زلزله فرضی 7/6 ریشتری صبح روز پنجشنبه قسمتهایی از شهرستان همدان را لرزاند تا این سناریو بهصورت واقعی و میدانی، آزمونی برای سنجش آمادگی دستگاهها در بحرانها باشد.
به گزارش خبرنگار همدانپیام، کانون این زلزله شهر جورقان در نظر گرفته شده است.
طبق آخرین گزارش، این زلزله فرضی که ۱۵ ثانیه به طول انجامیده، ۹۵۰۰ مجروح و حدود هزار نفر تلفات داشته است.
این زلزله به صورت فرضی ۶ هزار و ۷۶۸ نفر را متأثر ساخت و طبق آخرین گزارشی که از جلسه ستاد بحران فرمانداری ارائه شده است، ۵ هزار واحد مسکونی تخریب و ۴۰ تا ۶۰ درصد سازهها دچار آسیب شدند.
نگاهی به تاریخ زلزله در همدان
حدود ۲ هفته پیش بود که زلزلهای به بزرگی ۴/۴ ریشتر شهرستان نهاوند را لرزاند و پسلرزههای ممتد آن هم یکی پس از دیگری مردم نهاوند را دچار واهمه کرد. البته این زلزله خسارتی در بر نداشت.
آخرین زلزله تاریخ استان همدان در شهرستان نهاوند و به سال ۱۳۳۷ برمیگردد که در این زلزله 7/6 ریشتری تعداد ۲۰۰ نفر از همشهریان کشته و ۹۸۷ نفر زخمی شدند.
همدان روی گسل زلزله
بر خلاف تصور عموم که این استان به لحاظ قرار گرفتن در یک منطقه کوهستانی دچار زلزله نمیشود، اما همدان بر روی گسل زلزله قرار گرفته و این امر جدیت دستگاههای ستاد بحران، از جمله نیروهای امدادی، آموزش و پرورش، نیروهای امنیتی، نظامی، خدماتی و... را در مواجهه با حوادث طبیعی میطلبد.
هدف از برگزاری این مانور هم، ارزیابی هماهنگی بین دستگاههای اجرایی، سنجش سرعت واکنش نیروهای امدادی، آموزش مردم و دانشآموزان در زمان وقوع زلزله و بررسی نقاط قوت و ضعف زیرساختهای شهری در شرایط اضطراری است.
همدان با اجرای این مانور، تجربهای میدانی از مدیریت بحران را در مقیاس واقعی رقم میزند، تجربهای که میتواند به الگویی برای سایر استانهای کشور تبدیل شود.
با این مقدمه خبرنگار همدانپیام نیز با حضور در محل اجرای مانور، واکنشها و دستاوردهای این زلزله فرضی را از نزدیک به صورت توصیفی گزارش میکند.
مانور زلزله و آماده باش دستگاههای استان
وضعیت مناطق زلزلهزده وخیم گزارش میشود. خسارت بنابر گفته مسئولان بالاست.
گویی زلزله تن مدیران را لرزانده باشد. آنان هم به صف شده و امکانات و توانمندیهایشان را به میدان آوردهاند.
دود حاصل از انفجار برخی مراکز به ویژه پتروشیمی، شهر را فرا گرفته است. گرد و غبار دستاورد تخریب خانههای قدیمی شهر است که باد پاییزی آن را این سو و آن سو میبرد. صدای زجه و ناله از هر سو بلند است.
هرکس به سمتی می دود. برخی روی آوار خانه هایشان ایستاده اند. یکی منتظر بیرون کشیدن زنده یا مرده عزیزش توسط نیروهای امدادی است و دیگری فقط میگرید. آن یکی هم که با حقوق کارگری خانهای برای خود ساخته بود منتظر برداشته شدن آوار خانه ویرانش است. بولدوزرها، کامیونها، لودرها، جرثقیلها همه در حال کارند.
صدای آژیر هر از چند گاهی ادامه خطر را گوشزد میکند. نیروهای مسلح در حال آمادهسازی بیمارستان صحرایی هستند.
