کرونا تنها مشتری آژانس‌های مسافرتی

پشت کرکره‌های پایین و تلفن‌های خاموش چه می‌گذرد؟

 ماجرا از بسته شدن مرزهای اروپا به روی گردشگران چینی آغاز شد. پس از آن مرز‌‌ها یکی‌یکی بسته شد تا تمامی گردشگران، مجبور به لغو تور خود شدند. در نتیجه با لغو شدن پروازهای داخلی و خارجی، بسیاری از شرکت‌های هوایی و مسافرتی تعطیل شدند، به‌طوری‌که براساس آمار شورای جهانی گردشگری، حدود ۵۰ میلیون نفر از شاغلان صنعت گردشگری، شغل خود را در این مدت از دست دادند. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبود و گردشگری کشور در مقابل کرونا آسیب‌پذیر و بی‌دفاع بود.
امروز بیست‌وهشتمین روز از پنجمین ماه سال است و با وجود گذشت بیش از 8 ماه از شیوع گسترده ویروس کرونا، در بیش از 200 کشور دنیا، هنوز هم هیچ تغییر چشمگیری در حال دنیای ما به وجود نیامده است. یکی از تبعات شیوع کرونا، ورود اقتصاد جهانی به حالت اغما بود. شیوع کرونا، بسیاری از مشاغل و کسب و کار‌‌ها را تحت‌تأثیر خود قرار داده و به بیکاری بسیاری از ساکنان این کره خاکی منجر شد. اما بیشترین ضربه را از رکود اقتصادی ناشی از شیوع کووید-19، صنعت گردشگری خورد.
 نخستین علائم سندروم کرونا؛ اغمای غول‌های گردشگری
نخستین نشانه وخامت حال گردشگری در ایران، خبری بود که در آخرین روزهای سال 98 کام گردشگری کشور را تلخ کرد. ۲ شرکت بزرگ فعال در زمینه گردشگری که بیشترین حجم فروش تور داخلی و تور خارجی را به خود اختصاص داده بودند، اعلام کردند که به‌دلیل مشکلات اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، امکان ادامه همکاری با بیش از 300 نفر از پرسنل خود را ندارند. با انتشار این خبر، شرکت‌‌‌ها و آژانس‌های مسافرتی کوچک و متوسط که حدود ۸۰ درصد از کل مشاغل گردشگری کشور را به خود اختصاص داده‌اند نیز به تبعیت از این ۲ شرکت بزرگ به تعدیل گا‌‌هی بیش از 50 درصدی نیروهای خود و گرفتن مرخصی اجباری از وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اقدام کردند. این حرکت اگرچه بسیار ناخوشایند و بی‌رحمانه، اما مرحمی موقت برای سر پا ایستادن و جلوگیری از ورشکستگی کامل این شرکت‌‌‌ها بود؛ زیرا درصورت نبود هیچ‌گونه درآمدزایی، شرکت‌‌‌ها مجبور به فروش کل داراریی‌های خود، برای پرداخت حقوق کارمندان می‌شدند و این به‌معنای مرگ رسمی این شرکت‌‌‌ها است. اما مشکل به همین‌جا ختم نمی‌شد. علاوه بر سرمایه، اعتبار آژانس‌‌‌ها نیز در خطر بود.
 بیشتر آژانس‌های مسافرتی همدان درخواست تعطیلی کرده‌اند
رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی استان همدان می‌گوید: بیشتر آژانس‌های مسافرتی همدان درخواست تعطیلی کرده‌اند.
میراث فرهنگی و آژانس‌های مسافرتی همدان درباره ممنوعیت سفر کوتاه آمدند، نباید اجازه می‌دادیم آنقدر تبلیغ منفی شود، اگر تورهای مسافرتی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند مطمئن‌تر هستند تا اینکه مردم با خودروهای شخصی به سفر بروند.
علی مرادی‌پور با بیان اینکه شرایط تسهیلات وعده داده شده به تأسیسات پیچیده بود، تصریح کرد: به دفاتر گفته بودند کارمندان را نباید از پیش به بیمه بیکاری معرفی می‌کردید و در واقع تسهیلاتی که می‌دهند حقوق ۴ ماه کارمند است.
مرادی‌پور ادامه داد: تسهیلات ۱۲ درصد برای دفاتر بالای ۴۰ درصد درمی‌آید درصورتی‌که آژانس‌‌‌ها هنوز به چرخه اقتصادی برنگشته‌اند و علتش این است که بیش از حد به سفر موج منفی داده‌ شد.
