■ توزيع كيسههاي پارچهاي در فروشگاه رفاه
همدانپیام: زبالههای پلاستیکی یکی از بزرگترین معضلات زیست محیطی را در جهان امروز به وجود آوردهاند. این مصنوعات دست بشر به علت قابلیتهای فراوان و قیمت ارزان به شکلهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند.
دامنه این محصولات از وسایل و ابزارهای پیش پا افتاده و روزمره تا وسایل فوق پیشرفته و استراتژیک را شامل میشوند. استفاده از مواد پلاستیکی به حدی روزمره شده که هیچ کس نمیتواند بدون کاربرد روزانه از این مواد زندگی کند.
یکی از مواد پلاستیکی دارای کاربرد فراوان در زندگی بشر" کیسههای پلاستیکی" است. این کیسهها به علت مصرف روزانه و عمومی آنها و تقریباً استفاده به صورت یکبار مصرف و تبدیل سریع به زبالههای گاهی غیرقابل بازیافت و حتی کثیف مشکلات و معضلات بسیاری برای محیط زیست به وجود آوردهاند.
ایران نیز جزو کشورهایی است که سالانه مقادیر زیادی لوازم پلاستیکی تولید میکند و این به خاطر داشتن منابع نفتی و تولیدات پتروشیمی فراوان است به همین علت کشور ما یکی از عمده تولیدکنندگان مواد پلاستیکی به شمار میرود و از طرف دیگر مهمترین دلیلی که سبب استفاده هرچه بیشتر از کیسههای پلاستیکی شده است، قیمت ناچیز آنها در مقایسه با کیسههای پارچهای و کاغذی است، اما غافل از این موضوع هستیم که هزینه جمعآوری، بازیافت، امحای این مواد و از همه مهمتر هزینه زیان و خسارات زیست محیطی ناشی از پراکندگی آنها در محیط زندگی غیرقابل محاسبه و بسیار گزاف است.
زیرا پلاستیک غیرقابل تجزیه است و کیسههای نایلونی و کیسه زباله به طور متوسط ۵۰۰ سال در محیط باقی میمانند. کیسههای پلاستیکی به علت سبکی به راحتی به همراه باد همه جا پخش میشوند و بیشتر آنها سر از دریا و مناطق طبیعی و حفاظت شده در آورده و موجب آلودگی دریا و خاک و در نهایت محیط زیست میشوند و چنانچه این مواد سوزانده شوند سبب تولید اسید کلریدریک، گاز سمی دیوکسین و در نهایت موجب آلودگی هوا خواهند شد.
در کشور خودمان هم در سالیان گذشته استفاده از سبدهای دائمی و پاکتهای کاغذی هنگام خرید رفتاری رایج و متداول بود. هیچ فروشندهای جنس خود را در کیسههای پلاستیکی تحویل مشتری نمیداد.
اما استفاده از کیسههای پلاستیکی در سالهای اخیر بهشدت رایج شده است؛ به طوری که هیچ فروشگاهی نیست که اجناس خریداری شده را هرقدر جزئی و ناچیز باشد در کیسههای پلاستیکی تحویل مشتری ندهد. خواه فروشگاههای بزرگ و خواه مغازههای کوچک موجود در محلات.
طبق آمار جهانی روزانه ۵/۳ میلیون تن زباله در سراسر دنیا تولید میشود که سهم ایران در تولید زباله به ۴۰ هزارتن در روز میرسد که ۱۵/۱درصد تولید زباله جهان است. میزان پلاستیکهای تولیدی در ایران بیش از ۱۷۷ هزار تن تخمین زده میشود این رقم معادل ۵۰۰ تن در هر روز است.
در همین راستا و با هدف فرهنگسازی کاهش استفاده از کیسههای پلاستیکی جمعه گذشته برنامهای با عنوان "روز بدون پلاستیک" با حمایت مالی سازمان مردمنهاد " بنیاد مهر همدان" و مدیریت کمیته محیط زیست در فروشگاه رفاه همدان برگزار شد.
این برنامه که با هدف ترویج فرهنگ استفاده از ساکهای پارچهای به جای کیسههای پلاستیکی برگزار شد حدود 20 نفر از داوطلبان عضو این سازمان مردمنهاد با حضور در فروشگاه رفاه همدان ضمن صحبت رو در رو با مردم و مراجعهکنندگان به بیان مضرات استفاده بیش از اندازه از کیسههای پلاستیکی و پیامدهای آن برای محیط زیست و سلامت انسان پرداختند و به توزیع رایگان ساکهای پارچهای و کیسههای پلاستیکی قابل بازیافت بین مردم اقدام کردند.
داوطلبان در طول اجرای برنامه که با استقبال خوب خریداران و مسئولان فروشگاه همراه بود موفق به ارائه کیسههای پارچهای به 250 نفر از مراجعهکنندگان به فروشگاه شدند.
دبیر کمیته بنیاد مهر همدان در گفتوگو با خبرنگار ما، درباره هدف از برگزاری این برنامه گفت: تلاش کردیم با فرهنگسازی، مردم را ترغیب کنیم تا کمتر از کیسههای پلاستیکی استفاده کنند.
مجتبی فرهانچی توضیح داد: خوشبختانه این طرح مورد استقبال شهروندان قرار گرفته است. بسیاری از مردم با وجود اینکه خرید نسبتاً زیادی داشتند اما ترجیح میدادند از ساکهای پارچهای و پلاستیکی قابل بازیافت که به آنها ارائه میشد استفاده کنند؛ البته خیلیها هم میپرسیدند که چگونه میتوانند این کیسهها را تهیه کنند. برخی هم معتقد بودند این برنامه در سطح فروشگاههای دیگر برگزار شود.
