پس از ورود محصولات بیکیفیت چینی به بازار، صنایعدستی در حال نابودی است.
وی در ابتدا وسایل کشاورزی همچون داس، یاباشان، گاوآهن و... تولید میکرد، ولی در حالحاضر بیشتر وسایل باغبانی و آشپرخانهای و رستوانی همچون قیچی، اره، قاچو، کارد، ساطور و گاهی نیز ابزارهای سفالگری، خراطی و فرشبافی را نیز تولید میکند.
به نظر جوهریان در گذشته به علت اینکه قاچوسازی سنتی بود، رونق خوبی داشت، اما در حالحاضر به علت پیشرفت و ماشینی شدن، صنایعدستی در حال کمرنگ یا حتی محو شدن است.
در همین زمینه و در رابطه با مشکلاتی که این حرفه با آن مواجه است، با این چاقوساز همدانی گفتوگویی انجام دادهایم که در ادامه آن را میخوانید:
در مورد حرفه چاقوسازی در همدان توضیح دهید و قدمت آن به چه سالی برمیگردد؟
این حرفه به عصر آهن و زمانی که آهن اختراع شد، برمیگردد و در آن زمان این شغل یکی از شغلهای پرطرفدار و دارای جایگاه والا در زمان خودش محسوب میشد که در همدان نیز به عنوان یکی از شهرهای قدیمی که تاریخش به دوران مادها بازمیگردد، دارای قدمت بالایی است.
چه نوع محصولاتی تولید میکنید؟
در ابتدا وسایل کشاورزی همچون داس، یاباشان، گاوآهن و... تولید میکردیم، ولی در حالحاضر بیشتر وسایل باغبانی و آشپرخانهای و رستوانی همچون قیچی، اره، قاچو، کارد، ساطور و... تولید می کنیم. گاهی نیز ابزارهای سفالگری و خراطی و فرشبافی را نیز تولید میکنیم.
در ابتدا چه مشکلاتی در این حوزه داشتید و اینکه آیا برطرف شدهاند یا نه؟
درواقع جای فعالیت ما در راسته چاقوسازان خیلی کوچک است و سقف و ناودان ندارد و جای فاضلاب نیز مشکل دارد که چندین بار پیگیری کردهایم، ولی به نتیجه نرسیدهایم.
حتی اینجا سنگفرش مناسبی ندارد و در هنگام بارندگی مشکلات زیادی برای ما پیش میآید. البته چند سال گذشته برای گردآوری اراذل و اوباش نیز دستور دادند که چاقوها در سطح شهر گردآوری شوند، در حالی که چاقو و کارد یکی از نیازهای ضروری برای استفاده در آشپزخانهها و قصابیها محسوب میشود و متأسفانه این مسأله موجب مشکلات زیادی در این حرفه شده است.
در مورد بازار کارتان در آغاز و در حالحاضر توضیح دهید؟
در اوایل و قبل از انقلاب این حرفه به عنوان صنایعدستی بازار خوبی داشت؛ چون توریستها میآمدند و محصولات دستی را از ما خریداری میکردند و کارخانهها آنچنان گسترش نیافته بودند.
در ایام جنگ نیز بازار خوبی داشتیم، چون اکثر کارخانهها تولید نداشتند و مواد اولیه وارد نمیشد، در نتیجه این شغل به کشور کمک خیلی زیادی کرد.
پس از انقلاب نیز چاقوسازی تنها حرفهای است که به آن تعاونی تعلق نگرفت که موجب شد تمام هنرمندان این حوزه روی پای خودشان بایستند، ولی در حالحاضر رونق آنچنانی ندارد و به علت حمایت نشدن، در حال نابودی است. در حالحاضر ما 20 درصد از محصولاتمان را تولید میکنیم و بقیه آنها را به عنوان فروشنده به فروش میرسانیم، در حالی که در گذشته همه محصولات را خودمان تولید میکردیم و در طول روز مدام کار میکردیم.