اینجا محلی برای خدمت همه دستگاهها و نیروها شده است. همه در حیرتند که چرا صبح روز آخرین هفتهشان چنین شده است.
میگویند کودکان چند مهدکودک، مهدشان را رها کرده و به خانه رفتهاند تا از سلامت خانوادههایشان مطمئن شوند.
کمی آن طرفتر سگهای تجسس هلال احمرهمدان، در حال یافتن افراد زیر آوار هستند و غمگین اینکه وقتی خانوادهها با تن بیجان عزیزان خود مواجه میشوند، بر سر و صورت خود میزنند و صدای زجه سر میدهند چنانکه دلها را میلرزاند.
چند جسد را در میان آه و ناله بیرون کشیدهاند پارچه ای بر روی او میکشند
برانکاردها را میآورند، خودروهای آمبولانس برای حمل اجساد آمادهاند. نیروهای امداد برانکاردها را زمین میگذارند و... چه صحنه دلخراشی. شهر را همهمه فرا گرفته است.
درویشی، فرماندار همدان که تلفن به دست سراسیمه گزارش این زلزله را به مقام مافوق خود میدهد با صدایی بلند میگوید: «تخریب بسیار بالاست، خیلی فوری کمک میخواهیم.»
خودروهای آتشنشانی و امدادی به صف شدهاند. ونهای امداد مردم را سوار کرده و به سمت سالنهای ورزشی، مدارس و... حمل میکنند.
برخی از جوانان هم با گوشیهایشان صحنهها را فیلم میگیرند.
خبر میرسد دو دیوار زندان شهر تخریب و تعدادی زندانی گریختهاند. مدیر زندان کمک نیروهای امنیتی را میطلبد. نیروهای نظامی با تجهیزات لازم در شهر قدم میزنند.
شهر را غم سنگینی فرا گرفته است. هر کس دیگری را دلداری میدهد و دختری با موهای آشفته و دامنی خاکی در کنجی نشسته و گریه میکند.
پسر نوجوانی را با صلوات از زیر آوار بیرون میکشند.
مردی برای تازهعروس خود مویه میخواند و آن دیگری روی آوار خانهاش ایستاده و آن را با غم درونش نظاره میکند تا مبادا فرصتطلبان، اندک وسایل باقیمانده از منزل ویرانش را هم به یغما ببرند.
دخترکی گریهکنان دنبال “دست عروسکش در زیر آوار” به این سو و آن سو میرود. خدا کند که آن را بیابد زیرا که همسایهها گفتند تنها بازماندهاش، همین عروسک است.
اینجا را از هر طرف نگاه میکنی جز منظره ویران شده چیزی نمیبینی.
به روی هر آواری که پا میگذاری در حیرتی که نکند زندهای زیر آن نفس میکشد و تو آن را ندانی.
مسجد پر از حادثهدیدگان است و حالا صدای اذان شهر را لحظهای آرام میکند.
خورشید وسط آسمان است و ظهر را ندا میدهد. حالا دیگر گرسنگی و تشنگی هم به همه مشکلات مردم این شهر اضافه شده است.
خودروی حمل غذا که میرسد مردم سراسیمه به سویش میدوند که نکند از این هم جا بمانند.
بالگردهای امداد بر فراز شهر میچرخند تا وقتی کسی را از آوار بیرون میکشند که حالش وخیم است، او را به بیمارستان بزرگ شهر ببرند.
گفته شده که تختهای بیمارستان بعثت، اکباتان، بهشتی و... برای این حادثه خالی و آماده شدهاند.
کمکها یکی پس از دیگری میرسند: پتو، لوازم بهداشتی، آب معدنی، لباس و سایر کمکها بین آسیبدیدگان توزیع میشود.
حتی استانهای همسایه هم آمادگی خود را برای کمک اعلام میکنند درست همان زمان که در زلزله سر پل ذهاب ما چنین کردیم.
