■ روشن بابایی: امروزه توسعه پایدار گردشگری ضرورت تلقی میشود
شبکه شهر خلاق، شامل شهرهایی است که قصد دارند تجربیات، ایدهها و بهترین راهحلهای خود را در زمینه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با یکدیگر به مشارکت گذاشته و توسعه اقتصادی را دنبال کنند.
این شهرها در تلاشند بر حضور خود در این شبکه صحه گذاشته و به برنامههای مطمئنی که موجب برتری و مزیت نقش و عملکرد آنان میشود، ملحق شوند. مطلوبیت و عملکرد خوب و منظم در این شهرها ثبات اجتماعی را به همراه داشته است که با در نظر گرفتن برخی شاخصها میتوان رابطهای منطقی بین شهرهای خلاق و شهرهایی که قابلیت زندگی مناسبی دارند را برقرار کرد.
این شاخصها در برخی از زمینهها با شاخصهای خلاقیت مطابقت دارد، سایر شاخصها عموماً به ویژگیهای متعدد زیستی مرتبط است. شاخصهایی که در برنامهریزی شهر خلاق هم موردتوجه قرار میگیرند: نیروی کار (انعطافپذیری و کیفیت)، نزدیکی به بازارها، کیفیت آموزش محلی، هزینه تحقیق و توسعه، نخبگان، هنر، فرهنگ، باورها و ارزشها و...
همایشی برای شناخت اهمیت شهر خلاق
با هدف توسعه گردشگری و معرفی زمینههای مستعد گردشگری خلاق در استان، همایش، «برند شهرهای جهانی و گردشگری خلاق » با همت انجمن راهنمایان گردشگری استان با حضور روشن باباییهمتی، عضو هیأت علمی دانشگاه گیلان و مشاور تنها شهر خلاق غذا ( رشت ) برگزار شد.
در این همایش که با حضور شهردار لالجین و برخی دیگر از مدیران این شهرستان در تالار همایشهای بینالمللی قرآن در همدان برگزار شد تعریف برند شهری و گردشگری خلاق در لالجین از مهمترین موارد مورد بحث بود.
مشاور علمی شهرهای خلاق گفت: گردشگری خلّاق پدیدهای نوظهور در عرصه گردشگری فرهنگی است که میتواند تأثیرات مطلوبی در افزایش درآمد و توسعه پایدار در میهن عزیزمان ایجاد کند.
گردشگری خلاق سعی دارد بهصورت هدفمند و با ارائه مصادیق مختلف در سطح دنیا ابتدا مفاهیم کلیدی و سپس کاربرد این مفاهیم را در عرصه علمی بازگو کند.
بابایی با توجه به جامعهمحور بودن و نقش این صنعت در توسعه اشتغال، ورود استعدادهای برتر و نخبگان به این عرصه را فرصت مناسبی برای اثرگذاری آنان دانست. توسعه گردشگری خلاق، بهطور قطع توسعه اقتصادی را در پی دارد، وی در خصوص تعریف گردشگری خلاق، اهمیت گردشگری، رابطه گردشگری و کارآفرینی، شهرهای خلاق جهان، رویدادهایی که به گردشگری منتهی میشوند، روزهای جهانی که با گردشگری مربوط میشوند، گردشگری و بازاریابی، گذراندن اوقات فراغت، گردشگری مایس، بازاریابی سولومو، تکنولوژی سولومو، گردشگری خوراک و زبان غذایی را به تفصیل تعریف کرد و در پایان به پرسشهای شرکتکنندگان پاسخ داد.
