درحالی گزارش‌های رسمی از این حکایت داشت که هر چند محدود، ولی فاصله طبقاتی کاهش یافته است که مسئولان مرکز آمار دلیل آن را کاهش قدرت خرید دهک‌های بالا و افزایش درآمد دهک‌های پایین اعلام کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، به‌تازگی مرکز آمار ایران گزارشی از شاخص ضریب جینی در سال ۱۳۹۸ اعلام کرد که نشان داد نسبت به سال گذشته با کاهش همراه بوده است؛ به‌طوری‌که در سال گذشته در کل کشور ضریب جینی 3992/0 بوده است که در مقایسه با سال۱۳۹۷ که 4093/0 گزارش شده بود، کاهش داشت. همچنین در خانوارهای شهری از 3828/0 به 3940/0 و در خانوارهای روستایی از حدود 3595/0 به 3539/0 کاهش یافته بود.
این درحالی است که ضریب جینی یکی از شاخص‌های تحلیلی توسعه درآمد است که بین صفر تا یک قرار دارد و هر چقدر به عدد صفر نزدیک‌تر باشد، نشان‌دهنده توزیع مناسب ثروت و هر اندازه از صفر فاصله گرفته و به یک نزدیک شود، نشان‌دهنده افزایش فاصله طبقاتی بین مردم یک کشور است.
در شرایطی در اوضاع اقتصادی موجود، اعلام کاهش ضریب جینی و به‌نوعی کاهش اختلاف طبقاتی با خود ابهاماتی به‌همراه داشت که مرکز آمار دلیل آن را تغییرات رخ‌داده در پایان سال گذشته اعلام کرده است.
کمک‌ها، دهک‌های پایین را بالا آورد
بر اساس توضیح رئیس مرکز آمار ایران، از دلایل عمده بهبود ضریب جینی را می‌توان بهبود در دهک‌های پایین درآمدی به‌دلیل کمک سازمان‌ها و نهادهای دولتی به آنها اشاره کرد. کمک سالانه این سازمان‌ها به خانوارها در 3 دهک پایین در سال 1398، در مناطق شهری 8/2 برابر و در مناطق روستایی 5/3 برابر این کمک‌ها در 3 دهک مشابه سال ١٣٩٥ بوده است.
اگرچه توضیح مشخصی از سوی جواد حسین‌زاده درباره نحوه کمک به دهک‌های پایین مطرح نشده است، اما می‌توان به پرداخت کمک‌های معیشتی از آبان‌ماه سال گذشته اشاره کرد که از بین ۷۸ میلیون یارانه‌بگیر، حدود ۶۰ میلیون نفر گزینش شد تا به آنها مبلغی در هر ماه پرداخت شود که از محل افزایش قیمت بنزین برای دولت ایجاد شده بود. در این بین 3 دهک بالای درآمدی از دریافت این کمک کنار گذاشته شدند.
در عین‌حال که در اواخر سال گذشته و با شیوع ویروس کرونا، بسته‌های حمایتی برای اقشار آسیب‌پذیر درنظر گرفته شد که در یک مورد بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان برای حدود 3 میلیون بدون درآمد بود که پرداخت آن از اسفندماه آغاز شده است که این کمک نیز دهک‌های بالای درآمدی را در بر نمی‌گرفت. البته در جریان افزایش کمک به دهک‌های پایین، شرایط تورمی و افزایش هزینه‌ها به‌ویژه در ماه‌های پایانی سال گذشته عمدتا به‌دلیل شیوع ویروس کرونا نیز قابل توجه است.
کاهش قدرت خرید دهک‌های بالا
اما رئیس مرکز آمار در رابطه با وضعیت دهک‌های بالای درآمدی نیز این‌گونه توضیح داده است: باتوجه به محاسبات شاخص قیمت مصرف‌کننده به تفکیک دهک‌های درآمدی در سال ١٣٩٨ دهک‌های بالای درآمدی با متوسط تورم ماهانه بالاتری در مقایسه با دهک‌های پایین مواجه بوده‌اند، بر این اساس دهک‌های بالای درآمدی به‌طور نسبی با کاهش قدرت خرید بیشتری مواجه شده‌اند.
به گفته وی، تورم دهکی شاهدی بر کاهش قدرت خرید خانوارها در دهک‌های بالاست؛ به‌طوری‌که تورم در دهک اول 9/33 درصد و در دهک دهم 6/36 درصد است. در سال ١٣٩٨ دهک اول به‌طور میانگین با تورم ماهانه 5/1 درصد و دهک دهم با میانگین تورم ماهانه 8/1 درصد مواجه بوده است که این گواهی بر کاهش نسبی قدرت خرید دهک‌های بالای درآمدی در سال ١٣٩٨ است.
رئیس مرکز آمار با بیان اینکه هر 2 حالت درباره دهک بالا و پایین در سال ۱۳۹۸ رخ داده است و نتیجه آن کاهش ضریب جینی در این دوره بوده است، یادآور شد: صرفا کاهش یا افزایش ضریب جینی نشان‌دهنده بهبود و یا افول وضعیت معیشت خانوارها نیست بلکه نشان‌دهنده نحوه توزیع درآمدها در بین خانوارهای کشور در یک دوره مشخص است و برای ارزیابی وضعیت معیشت خانوار در کنار شاخص ضریب جینی باید از سایر شاخص‌های مکمل هم استفاده کرد.