فرصت برای سلبریتیها فراهم است، میآیند عکس میگیرند و میروند. اما برخی هنرمندان و ورزشکاران هنر و مردانگی خود را در این صحنه به درستی نمایش میدهند.
پلیس از طریق بیسیم گزارش میدهد که چند طلافروشی در شهر در معرض سارقان است.
بخشی از مسیر راهآهن هم تخریب شده و فرماندار در این بازدید میگوید: «قطار باید متوقف شود.»
مدیران آب و گاز گزارش میدهند که در جایی لوله آب و در جایی دیگر لوله گاز شکسته است. راههای ارتباطی قطع شده و محور همدان-تهران به دلیل ترافیک بالا بسته است.
حالا شایعه پشت شایعه در شهر میپیچد.
گویی امروز غروب خود را زودتر از همیشه به شهر میرساند تا بلکه مردم را به خواب آرام ببرد.
اما بیگمان امشب غم هموطن نخواهد گذاشت که مردم این سرزمین آرام بخوابند.
زلزله حالا دیگر نه تنها جورقان بلکه دل مدیران شهر را هم لرزانده است تا بدانند برای چنین شرایطی از قبل چه تدبیر کرده بودند که هم اینک میزان خسارت چنین است.
در پایان آنچه گزارش شد یک زلزله فرضی بود. بخشی از آنچه توصیف شد را در اعزام به حادثه سر پلذهاب مشاهده و گزارش شده بود.
این رویداد در صحنه عمل، فرصتی برای مرور درسهای مدیریت بحران و بررسی نقاط ضعف احتمالی در سامانههای ارتباطی و امدادی استان فراهم خواهد کرد.
کارشناسان معتقدند برگزاری چنین رزمایشهایی، گام مهمی در افزایش تابآوری شهری و روستایی در برابر حوادث طبیعی است.
همدان به عنوان یکی از استانهای زلزلهخیز کشور، با اجرای این مانور نشان داد که مدیریت بحران نه فقط یک وظیفه اداری، بلکه مسئولیتی اجتماعی و ملی است؛ مسئولیتی که با آموزش، تمرین مستمر و مشارکت عمومی به نتیجه خواهد رسید.
اجرای مانورهای امداد و نجات مستمر باشد
در حاشیه این مانور فرضی، رئیس ستاد مدیریت بحران کشور،تأکید کرد: به منظور آمادگی و آموزش بهتر باید اجرای این مانورها مستمر باشد.
حسین ساجدینیا، همدان را یکی از موفقترین استانهای کشور در حوزه آمادگی و هماهنگی دستگاهها برای مقابله با حوادث طبیعی ارزیابی کرد و اظهار کرد: رزمایش همدان، یکی از بهترین تمرینهایی بود که تاکنون در سطح کشور اجرا شده و نشان داد دستگاههای اجرایی، امدادی و نظامی استان از آمادگی بالایی برای مقابله با بحران برخوردارند.
وی با اشاره به اینکه این نهمین رزمایش سراسری مدیریت بحران کشور است، بیان کرد: استان همدان با برنامهریزی منظم و بهرهگیری از ظرفیت نیروهای بومی، توانست الگویی برای سایر استانها در زمینه هماهنگی بین دستگاهها ارائه دهد.
رئیس ستاد مدیریت بحران کشور خاطرنشان کرد: این مانورها باید بهصورت مستمر در استانها برگزار شود تا توان عملیاتی و تابآوری نهادها و مردم در زمان وقوع حوادث افزایش یابد.
وی با تأکید بر نقش آموزش عمومی، گفت: پیشبینی زمان زلزله امکانپذیر نیست، اما میتوان با آموزشهای هلالاحمر و صداوسیما میزان آمادگی مردم را بالا برد تا در زمان بحران عملکرد بهتری داشته باشند.
ساجدینیا همچنین بر لزوم رعایت اصول فنی و ایمن در ساختوسازها، ایجاد زیرساختهای استاندارد در حوزه آب، برق و گاز و نظارت دقیق شهرداریها و سازمان نظام مهندسی تأکید کرد.