در مورد جایگاه این حرفه در همدان توضیح دهید و اینکه آیا از آن حمایتهای لازم میشود؟
درواقع این حرفه در حالحاضر جایگاه مناسبی ندارد، ولی برای توریستها دارای اهمیت خاصی است و از آن استقبال میکنند؛ هرچند که تاکنون هیچگونه حمایتی از طرف مسئولان از آن نشده است.
آیا برای آینده ایده و برنامهای دارید که این شغل را گسترش دهید و به روزرسانی کنید؟
بله، ایده و برنامه داشتم که این حرفه را به عنوان یکی از مشاغل صنایعدستی گسترش دهم، ولی به دلیل همکاری نکردن و سختگیریهای بانک و نهادهای مربوطه نتوانستم آن را اجرا کنم. درواقع مشکلات فراوانی را برای ما به وجود آوردند و هیچ مقام مسئولی نیز این مسأله را پیگیری نکرد.
این حرفه چه تفاوتی با چاقوسازی زنجان دارد؟
درواقع چاقوسازی همدان با زنجان تفاوت چندانی ندارد، فقط آنها این حرفه را رونق بیشتر دادهاند و به آن رسیدگی کردهاند و درواقع از لحاظ حمایتهایی که از این حرفه و صنایعدستی در زنجان شده، در کل کشور بینظیر است.
آیا به جز همدان از شهرهای دیگر نیز سفارش کار دارید؟
بله، استانهایی همچون اراک، کردستان و کرمانشاه صنایع چاقوسازی ندارند و از آنجا محصولاتشان را تهیه میکنند و تنها جایی که در شهرهای اطراف این حرفه در آن رونق دارد، بروجرد است.
کرونا چقدر بر حوزه کاری شما تأثیر گذاشته است؟
متأسفانه کرونا تأثیر نامناسبی گذاشته است و در طول این دوره مشتریهای ما نیز کاهش یافته بود و با رکود و تحریمهایی که گذاشته شده، سبب بیرونقی این حرفه شده است.
درخواست شما از مسئولان برای توجه بیشتر به این حرفه چیست؟
درخواستم این است که آنها فقط یک روز از وقتشان را به ما اختصاص بدهند و بیایند ما را از نزدیک ببینند تا متوجه مشکلات و سختیهایمان شوند. متأسفانه چندین سال است که مشکلاتمان را گوشزد میکنیم، ولی کسی به ما گوش نمیدهد. درواقع ما باید جزو اتحادیه صنایعدستی بودیم، درحالی این گونه نیست و تاکنون حمایتی از ما نشده است.
پیشنهاد شما به عنوان یک پیشکسوت برای رونق این حوزه چیست؟
پیشنهاد میکنم که صنایعدستی از این حرفه حمایت کند و شاگرد در این حوزه تربیت کند تا پابرجا بماند و از بین نرود؛ چون این حرفه مشکلات و سختیهای زیادی دارد.
برای تأمین مواد اولیه با مشکل مواجه نیستید؟
درواقع ما زغالسنگ را از معدن میگیریم که در حالحاضر قیمتش چندین برابر شده است، در حالی که کیفیت آنچنانی ندارد و محصول درجه یک آن صادر میشود. درواقع موادی همچون آهن و فنر نیز کیفیت آنچنانی ندارند و برای تأمین آنها با مشکلات زیادی روبهرو هستیم؛ حتی برخی از تولیداتمان را به خاطر تأمین نشدن مواد اولیه کنار گذاشتهایم.
آیا میتوان به آینده این حرفه در استان خوشبین بود؟
خیر، به این حرفه حداکثر تا 10سال آینده نمیتوان امیدوار بود که دوام بیاورد؛ چون هیچگونه حمایتی از آن نمیشود.
در پایان اگر نظر خاصی دارید، بیان کنید؟
این شغل خیلی گرانبهاست و با مشکلات و مشقتهای فراوانی نسل به نسل به دست ما رسیده است که متأسفانه به دلیل شرایط نامناسب دارد از بین میرود که لازم است حمایتهای لازم از آن بشود. متأسفانه پس از ورود محصولات بیکیفیت و ارزان چینی به بازار ایران، صنایعدستی آسیبی جدی دیده و اگر فکری به حالش نشود، در حال نابودی است.