وی با اشاره به اینکه جو منفی به‌وجود آمده آژانس‌‌‌ها را رو به ورشکستگی می‌برد، خاطرنشان کرد: حدود ده درصد تأسیسات گردشگری همدان موفق به دریافت وام شدند، به عبارتی حدود ۴ دفتر و ۴ هتل از تسهیلات استفاده کردند و بقیه شامل شرایط نمی‌شدند.
مرادی‌پور با اشاره به اینکه راه آهن و یک شرکت هواپیمایی حدود ۱۵ درصد از مطالبات مردم را پرداخت نکرده‌ است، اظهار کرد: درحال‌حاضر تمام مشاغل فعال هستند به جز تورهای گردشگری، رسانه‌‌‌ها باید سعی کنند این جو ‌منفی کمرنگ شود.
وی با بیان اینکه تأسیسات گردشگری باید اطمینان‌بخشی کنند، گفت: اگر مردم مطمئن باشند که تور‌‌ها پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند، سفرهای امن و سالم آغاز می‌شود و تورهای داخلی فعال می‌شوند.
مرادی‌پور با بیان اینکه امید به کمک‌های وعده داده‌شده جز تحلیل رفتن و انفعال نتیجه‌ای ندارد، توضیح داد: متأسفانه در سکوت و ‌غیرفعال شدن تأسیسات گردشگری تورهای غیرمجاز و کارتن به‌دست‌‌‌ها به‌راحتی فعالیت می‌کنند و این پرسش مطرح است که مردم چطور به آن‌‌ها اطمینان کرده‌اند؟
 اولتیماتوم بازپس گرفتن پولی که دست آژانس‌‌‌ها نبود
اما داستان از آنجا آغاز شد که همزمان با شیوع زیرپوستی کرونا در خیابان‌های ووهان، رزرو تورهای مسافرتی نوروزی در کشور ما آغاز شد. به‌طوری‌که ظرفیت تور مشهد و تور کیش از تهران به‌عنوان پرفروش‌ترین تور داخلی در همان روزهای ابتدایی تکمیل شد. آژانس‌‌‌ها پول مسافران را دریافت و به حساب شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌‌‌ها و برگزار کنندگان تور واریز کردند. تا اینکه کرونا از راه رسید و کاسه و کوزه سفرهای نوروزی را به هم زد. ابتدا برخی از مسافران به لغو تور خود اقدام کردند و پس از مدتی به دستور وزارت گردشگری، تمامی تورهای مسافرتی لغو شد و شرکت‌‌‌ها موظف به بازپس‌گیری وجوه دریافتی از مسافران شدند. پیرو این ابلاغیه، مسافرانی که برای خرید تور، مبالغی را به‌عنوان پیش‌پرداخت به آژانس‌های مسافرتی داده بودند، برای بازپس‌گیری پول خود به آژانس‌‌‌ها مراجعه کردند، حال آنکه پول مسافران در دست هتل‌‌‌ها و ایرلاین‌‌‌ها بود. در نتیجه دردسرهای آژانس‌های مسافرتی دوچندان و دوندگی‌‌‌ها برای گرفتن پول از هتل و ایرلاین‌‌‌ها و بازگرداندن وجه به مسافران آغاز شد. بسیاری از هتل‌‌‌ها و ایرلاین‌‌‌ها در این راه با آژانس‌‌‌ها همکاری می‌کردند؛ اما برخی دیگر به هر دلیلی از این کار امتناع می‌ورزیدند. این درحالی بود که طرف حساب مسافران آژانس‌های مسافرتی بودند.
 تعطیلی، به بهانه‌ کرونا برای فرار از پاسخگویی
مراجعه مشتریان آژانس‌های مسافرتی برای بازپسگیری وجه از یکسو و خودداری برخی هتل‌‌‌ها و شرکت‌های هواپیمایی از پس دادن پول مسافران از سوی دیگر، آژانس‌های مسافرتی را لای منگنه قرار داد، تا بسیاری از آژانس‌های مسافرتی، برای فرار از پاسخگویی به مشتری، تلفن‌‌‌ها را خاموش کرده، کرکره‌‌‌ها را پایین کشیده و دفتر خود را برای مدتی هرچند کوتاه و البته نامعلوم، تعطیل کنند. شاید اگر شما هم کمی با کفش آنها راه می‌رفتید اندکی به آنان حق می‌دادید؛ زیرا پول مشتری دست آنان نبود و وزارت گردشگری هم پشتشان را خالی کرده بود