بابایی به عوامل مؤثر بر انتخاب شهر رشت به عنوان مقصد گردشگری خوراک در شبکه شهرهای خلاق یونسکو اشاره کرد و گفت: امروزه توسعه پایدار گردشگری ضرورت تلقی میشود و خلاقیت در گردشگری و استفاده از ظرفیتهای شهرهای خلاق در زمینههای ادبی، موسیقی، صنایع دستی و هنرهای عامیانه، فیلم، طراحی، هنرهای رسانهای وخوراک میتواند در برطرف کردن بسیاری از مشکلات کنونی جامعه نظیر بیکاری و درآمد پایین مؤثر باشد و موجب دستیابی به اقتصاد پایدار و بهبود سبک زندگی شهروندان گردد. وی در این زمینه به اظهارنظر کارولینا کورت، مدیر شبکه گردشگری خلاق اشاره کرد و ادامه داد: جادوی این نوع گردشگری این است که مسافران را به سمت هنر و خلاقیت میکشاند و به آنها کمک میکند لحظات منحصربهفردی را با جوامع محلی بگذرانند. گردشگران خلاق از این شیوه به عنوان راهی برای کشف فرهنگ میزبان استفاده میکنند، گردشگری خلاق و هنر و طبیعت پیوند به مکان و منابع طبیعی آن میتواند میزان درک صحیح از تجربیات گردشگری خلاق را که یکی از مؤلفههای اساسی انگیزههای گردشگری است را بالا ببرد. این استاد دانشگاه در ادامه به شاخصهای ثبت شهر خلاق صنایعدستی اشاره کرد و ادامه داد: سنت کهن در نوع خاصی از صنایعدستی یا هنر بومی، تولید صنایعدستی و هنرهای بومی جدید و امروزی، حضور قوی سازندگان صنایعدستی و هنرمندان محلّی و مراکز آموزشی در رابطه با صنایعدستی و هنرهای محلّی که مرتبط به یک حرفه است از مهمترین آنهاست.
باباییهمتی گفت: تلاش برای ارتقای صنایعدستی و هنرهای بومی(فستیوالها، نمایشگاهها، گالریهای هنری، بازارها و ارتقای زیرساختهای مرتبط با صنایعدستی و هنرهای محلّی مانند: موزهها، فروشگاههای صنایعدستی و نمایشگاههای هنرهای بومی نیز در این حوزه جایگاه خاصی دارد.
در این همایش وی به مراحل تکمیل پروپوزال جهت ثبت شهر خلاق نیز اشاره کرد و موارد مهم را به این ترتیب برشمرد:
1-مطالعه موردی در حوزه موردنظر در سایر شهرهای عضو
2-جمعآوری اطلاعات خام موردنیاز بر اساس بندهای اشاره شده در پروپوزال
3-تکمیل بندهای پروپوزال بر اساس اطلاعات به دست آمده در 2 نسخه فارسی و انگلیسی
۴-تهیه 3 عکس از شهر در ارتباط با زمینه خلاقیتی که مدنظر است به همراه واگذاری حقوق و ثبتنام عکسها طبق مقررات
5-تهیه 2 نامه تأییدی از جانب انجمنهای ملی فعال که در حوزه خلاقیت متبوع فعالیت دارند
۶-نامه رسمی از شهردار شهر متقاضی که متقاضی بودن شهر را اعلام میکند برای ارسال به یونسکو
7-نامه رسمی تقاضا توسط کمیته ملی یونسکو در کشوری که شهر مذکور در آن واقع شده است برای ارسال به یونسکو
۸-ارائه۴ سایت که اطلاعات تکمیلتری در مورد زمینه خلاقیتی موردنظر دارند (در مرحله اول) برای ثبت پروپوزال
۹-بارگذاری اطلاعات تکمیلیتر در مورد زمینه خلاقیتی موردنظر در 2 سایت(ترجیحاً یکی)
سایت رسمی شهرداری آن شهر و دیگری سایتی مختص به زمینه فعالیتی موردنظر در مرحله دوم پس از ثبت
10-تهیه فیلم و عکس رسمی در مورد زمینه خلاقیتی موردنظر توسط شهرداری
11-تهیه لوگوی شهر مرتبط با زمینه خلاقیتی موردنظر
12-ارائه چشمانداز و مأموریت شهر موردنظر در زمینه خلاقیتی با بیان طرحهای قابل اجرا در۴ سال آینده پس از ثبت در شبکه
اهمیت ثبت شهرهای جهانی صنایعدستی
در ادامه این همایش شهردار شهر لالجین در گفتوگوی اختصاصی با همدانپیام، گفت: ثبت جهانی شهرها و روستاهایی که دارای صنایعدستی خاص و منحصر بهفردی هستند و از فرهنگ غنی برخوردار میباشند، موجب میشوند که این شهرها و روستاها بیشتر و بهتر دیده شوند و ظرفیتهای آنها به بهترین شکل معرفی شود.