وی بیان کرد: با استمرار چنین رزمایشهایی و استمرار همکاری بین مردم و نهادها، استان همدان بتواند همچنان در خط مقدم آمادگی و مدیریت بحران کشور باقی بماند.
استاندار همدان نیز در بازدید از روند اجرای این مانور گفت: حضور بهموقع و مؤثر امدادگران در حادثه ضروری است، چرا که حوادث هیچگاه خبر نمیکنند و حجم آنها نیز قابل پیشبینی نیست.
حمید ملانوری اظهار کرد: باید در نهایت آمادگی باشیم و امکانات و تجهیزات ما بهگونهای باشد که بتواند منطقه را بهدرستی مدیریت کند.
ملانوری بیان کرد: خوشبختانه با اقداماتی که از قبل انجام شده، دستگاههای امدادرسان و خدماتی استان تا حد امکان تلاش کردهاند آمادگی لازم را برای ارائه خدمات به مردم، بهویژه در حوزه بحران داشته باشند.
وی تصریح کرد: برگزاری چنین مانورهایی کمک میکند تا ارزیابی جدی و بهروزی از سطح آمادگی، تجهیزات و دانش موجود صورت گیرد و نقاط ضعف شناسایی و برطرف شود.
استاندار همدان با اشاره به اینکه کشور ما در سالهای گذشته با حوادث متعددی مانند زلزله، سیل، طوفان و دیگر بحرانها مواجه بوده است، اضافه کرد: مدیریت استان، دستگاههای اجرایی، نهادهای مردمی و بخشهای مختلف جامعه باید آمادگی خود را برای مواجهه مؤثر و بهموقع با چنین شرایطی افزایش دهند.
وی با بیان اینکه قطعاً رسانهها نقش مؤثر و مفیدی در ارتقای آمادگی عمومی جامعه دارند افزود: برگزاری این مانور سطح آمادگی، دانش، تجهیزات و امکانات ما را برای مدیریت شرایط بحرانی ارتقا خواهد داد.
زیرساختهای استان ارزیابی شد
به گفته فرماندار همدان، در جریان این مانور، وضعیت زیرساختهای شهری در همدان، مریانج، جورقان و قهاوند، همچنین مناطق روستایی، نحوه اسکان اضطراری، تأمین منابع آب و غذا، امنیت، شبکههای ارتباطی و میزان خسارات احتمالی با استفاده از نرمافزارهای پیشبینی بررسی شد.
درویشی نتایج این ارزیابی را مثبت دانست و تأکید کرد: تداوم چنین مانورهایی نقشی مؤثر در افزایش هماهنگی بین دستگاهها، ارتقای آمادگی نیروهای امدادی و کاهش خسارات در حوادث واقعی دارد.
درویشی با اشاره به برنامهریزیهای قبلی برای مواجهه با شرایط بحرانی گفت: در این تمرین، تمامی استانداردها و پروتکلهای امدادی رعایت و هماهنگی مناسبی میان دستگاههای اجرایی، امدادی و خدماتی برقرار شد.
پایداری الوند، تابآوری هگمتانه
گفتنی است مانور مخاطرات طبیعی همدان با شعار «پایداری الوند؛ تابآوری هگمتانه» با حضور هزار و ۷۰۰ نیروی امدادی، نظامی و خدماترسان و بهکارگیری ۶۵۰ دستگاه ماشینآلات مهندسی و امدادی در قالب سناریوی وقوع زلزله ۶.۷ ریشتری در عمق ۱۲ کیلومتری زمین و در فاصله سه کیلومتری مرکز استان و در شهر جورقان اجرا شد.
این مانور شامل امدادرسانی به مخاطرات ثانویه آتشسوزی، آبگرفتگی، ریزش آوار، ساختمان بلندمرتبه، نشت مواد خطرناک و با رمز «زهرا (س)» برگزار شد.
