در چند سال اخیر و با تاکیدات بسیاری که از سوی مسئولان و دست‌اندرکاران شده، موضوع تولید داخلی در تمام اصناف و صنایع از اهمیت خاصی برخوردار شده و تمام دستگاه‌های اجرایی موظف به توجه به تولید داخلی و کاهش واردات شده‌اند تا جایی که در همین ادوار دولت طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن سرپرستان خانواده بدون ضامن و با وثیقه قراردادن مبلغ ماهیانه یارانه خود موفق به دریافت وام خرید کالای ایرانی می‌شدند که مدت بازپرداخت آن از 36 تا 60 ماه بود اما با این حال بازهم از خرید در بازار کالای ایرانی خبری نبود و کالاهای ایرانی مورد اقبال مردم واقع نشد اگرچه مشکل بنیادی این مساله تنها به معیشت و درآمد مردم معطوف نیست و موضوعاتی مانند کیفیت و واردات کالای خارجی نیز نقش مهمی در این پیکار دارد اما نکته جالب ماجرا در این است که هرگاه طرح‌های تشویقی دولت در حمایت از ایجاد رونق در بازار داخلی به اجرا درآمد نتوانست گره‌گشای این مشکل باشد.
این در حالیست که پس از گذشت مدت‌ها هنوز مشاهده می‌کنیم که آنچنان که باید به تولید داخلی توجه نشده و کماکان واردات به کشور انجام می‌شود. هرچند نمی‌توان منکر شد که در برخی حوزه‌ها پیشرفت‌هایی انجام شده، اما در حوزه لوازم‌خانگی که بیشترین توجه و تاکیدات را داشته، متاسفانه هنوز به جایی که باید نرسیده‌ایم. در حالی که این روزها اخباری مبنی بر وام 5 میلیون تومانی بدون ضامن یارا کارت برای تمام مشمولان دریافت یارانه منتشر شده و بسیاری از تولیدات برندهای خارجی در داخل کشور تولید می‌شود و محصولات باکیفیت داخلی نیز در بازار کم نیست، اما اولویت مردم برای خرید، اجناس خارجی است.
نکته جالب‌تر اینجاست که این روزها حتی بسیاری از تولیدکنندگان داخلی کالای خود را با نام و نشان کالاهای خارجی در بازار عرضه می‌کنند و برخلاف بسیاری از کشورهای جهان که تولید داخلی برای‌شان مایه مباهات است، برای تولیدکننده و فروشنده داخلی، جنس ایرانی مایه شرمساری است. آنها مجبورند برای فروش اجناس خود با برند غیرایرانی وارد بازار شوند که این مساله نشان‌دهنده فرهنگ‌سازی نکردن مناسب برای استفاده از کالای ایرانی و همچنین اطمینان نکردن به تولید داخل است. کارشناسان بازار معتقدند که مهم‌ترین دلیل استقبال نکردن از لوازم‌خانگی ایرانی، نداشتن خدمات پس از فروش مناسب، تنوع و بعضا کیفیت کمتر در مقایسه با نمونه‌های خارجی است که به نظر می‌رسد با رقابتی شدن بازار این محصول می‌توان شاهد ارتقای کیفیت محصولات ایرانی باشیم و این امر استقبال مردم برای خرید کالای داخلی را رقم خواهد زد.
به عبارت دیگر اگر تولیدات داخلی نیاز بازار را تامین کند و دارای کیفیت و خدمات پس از فروش مناسب باشد، مردم بین جنس داخلی و خارجی، تولید ملی را انتخاب می‌کنند. مسئولان این صنف اعتقاد دارند که اگر تولیدکنندگان ما روی کیفیت محصولات‌شان متمرکز باشند، قطعا در رقابت با محصولات خارجی برنده خواهند شد و مردم نیز نشان داده‌اند خرید محصولات باکیفیت داخلی را به محصولات خارجی ترجیح می‌دهند. این در حالیست که وجود محصولات خارجی در کنار محصولات ایرانی لازمه رقابت است و اگر تولیدکنندگان داخلی خدمات پس از فروش خوبی داشته باشند، می‌توانند اعتماد خریداران را نسبت به خرید محصولات ایرانی جلب کنند. همچنین نهادینه‌شدن فرهنگ خرید و استفاده از کالای ایرانی به موازات رویارویی با اجناس خارجی می‌تواند تولید ملی، نیروی کار ایرانی و سرمایه‌های مردمی را افزایش داده و اینگونه توسعه پایدار، مشارکت حداکثری و آگاهانه در حوزه تصمیم‌سازی‌های راهبردی و اقتصادی را فراهم آورد.
هنوز برای رقابت با تولیدات کشورهای اروپایی فاصله داریم
■ سبحان موحدی فروشنده
اکثر تولیدکنندگان کالای باکیفیت، تولید خود را افزایش داده‌اند، در حالی که صادرات هم نداشته‌اند و این کالاها به فروش رسیده است. پس در نتیجه رکودی در بازار لوازم‌خانگی نیست. البته واحدهای صنفی فروشنده با مشکلاتی روبه‌رو هستند. دلیل این امر هم متنوع شدن روش‌های خرید کالا از جمله الکترونیکی شدن سیستم خرید است و چون این واحدها مالیات هم پرداخت می‌کنند، تحت فشار قرار گرفته‌اند، اما این به معنای رکود در بازار لوازم‌خانگی نیست.
