در کشور ایفا می‌کند و 6 نژاد برتر مرغ مادر تخم‌گذار در کشور وجود دارد که می‌تواند نیاز کشور را تا 10 سال آینده به خوبی تأمین كند.
هشت کارخانه تولید مایه پاستوریزه تخم‌مرغ و سه کارخانه تولید پودر تخم‌مرغ در کشور در حال فعالیت هستند که یکی از واحدهای تولید پودر تخم‌مرغ در استان همدان است.
هزار و 250 واحد مرغداری تخم‌گذار در کشور با ظرفیت یک میلیون و 286 هزار تن در حال فعالیت هستند و براساس برنامه ریزی انجام شده قرار است امسال تولید به 920 هزار تن در سال برسد.
حدود 87 درصد تولید تخم‌مرغ در ایران به‌صورت صنعتی و 13 درصد توسط مرغان محلی و در روستاها تولید می‌شود.
مشكلات واحدهاي توليدي تخم‌مرغ
نوسانات فصلی و مناسبتی مصرف تخم‌مرغ از جمله مشكلات پيش روي واحدهاي مرغداري تخم گذار است. مصرف اين ماده غذايي در فصل تابستان و ایامی مانند ماه محرم مصرف کاهش می‌یابد و در ماه‌های شهریور و مهر با افزایش مصرف صنایع غذایی، این زیان جبران مي‌شود، اما امسال به‌دلیل تولید مازاد و ذخیره‌سازی زیاد در انبارها، از تقاضای صنایع غذایی نیز کاسته شده و صنعت تولید تخم‌مرغ را در شرایط دشواری قرار داده است.
افزايش قيمت نهاده‌ها، کمبود صنایع تبدیلی و فرآوری‌های تخم‌مرغ، تمركز توليد در كلان شهر‌ها، مصرف نامطلوب سرانه و مشكلات صادرات از ديگر مسائل اين واحدها است.
از سال 90 تا 93 نزدیک به 128 درصد رشد قیمت ذرت و 246 درصد رشد قیمت کنجاله سویا صورت گرفته است و این در حالی است که قیمت تخم‌مرغ در این مدت تنها 40 درصد افزایش داشته است.
امسال هر کیلو تخم‌مرغ دو هزار و 900 تومان در بازار به فروش می‌رسد و این در حالی است که قیمت هر کیلو نهاده برای تولیدکننده هزار و 450 تومان تمام می‌شود.
از سوي ديگر به گفته معاون سازمان جهاد کشاورزی استان همدان 70 درصد واحدهای مرغداری تخم گذار از نظر ساختمان و تأسیسات با مشکل رو به رو هستند و ساختمان‌ها و تأسیسات برخی واحدها بیش از 30 سال قدمت دارند که برای اصلاح نیاز به تسهیلات مدت دار و کم بهره دارند.
مسئول بازرگانی اتحادیه مرغداران مرغ تخم‌گذار همدان هم فعاليت دلالان و بنکداران بدون شناسنامه را از مشکلاتی مي‌داند که بر عرضه و تقاضا و همچنین افزایش قیمت تأثیر می‌گذارند که این امر منجر به متضرر شدن تولیدکننده و مصرف‌کننده می‌شود.
حسن فتحی، مي‌گويد: از جمله مشکلات تولیدکنندگان تخم‌مرغ تأمین نهادههای دامی شامل ذرت، سبوس و سویا است که باید مسئولان نسبت به حل آن اهتمام کنند. اخذ تسهیلات از دیگر مشکلات تولیدکنندگان تخم‌مرغ است که در این راستا بانک‌ها همکاری لازم را ندارند.
وی مشکل تأمین نهادههای دامی را سبب بالا رفتن قیمت تخم‌مرغ و نوسان قیمت در بازار آن مي‌داند و مي‌افزايد: گاهی اوقات شاهدیم دلالان وارد بازار نهاده‌ها شده و با قیمت کم آن را از کشاورزان خریداری کرده و به تولیدکنندگان می‌فروشند.
رفع مشكلات صادرات و كوتاه كردن دست دلالان
در اين ميان مدیرعامل اتحادیه مرغ تخم گذار استان همدان پرداخت يارانه به تجار از سوي دولت براي صادرات تخم‌مرغ را از جمله راهكارهاي توسعه واحدهاي توليدي مي‌داند و مي‌گويد: تخم‌مرغ‌های تولید شده در استان همدان یکی از با کیفیت‌ترین تولیدات در کشور محسوب می‌شود و واحدهای تولید تخم‌مرغ استان همدان ظرفیت بالایی برای صادرات دارند كه عراقی‌ها تمایل بسیاری برای تجارت با ایران دارند.
محمد سلطانی، تولید تخم‌مرغ در واحدها به سبب هزینه‌های بالای تولید را مقرون به صرفه نمي‌داند و مي‌گويد: به دلیل سرمایه گذاری انجام شده نمی‌توانیم این شغل را به راحتی تغییر دهیم.به اذعان وي در کنار افزایش قیمت هزینه‌های تولید، قیمت تخم‌مرغ به درستی افزایش پیدا نمی‌کند و این مسأله سبب شده تا تولیدکنندگان زیان بسیاری را تجربه کنند. که نیاز است دولت در این زمینه توجه ویژه‌ای برای حمایت از این واحدها داشته باشد.
فتحي هم، بسته‌بندی تخم‌مرغ را از راهكارهايي مي‌داند كه دست دلالان و سودجویان را از بازار تخم‌مرغ کوتاه خواهد كرد. وي مي‌افزايد: یکی از ضعف‌های ما این است که این محصول از در تولیدی به صورت کیلویی خریداری و به صورت دانه‌ای فروخته می‌شود که همین امر باعث نوسان قیمت می‌شود که باید با حمایت دولت، دست دلالان را کوتاه و صادرات تخم‌مرغ را فعال کنیم تا تولیدکننده نیز انگیزه تولید داشته باشد.