موسوی افزود: لالجین همان خطهای است که خاک را با هنر کیمیا میکند و مهمترین مرکز تولید سفال در استان به شمار میرود چراکه هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و هنر آبا و اجدادی مردم این شهر است تا آنجا که بیش از ۸۰درصد مردم این منطقه بهطور مستقیم و غیرمستقیم، در این حرفه و کارهای مرتبط به آن اشتغال دارند و ما تلاش میکنیم در کنار کسب عنوان جهانی شدن لالجین این شهر را با عنوان شهر خلاق نیز در عرصه جهانی مطرح کنیم.
وی ادامه داد: شهر جهانی سفال لالجین با ۱۵هزار نفر جمعیت و بهرهمندی از ۸۵۰کارگاه سفالگری و ۲۵۰ فروشگاه عرضه محصولات سفال، بیش از ۲۰درصد صادرات استان را به خود اختصاص داده است.
هنر منحصربهفرد هنرمندان این دیار در تولید سفال بهگونهای است که سعی شده از تهیه مواد اولیه تا تولید، تکمیل، توزیع و صادرات سفال و سرامیک یا در لالجین انجام شود و در این شهر قابلیت انجام آن وجود دارد.
شهردار لالجین گفت: وجود این شهرها و روستاها برای توسعه گردشگری منطقه یک حایز اهمیت است و میتوانند میزبان گردشگران داخلی و خارجی بسیاری به دلیل این ویژگی باشند.
سید رضا موسوی همچنین افزود: این مکانها قابلیت برپایی جشنوارهها، دورههای آموزشی، همایشها و برنامههای مختلف برای علاقهمندان به صنایعدستی، گردشگران، دانشجویان، تاجران و بازرگانان را دارند. این موارد همه موجب افزایش اشتغال و درآمد میشوند و در رشد و پویایی منطقه تأثیرات بسیار زیادی میگذارند. از اینرو ثبت شهرها و روستاهای صنایعدستی برای توسعه گردشگری و اقتصاد مهم و ارزشمند خواهند بود.
سید رضا موسوی گفت: شبکه شهرهای خلاق یک پروژه به سرپرستی سازمان یونسکو با هدف گرامیداشت و حمایت از تنوع فرهنگی و پایداری شهری است. هدف این شبکه تقویت همکاری بینالمللی شهرهایی است که خلاقیت را به عنوان یک عامل استراتژیک توسعه پایدار با توجه به جنبههای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی به رسمیت شناختهاند از اینرو تلاش میکنیم لالجین را در ریل شهرهای خلاق قرار دهیم.
موسوی افزود: ثبت شهرهای جهانی صنایعدستی مزایای بسیاری دارد که میتوان آنها را در 2 شاخه کلی «مزایای اقتصادی» و «مزایای فرهنگی و اجتماعی» دستهبندی کرد که مزایای اقتصادی این دستاورد شامل معرفی محصولات در سطح جهانی، تبدیل شدن به برند بینالمللی، فروش محصولات در سطح جهانی و درنهایت رونق کسبوکار هنرمندان و صنعتگران میشود و از سوی دیگر، از جمله نتایج مزایای فرهنگی و اجتماعی نیز میتوان به معرفی زوایای فرهنگی جامعه موردنظر و استوار شدن پایه ملی فرهنگی صنایعدستی جامعه در سطح بینالمللی اشاره کرد.
آنچه مسلم است جادوی آب و خاک و رنگ در هنر سفالگری علاوه بر خلق یک اثر زیبا، تداعیکننده تاریخ پر رمز و راز این هنر اصیل ایرانی است که در شهر جهانی لالجین نمود بیشتری دارد و این عنوان نیاز به تکمیل شدن با عنوان شهر خلاق است.