محصولات باکیفیت ایرانی به وفور تولید می‌شود و ما در این صنعت ظرفیت بالایی داریم و بسیاری از برندهای معتبر دنیا خط تولید خود را با مشارکت یک شرکت ایرانی به راه انداخته‌اند. بسیاری از تولیدات داخلی در چند سال اخیر کیفیت بالایی پیدا کرده‌اند و اکنون ماشین لباسشویی با برند ایتالیا در داخل کشور تولید می‌شود، اما همچنان مردم به نام برندها اعتماد می‌کنند.
هنوز برای رقابت با تولیدات کشورهای اروپایی فاصله داریم و زیرساخت‌های صنعت باید احیا شود و با وارد کردن دانش فنی و تکنولوژی از شرکت‌های خارجی می‌توان شاهد رشد بیش از پیش صنعت لوازم‌خانگی و حضور در بازارهای بین‌المللی در سال‌های آتی بود. البته استفاده از دانش فنی شرکت‌های صاحب‌نام در عرصه تولید لوازم‌خانگی در دستور کار برخی از تولیدکنندگان کشور قرار گرفته و اقداماتی در این زمینه انجام شده است. مهم‌ترین مشکل تولیدات داخلی نداشتن خدمات پس از فروش مناسب شرکت‌هاست که این امر موجب شده تا اعتماد مردم به کالای داخلی کم شود چون یک کالای ایرانی با کیفیت مناسب تولید می‌شود اما وقتی با مشکلی مواجه می‌شود خود شرکت‌های اصلی تولیدکننده اقدام به خدمات درازمدت پس از فروش نمی‌کنند و این امر موجب می‌شود تا از کیفیت اولیه کالا کاسته شده و در نظر مردم جنس ایرانی بی‌کیفیت به نظر برسد.
به‌طور کلی باید اشاره شود که برندسازی مقوله مهمی در اقتصاد است و تولیدات داخلی نیاز به مطرح شدن دارند که این مهم از طریق برندسازی اتفاق می‌افتد و لازم است دولت مشوق‌هایی به تولیدکنندگان بدهد تا امکان برندسازی و افزایش کیفیت تولید به وجود بیاید.
خدمات پس از فروش کالاهای داخلی تعریف چندانی ندارد
■ رضا مطهری، فروشنده لوازم‌خانگی داخلی
فروش لوازم خانگی وارداتی مطمئنا سود بیشتری نسبت به تولیدات داخلی برای فروشندگان دارد، در نتیجه فروشندگان ترجیح می‌دهند بیشتر اجناس خود را از برندهای وارداتی خریداری کنند. از طرفی زمانی که برای خرید لوازم خانگی از فروشندگان مشورت بگیرید مطمئنا در درجه اول محصولات وارداتی را به شما معرفی می‌کنند اما اگر به فکر خرید به صرفه و اقتصادی با بودجه‌ای که در نظر گرفته‌اید هستید و می‌خواهید از تولیدات داخلی انتخاب کنید می‌توانید از فروشندگان بخواهید تنها لوازم ایرانی یا نمونه‌های وارداتی با قیمت مشابه را به شما معرفی کنند.
البته منکر این موضوع نمی‌توان شد که خدمات پس از فروش کالاهای داخلی تعریف چندانی ندارد اما در چند سال اخیر مشاهده شده که شرکت‌های تولیدکننده داخل نیز به فکر ارائه خدمات در نوع و اندازه کالاهای خارجی و وارداتی هستند.
هر چند مردم بیشتر بر حسب بودجه خود خرید می کنند اما برخی به کیفیت کالاهای ایرانی اطمینان ندارند، اما برخی هم به ناچار و با توجه به اینکه توان مالی تهیه کالای خارجی را ندارند، لوازم خانگی ایرانی خریداری می‌کنند. همچنین دور از انصاف است که بگوییم همه کالای ایرانی دارای کیفیت نامناسب است زیرا برخی برندهای داخلی واقعا کالاهای با کیفیتی تولید می‌کنند که اگر خریداران تجربه استفاده از آن کالا را داشته باشند، قطعا به دیگران هم پیشنهاد خرید و استفاده از این کالاها را می‌دهند.
شرکت‌های داخلی فقط به فروش و سود از تولید کالا می‌اندیشند
■ یکی از فعالان عرصه تولید لوازم‌خانگی
کالای باکیفیت ایرانی در بازار وجود دارد، اما فرهنگ خرید کالای ایرانی هنوز جا نیفتاده و مردم بنا به پیشینه ذهنی که دارند مبنی بر با کیفیت‌تر بودن تولیدات خارجی از این کالاها استقبال می‌کنند. البته در برخی موارد کیفیت کالای خارجی از ایرانی‌ها بهتر است و خدمات بهتری هم ارائه می‌شود. این موضوع به این دلیل است که این شرکت‌ها سال‌هاست در این عرصه فعالیت می‌کنند و بازار هدف خود را شناسایی و با حمایت دولتی اقدام به تولید می‌کنند، مقوله‌ای که در کشور ما کمتر رخ می‌دهد. بعضی شرکت‌های داخلی فقط به فروش و سود از تولید کالا می‌اندیشند و این امر در کوتاه‌مدت ممکن است نتیجه دهد اما ضامن بقا در بازار نیست و چه بسا نگاه مردم نسبت به کالای ایرانی را مخدوش سازد. نوآوری و خلاقیت و تنوع محصول در کنار ارائه خدمات بهتر موجب استقبال مردم از کالای ایرانی می‌شود که اینها نیز مستلزم حمایت‌های بیشتر از تولید داخلی است.
* منبع: کسب‌و‌کار نیوز
