میناکاری بهعنوان یکی از رشتههای صنایعدستی قدمتی پنجهزارساله دارد. به دلیل استفاده از رنگ آبی لاجوردی که نشاندهنده پهنه آسمان است، به آن میناکاری میگویند.
ظروفی که میناکاری روی آنها صورت میگیرد از مس ساخته میشود، روی آن لعاب سفید قرار میگیرد و بعد هنرمند با قلممو طرحهای ظریف میکشد. پس از پایان کار ظروف در کوره قرار میگیرند تا رنگشان پخته شود.
«آرزو کتابی» بانوی جوان کارآفرین که با چینش رنگهای سبز فیروزهای و گردویی در کنار دیگر رنگهای سردوگرم بر کالبد بیروح سفال زندگی میدمد.
این بانوی ۲۹ساله فعالیت خود را از سال 91 در روستای دستجرد از توابع شهرلالجین آغاز کرده است و اکنون به همراه 350 نیرو آموزشدیده خودرنگها را بر اساس سردوگرم و با تلفیقی از سبزه فیروزهای و رنگهای قرمز، زرد، نارنجی، صورتی کمرنگ و پررنگ، گردویی و سبز در دل سفال جای میدهند.
چطور شد که وارد این حرفه شدید؟
من جزو آن دسته کسانی بودم که بسیار فعال و پرجنبوجوش بودم و پس از ازدواجم تصمیم گرفتم وارد کارهنری شوم و از بین هنرهای دستی میناکاری را به دلیل ظرافت زیبایی که داشت، انتخاب کردم، در ابتدا گروههای 5 نفره بین بانوان روستایی تشکیل دادم و به دلیل منبع درآمدی که داشت کمکم بانوان به این کار علاقهمند شدند و روستا به روستا چرخید که در نهایت بهصورت خودجوش و رایگان به روستاهای دیگر این شهرستان آموزش دادم و اکنون 350 نیرو تحت مدیریت خود در این عرصه فعالیت میکنند و مشغول به کار هستند.
کمی از هنر میناکاری برایمان بگویید؟
میناکاری رشته بسیار زیبا و پرکاری است که به دلیل ظرافتی که دارد باید بادقت و حوصله بسیار آن را انجام داد که همین دقت در کنار ظریفکاریهایش آرامش خاصی دارد، هنری اصیل از سرزمینم ایران است که سابقهای پنجهزارساله دارد.
آیا از این هنر درآمد کسب میکنید؟
بله تا حدودی از درآمدش رضایت دارم؛ اما در واقع قیمت تمام این میناکاریها با تمام ظرافتی که دارد نسبت به زحمتی و زمانی که برای آن میگذاریم بسیار پایین و ناچیز است؛ زیرا در این حرفه افراد دودسته هستند افراد مبتدی و حرفهای، افرادی که بهصورت حرفهای فعالیت دارند قیمت بالاتری را نسبت به افراد مبتدی تعیین میکنند؛ اما مشتری ترجیح میدهد ظروفی که قیمت پایینتری دارد را خریداری کند و در این حالت است که موجب میشود کار فرد حرفهای آنطور که بایدوشاید دیده نشود.
وقتی روی ظروف میناکاری میکنید، هارمونی رنگها را بر چه اساسی انتخاب میکنید؟
ما همیشه به نیروهای خود تأکید میکنیم که هنگام رنگآمیزی از رنگهای مکمل هم استفاده کنند؛ زیرا در این حالت جلوه قشنگی را به آن ظروف میدهد، صنایعدستی میناکاری دارای رنگهای متنوعی هستند که هریک از آنها زیبایی منحصربهفرد خاص خودش را دارد؛ اما بیشتر محصولات میناکاری با رنگ آبی فیروزهای و لاجوردی شناخته میشوند.
به نظر شما ظروفی مانند میناکاری در سایر کشورها جایگاهی دارد؟ آیا کار صادرات انجام میدهید؟
خوشبختانه صنایعدستی استان همدان نهتنها در کشور ایران بلکه در سایر کشورها نیز زبانزد است و از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است البته نمونههای مشابه میناکاری بهصورت چینی در سایر کشورها وجود دارد؛ اما کیفیت میناکاری بسیار بالاتر از محصولات چینی است و حدود 80 درصد این ظروف میناکاری به کشورهای همسایه صادر میشود که من خودم تابهحال صادر نکردهام؛ اما همکارانی بودند که موفق شدهاند که چندین بار محصولات و آثار خود را به سایر کشورها صادر کنند.
مواد اولیه را از کجا تهیه میکنید و این ظروف برچه اساسی قیمتگذاری میشوند؟
مواد اولیه را از کارگاههایی که سفال خام تولید میکنند را تهیه میکنیم که بیشتر در شهرستان لالجین فعالیت دارند و اما این ظروف بیشتر بر اساس متریال مرغوب و باکیفیت، ظرافت، زیبایی و طرح و نقشی که در آن ظروف به کار میرود، قیمتگذاری میشوند.
از مشکلات موجود در صنایعدستی و بهویژه میناکاری بگویید؟
همیشه با افزایش تورم و گرانی قیمت مواد اولیه افزایش مییابد درحالیکه قیمت تمام شده یک ظروف همچنان بدون تغییر باقی میماند؛ یعنی بهاندازه زحمتی که برای یک محصول میکشیم دستمزد دریافت نمیکنیم؛ بنابراین باتوجهبه رکود اقتصادی و رکود بازار، خواستار حمایت دولت از هنر و هنرمندان، صنعتگران و تولیدکنندگان آثار هنری بهخصوص هنر میناکاری هستیم؛ از طرفی دیگر ما یک مکان و یا موقعیتی را نداریم که بتوانیم محصولاتمان را همانند سایر صنایعدستی کشور به نمایش بگذاریم همچنین حضور واسطهگران به حدی افزایشیافته است که محصولات ما دیده نمیشود.
