حال و هواي محرم در بازار قديمي همدان

فروش با سال گذشته يکسان است

اگر در محرم سال 95 زعفران درجه يك مثقالي 45 هزار تومان بود، امسال مردم آن را 55 هزار تومان تهيه مي‌كنند. گلاب ليتري 5 هزار امسال 7 هزار تومان فروخته مي‌شود. گوشت نيز افزايش 13 درصدي را تجربه كرده و بسته به نوع گوشتي كه تهيه مي‌كنند از منجمد گرفته تا گرم، گوساله و گوسفندي، نرخ‌ها فرق مي‌كند. قيمت گوشت براي هيأت‌ها از 22 هزار تومان شروع مي‌شود تا 45 هزار تومان. قيمت روغن هم هر کيلو حدود 6500 تومان است. امسال برنج هندي تعاوني که بين هيأت‌ها تقسيم مي‌شود کيلويي 4300 تومان است اما مقدار بُني که به هرکدام از هيأت‌ها تعلق مي‌گيرد کفاف آنها را نمي‌دهد و برخي از آنها بيش از يک تن برنج نياز دارند که قيمت برنج هندي از 4800 تومان شروع مي‌شود.

بازار لباس مشكي و اقلام سينه‌زني و عزاداري هم بازار ديگري است كه در اين دهه مردم به آن گرايش زيادي دارند؛ آنقدر كه برخي مشاغل از جمله ابزارفروشي‌ها در راسته چاقوسازان و برخي لباس‌فروشي‌ها تغييري در اقلام خود مي‌دهند.

راسته چاقوسازان راسته‌اي است كه از هيأت‌ها گرفته تا مردم عادي اگر زنجير سينه‌زني، تبل و تپر، پرچم، پر شترمرغ، كلاهخود و سنچ بخواهند به آنجا مراجعه مي‌كنند. اين راسته ساليان سال است كه نه‌تنها اقلام عزاداري همداني‌ها را تأمين مي‌كنند بلكه برخي شهرها مانند سنندج، ساوه، تهران و شهرستان‌هاي استان هم زنجيرهاي مورد نياز خود را از اين بازار تأمين مي‌كنند. در اين راسته هر كيلو زنجير 13 هزار تومان است و مشتري‌ها بسته به گرم مورد نياز خود از يك تا چند صد و چند هزار زنجير را به چاقوسازان اين راسته سفارش مي‌دهند.

چراغي، يكي از قديمي‌هاي بازار مي‌گفت: تمام زنجيرهاي موجود در بازار توسط 5 برادر افغاني در مشهد ساخته مي‌شوند. البته اين زنجيرها خيلي سال پيش توسط ايراني‌ها در مشهد توليد مي‌شد اما چون ديگر صرفه اقتصادي نداشت آن را به افغاني‌ها سپردند. اين 5 برادر تا چند سال پيش زنجيرها را با دست مي‌بافتند و با دست جوش مي‌زدند اما چند سال است كه با دست مي‌بافند و با دستگاه جوش مي‌دهند و سپس آبكاري مي‌كنند.

وي مي‌گفت: اين برادران 50 سال است كه پدر مرا مي‌شناسند و به همين دليل اگر هر مشتري جديدي از استان‌هاي مختلف همجوار براي خريد زنجير به آنها مراجعه كنند، مي‌گويند برويد از همدان بخريد؛ آنها مشتري‌هاي قديمي را نگه مي‌دارند.

رسول اسدي هم كه از قديمي‌هاي اين بازار است، مي‌گفت: تبل‌ها هم كار مشهد و تبريز هستند که از 3 هزار تومان (كوچك) تا 120 هزار تومان است و پرده‌هاي مشكي از 2 تا 400 هزار تومان به فروش مي‌روند.

وي گفت: اگر هيأتي در حد متوسط، بخواهد همه اقلام مورد نيازش را، بجز اقلام تعزيه‌خواني، بخرد، به طور متوسط حداقل 5 ميليون تومان بايد براي آنها هزينه كند.

زنجير سينه‌زني بين اقلام عزاداري پرمصرف‌ترين است و سالانه حدود 100 تن وارد همدان مي‌شود و از همين مقدار به استان‌هاي نامبرده هم ارسال مي‌شود.

به گفته اسدس،‌ زره‌هايي هم كه در بازار است كار اصفهان، مشهد و تهران است که به طور متوسط هر كدام 200 هزار تومان قيمت دارند.

وي مي‌گفت: پر شترمرغ ايراني را از 5 تا 40 هزار تومان مي‌فروشيم و نوع چيني آن كه پلاستيكي است ارزان‌تر فروخته مي‌شود.

ته همين راسته،‌ پارچه‌فروشان مشغول به‌کارند که در اين دهه تغيير شغل داده و به سمت فروش لباس و پرچم مشکي گرايش پيدا کرده‌اند. آنها پيراهن‌ها و پرچم‌هاي مشكي چيني و ايراني را جايگزين اقلام قبلي خود كرد‌اند. اکنون اغلب آنها از بازار خود راضي هستند. يزداني، مرد جواني كه در مغازه خود فقط لباس‌هاي مشكي زنانه و مردانه چيده، مي‌گويد بازار امسال نسبت به پارسال تغيير نكرده اما نسبت به ماه‌هاي ديگر سال بازار بهتري داريم. هرچند كه چند سال قبل در دهه محرم اين بازار قلقله بود و مدام در حال فروش بوديم.

وي مي‌گفت: از اين لباس‌هاي مشكي تا آخر محرم چيزي باقي نمي‌ماند اما اگر تعدادي از آنها به فروش برسد، مي‌گذاريم انبار و سال بعد مي‌فروشيم.

قيمت لباس‌هاي مشكي زنانه، بچگانه و مردانه از 4 هزار تومان شروع مي‌شد تا 10 هزار تومان. اما در مغازه‌هايي كه لباس‌ها كمي شيك‌تر يا لوكس‌تر بودند، قيمت بالاتر مي‌رفت و تا 30 هزار تومان مي‌رسيد. در پيش اين لباس‌ها تعداد زيادي چيني به چشم مي‌خورد كه قيمتشان نسبت به ايراني‌ها تقريباً نصف بود و همين ارزاني مشتري را هم به خود جلب مي‌كرد.

محسني مي‌گفت: مردم بيشتر به دنبال خريد لباس مشكي ارزان‌قيمت هستند؛ زيرا مدت كمي از آن استفاده مي‌كنند و بسياري از آنها كيفيت برايشان مهم نيست. پرچم‌هاي ايراني هم 30 درصد ارزان‌تر از ايراني‌ها هستند.

بازار كلي‌فروشان اقلام خوراكي و راسته چاقوسازان، 2 راسته‌اي هستند كه حال‌وهواي محرمي به بازار قديمي همدان داده‌اند و هر شخصي كه وارد آن مي‌شود، متوجه مي‌شود كه بسياري از مردم در تكاپوي خريد اقلام مورد نياز خود براي مراسم‌هاي عزاداري هستند. امسال تقريباً تمام اقلام گران‌تر از سال قبل شده‌اند، بطوري که بعضي از آنها تا 20 درصد گران‌تر شده‌اند.

اين روزها بازار قديمي سرتاسر مشتري در حال خريد دارد اما برخي راسته‌ها در بازار محرم فروشي ندارند و حالت عادي خود را سپري مي‌كنند.