حلبی‌سازی، سفال و سراجی سنتی در «دست‌های ماندگار» هگمتانه

پیشکسوتان صنایع‌دستی استان تجلیل می‌شوند

 
 امروز پیشکسوتان حلبی سازی، سفال و سراجی سنتی در رویداد «دست‌های ماندگار» هگمتانه در هتل باباطاهر همدان تجلیل می‌شوند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان از برگزاری آیین تجلیل از پیشکسوتان صنایع‌دستی استان همدان با عنوان «دست‌های ماندگار» خبر داد.

به گزارش همدان‌پیام: محسن معصوم علیزاده گفت: در نخستین مراسم تجلیل از «دست‌های ماندگار» هگمتانه از 3 پیشکسوت صنایع‌دستی استان همدان در رشته‌های حلبی‌سازی، سفال و سراجی سنتی و چرم تجلیل خواهد شد.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان گفت: در رشته حلبی‌سازی، از هنرمند پیشکسوت و گنجینه زنده بشری استاد محمدباقر ضرابیان، در رشته سفال، از هنرمند نامی و پدر شهید، استاد حاج عسگر عسگری و در سراجی سنتی و چرم، از استاد حسین علیزاده، یکی از پیشکسوتان این رشته تجلیل به‌عمل خواهد آمد.

معصوم‌علیزاده با اشاره به اینکه این برنامه در راستای تکریم مفاخر و هنرمندان صنایع‌دستی استان برگزار خواهد شد، گفت: آیین تجلیل روز پنج‌شنبه ۷ دی‌ماه ۱۴۰۲ از ساعت ۱۸ در هتل بین‌المللی باباطاهر همدان با حضور مقامات عالی استان برگزار می‌شود.

وی افزود: صنایع‌دستی استان همدان در کشور زبانزد است و وجود دو شهر جهانی لالجین و ملایر در رشته‌های سفال و مبل و منبت ، ثبت ملی دو روستای اشترمل و داویجان در رشته‌های مبل گلریز و مرواربافی نشان از ظرفیت بالای این استان در حوزه صنایع‌دستی دارد.

معصوم علیزاده خاطرنشان کرد: این نخستین برنامه تجلیل از پیشکسوتان صنایع‌دستی استان تحت عنوان دست‌های ماندگار است و در آینده برنامه‌های دیگری برای سایر هنرمندان پیشکسوت برگزار خواهد شد.

 احیاگر هنر حلبی سازی

ضرابیان یکی از پیشکسوتان صنایع دستی و احیاگر هنر حلبی سازی در همدان است .داستان علاقه این هنرمند از آنجا آغاز شد که 140 سال پیش "نورعلی ضرابیان" یكی از ضرابان سكه دوره ناصرالدین شاه، هنر حلبی‌سازی را به‌عنوان سوغات از كشور روسیه به همدان آورد و این هنر سالیان متمادی دست به دست در میان فرزاندان خانواده ضرابیان چرخید تا به حاج "محمد باقر ضرابیان" یكی از نوادگان این خانواده رسید.

"محمد باقر ضرابیان" متولد سال 1313 همدان است او تا سال 1332 به شغل پدری، یعنی حلبی‌سازی مشغول بود، اما از آن سال به بعد این كار را رها كرد و فروشندگی وسایل ماشین را پیش گرفت و بعد از 58 سال دست كشیدن از هنر حلبی سازی با جوششی درونی برای احیای این هنر آبا و اجدادی خود اقدام كرد و ساخت انواع تزیینات و وسایل زندگی مردم همدان را در یك قرن اخیر عینیت بخشید.

به اعتقاد ضرابیان هنر حلبی‌سازی را با ساخت مصنوعات فلزی از مرحوم پدر خود آموخته كه ایشان نیز از پدرش نورعلی ضرابیان كه قبل از روی آوردن به این حرفه به ضرب سكه در دوره ناصرالدین شاه مشغول بوده آموخته است.پدر این هنرمند فرهیخته حلبی سازی را با تولید انواع وسایل حلب در همدان رواج داد تا آنجا كه راسته بازاری با عنوان "حلبی‌ساز خانه" در همدان ایجاد شد.

 پدر سفال ایران با دستان پینه بسته

حاج عسگر عسگری پدر سفال ایران سال هاست که با دستان پینه بسته خود خاک را کیمیا می‌کند. کارگاه سفالگری حاج عسگر حکایت از سال‌ها تلاش هنرمندان گمنامی دارد که از خاک و گل هنرهایی آفریدند که امروزه در گوشه‌ای از خانه‌های ما به یادگار مانده است.

کارگاه سفالگری حاج عسگر بیش از 350 سال است که ساخته شده و قدمتی چند صد ساله دارد. این کارگاه امروز به مکانی تاریخی برای بازدید توریست‌های داخلی و خارجی تبدیل گردیده و بیش از 30 تن از اساتید متبحر در حوزه سفالگری نزد او آموزش دیده اند. حاج عسگر بیش از 10 سال است که همراه با پسر بزرگش قربان در کارگاه خود مشغول به کار است و هفته‌ای 35 خمچه و 50 گلدان سفالی درست می‌کند.

حاج عسگر می‌گوید اگر داخل خمچه سفالی ترشی را به مدت 5 سال نگه داری کنیم در مزه و رنگ آن هیچ تغییری به وجود نمی‌آید اما اگر آن را در ظرف‌های پلاستیکی و یا فلزی نگهداری کنیم در کمتر از یک‌ سال ترشی فاسد می‌گردد. این کارگاه به‌عنوان كارگاه ميراث فرهنگی ثبت شده و جزو آثار ملی محسوب می‌گردد .

 پیشکسوت سراجی سنتی همدان

استاد حسین علیزاده هنرمند پیشکسوت سراجی سنتی همدان است. سَرّاجی یا چرم‌سازی سنتی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای ایرانی است. سراجی در واقع هنر استفاده از چرم طبیعی در تزئین و ساخت محصولات چرمی با استفاده از شیوه‌های سنتی است. صنایع‌دستی چرمی به دلیل قابلیت تطبیق‌پذیری با سلیقه‌ها و خواسته‌های متفاوت، بسیار محبوب و پرطرفدار بوده و هست.

قدمت تولید محصولات چرمی به ۵۵۰ سال پیش بر می‌گردد؛ اما صنعت چرم مدرن ایران در دهه ۱۹۳۰ آغاز شد. اولین کارخانه چرم صنعتی در سال ۱۹۳۳ در همدان و کارخانه دوم در سال ۱۹۳۵ در تبریز تأسیس شد. در آن زمان، ایران فقط کارخانه های چرم سازی سنتی را برای تولید چرم وضع کرد.

در سال‌های اخیر، صنعت داخلی شاهد ظهور شرکت‌هایی بوده است که محصولات چرمی با کیفیت بالا تولید می‌کنند و موفق به ایجاد مارک‌های محبوب شده اند، که بسیاری از آن‌ها در کنار همتایان مجرب خود که چندین دهه در بازار فعال بوده‌اند در نمایشگاه‌ها شرکت کرده‌اند. در همین حال، فضای زیادی برای رشد در صنعت چرم ایران وجود دارد.