به گفته افراد مسن حاضر در فروشگاه، در زمانهای نه چندان دور استفاده از کیسه پلاستیکی آنقدر رواج نداشت و به جای آن از ساکهای پارچهای یا پاکتهای کاغذی استفاده میشد.
وی با بیان اینکه برنامه "روز بدون پلاستیک" از ساعت 10 آغاز شد و تا ساعت 22 و 30 دقیقه ادامه داشت، گفت: مدیریت فروشگاه رفاه هم تمایل داشت این برنامه به صورت دورهای در این فروشگاه برگزار شود.
فرهانچی ادامه داد: کیسههای پلاستیکی به صورت رایگان توزیع میشود و هزینه آن را فروشندگان پرداخت میکنند، در ازای آن هزینهای از سوی مردم پرداخت نمیشود اما یک ساک پارچهای شاید نزدیک به هزار تا 1500 تومان هزینه دربر داشته باشد. نکته این است که میتوان از آن ساک پلاستیکی برای مدت طولانی استفاده کرد و هزینه دیگری پرداخت نکرد.
وی به این نکته هم اشاره کرد که در بسیاری از کشورهای دنیا ممنوعیتها و محدودیتهایی برای استفاده از کیسههای پلاستیکی تعیین شده است، یا حتی دولت از توزیع ساکهای پارچهای حمایت میکند اما در کشور ما متأسفانه چنین اتفاقی نیفتاده است.
فرهانچی ادامه داد: متأسفانه در کشور ما استفاده از کیسههای یک بار مصرف به نوعی رفتار متمدنانه تبدیل شده است؛ در حالی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته که خود این فرهنگ را در برهههای زمانی مختلف تجربه کردهاند، استفاده از این مواد کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه این کار تاکنون در استان همدان اجرا نشده بود، اضافه کرد: اعضای کمیته بنیاد مهر به این نتیجه رسیدند که به مناسبت روز بدون پلاستیک که 21 تیرماه است این برنامه را برگزار کنند؛ البته از آنجا که این روز مصادف بود با ایام ماه رمضان ترجیح دادند این برنامه در این ایام برگزار شود.
فرهانچی همچنین گفت: مسئول این پروژه معصومه زجاجی، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی همدان بود و در برگزاری این برنامه معاونت امور فرهنگی، اجتماعی و گردشگری شهرداری همدان و سازمان مدیریت پسماند با تأمین بخشی از ساکهای پارچهای ما را در اجرای هرچه بهتر این برنامه یاری کردند.
وی در ادامه به این نکته اشاره کرد که در مجموع، سازمانهای مردمنهاد مصمم هستند در زمینه فرهنگ کاهش استفاده از کیسههای پلاستیکی به صورت مستمر فعالیت کنند و این برنامه گام نخست ما در این زمینه بود.
فرهانچی گفت: اگر حساسیت مردم به این موضوع افزایش یابد آن زمان میتوان در زمینه وضع قوانین و مقررات و نظارت در توزیع کیسههای پلاستیکی هم کار کرد اما گام نخست فرهنگسازی است.
وی با بیان اینکه در مجموع موضوعات محیط زیستی کمتر مورد توجه مقامات و مسئولان است، ادامه داد: متأسفانه کیسههای پلاستیکی در اولویت مباحث محیط زیستی قرار ندارد، حتی برنامه روز بدون پلاستیک در ایران روز شناخته شدهای نیست.
دبیر کمیته بنیاد مهر همدان گفت: با ورود حجم بالای کیسههای پلاستیکی که وارد طبیعت میشود حجم عظیمی از این کیسهها وارد اقیانوسها و دریا میشود به همین دلیل چندان قابل مشاهده نیستند.
بنابراین سالانه میلیونها پرنده و موجودات دریایی مانند لاکپشتها، دلفینها و والها به خاطر بلعیدن این کیسهها جانشان را از دست میدهند.
وی اظهار کرد: شهروندان باید با این مهم آشنا شوند که میتوانند با جایگزین كردن كیسههای پارچهای به جای كیسههای پلاستیكی در خرید روزانه به حفاظت از محیط زیست شهر خود كمك كنند.
وی در ادامه به معرفی بنیاد مهر همدان پرداخت و گفت: این سازمان مردمنهاد حدود 10 سال است که در زمینه حمایت مالی از دیگر سازمانهای مردمنهاد فعالیت میکند اما از یک سال گذشته به دلیل اهمیتی که موضوع محیط زیست پیدا کرده است این سازمان به راهاندازی کمیته محیط زیست با حضور شماری از علاقهمندان و فعالان عرصه محیط زیستی و فارغالتحصیلان این رشته اقدام کرده است که در یک سال گذشته این کمیته چند برنامه آموزشی و علمی برگزار کرده است.
در پایان بیان این نکته ضروری است که به دلیل نبود اجرای الزامات قانونی و قوانین تدوین شده در زمینه کاهش، کنترل مصرف و بازیافت کیسههای پلاستیکی و ظروف پلیمری توسط سازمانها و نهادهای ذیصلاح، نبود سیاست و برنامه مناسب در زمینه کاهش، کنترل مصرف و بازیافت کیسههای پلاستیکی و ظروف پلیمری در سطح استان و کشور و کمتوجهی به ارتقای آگاهی و دانش شهروندان در مورد مضرات بهداشتی و زیست محیطی، استفاده از کیسههای پلاستیکی و ظروف پلیمری در سطح وسیع و تمایل نداشتن مسئولان و سیاستگذاران به امر کاهش، کنترل مصرف و بازیافت کیسههای پلاستیکی نمیتوان به نتیجه مطلوب که همان استفاده نکردن از این کیسههاست، برسیم.
