عمده ترین و خشن ترین تحریم های ظالمانه در سالهای اخیر برصنعت نفت ما و شرکتهای وابسته به آن اعمال شد، زیرا مجامع بین المللی، نفت را عامل موثر بر اقتصاد کشور می دانستند که همه فعالیت های ما روی درآمدهای آن برنامه ریزی شده است. از آن جمله می توان به فعالیت های دفاعی، فرهنگی، عمرانی و توسعه ای اشاره کرد. سرمایه گذاری در نفت، تحت تاثیر مستقیم تحریم ها قرار داشت و اگر زمانی تجهیزات و قطعات نفت را تامین می کردیم، شدیدترین جریمه ها برای شرکت ها لحاظ می شد و این سبب افزایش چندین برابری ارزش واقعی نفت شده بود.
در آن زمان اجازه فروش نفت به همه کشورها را نداشتیم و تنها به 4 کشور کره جنوبی، ژاپن، چین و هند نفت می فروختیم که خود سبب ایجاد رانت برای طرف های مقابل می شد ، زیرا برای پرداخت وجوه انتقالی، اجازه استفاده از سیستم بانکی را نداشتند؛ به همین خاطر بخش عظیمی از درآمد حاصل از فروش نفت در این کشورها بلوکه و اجناس غیرقابل استفاده و بیک یفیت وارد کشور می شد. با برجام بود که ما توانستیم پول حاصل از فروش نفت را به کشور انتقال دهیم. این موضوع در اقتصاد کشور بسیار موثر بود. در عین حال ممنوعیت تردد کشتی های حمل نفت با برجام از بین رفت و شرکتهای بیمه ای معتبر به بیمه کردن کشتی ها پرداختند. در عین حال با ورود مشتریان در این مقطع روبرو بودیم و مشتریان نفت ایران از 4 کشور فراتر رفته و کشورهای آسیایی، اروپایی و آمریکایی به خرید نفت از ایران ابراز تمایل کردند.
در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی مذاکراتی شروع و شرکتهای مختلفی وارد کار شدند؛ موافقتنامه هایی نیز امضا و شرکت های بزرگی تحت عنوان P&E شناسایی شدند و یک حرکت خوب رو به جلو در حوزه اکتشاف، توسعه و بهره برداری نفت ایجاد شد؛ به گونه ای که از صادرات روزانه یک میلیون بشکه در سال 92اکنون با احتساب نفت و میعانات گازی به صادرات روزانه دو میلیون و 800 هزار بشکه دست یافتیم که این امر درآمدزایی بسیار خوبی برای کشور ایجاد کرده است.
ما در سال 95 شاهد درخشش بسیار خوب ایران در اوپک و تغییر نگاه این سازمان بین المللی بودیم و شرکت های بزرگ نفتی مانند توتال، بی پی، شل و رپسون خواهان همکاری با ایران شدند. این اتفاق باعث شد تا کشورهای دیگر صنعتی جرات ورود به ایران را پیدا کنند. به عنوان نمونه توانسته ایم روند راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس را که تامین کننده بنزین بوده، سرعت دهیم و تجهیزات مورد نیاز را خریداری کنیم؛ این در حالی است که در گذشته به واسطه تحریم ها انتقال ارز امکان پذیر نبود و تنها از طریق صرافی ها این امر صورت می گرفت.
اکنون این مشکلات مرتفع شده و با بهره برداری از فاز اول این پالایشگاه تولید روزانه 12 میلیون لیتر بنزین میسر می شود و تا اواسط سال آینده مابقی فازها نیز مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت و از این طریق در تولید بنزین بی نیاز می شویم.
در بخش گاز نیز تاکنون توسعه خوبی اتفاق افتاده است تا جایی که در سوخت خانگی و سوخت های فسیلی مانند مازوت و نفت گاز، نفت، ال پی جی را حذف می کنیم و به چرخه صادرات وارد می کنیم، اینها از مواردی است که اتفاق می افتد و شرکت های داخلی با دریافت دانش فنی و فناوری از شرکت های بزرگ بین المللی در قالب الگوی جدید قراردادهای نفتی، دانش و توان فنی خود را ارتقا می دهند. همچنین شاهد افتتاح فازهای پارس جنوبی هستیم که با بهره برداری از آنها تولید گاز به حدود هزار میلیون متر مکعب در روز می رسد.
این روندها مدتها متوقف شده بود و یا به سختی و کندی پیش می رفت یا اینکه گزینشی بود اما در حال حاضر شاهد حرکتی خوب و شتابدار از کشورهای دیگر برای همکاری با ایران هستیم. برجام بی تردید بزرگترین موفقیت دولت یازدهم است، زیرا در روند تصویب آن دیپلماسی بسیار موفقی ارائه داده ایم و این دیپلماسی موفق، خود را بر همه روندهای اقتصادی کشور تعمیم داده است.
* اسدالله قره‌خانی‌الوستانی- سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی
