■ کسبه : یکسال است پیگیریم اما ارگانها جدی ورود نکردند
■ میراث فرهنگی: شکایت کردهایم
به محض ورود به محوطه ای سرگذر شهر همدان تیرآهن های زنگ زده و پریشان حالی کسبه اطراف بنایی که یک حفاری از آنجا به همدان پیام گزارش شده است ما را به سمت و سوی آنها میکشاند .
داستان این اتفاق ، چند روزی است خبرساز شده است ، حفاری که حاصل آن فرو ریختن دیوار 10 مغازه محل کسب و کار اهالی است . شرایط به گونه ای نا بسامان است که از هر گوشه وارد میشویم از گوشه دیگر تصویری نامطلوب خود نمایی میکند .
کسبه حاضر در محل گزارش میگویند یکسال است که گزارش تخریب احتمالی بنا و احتمال حفاری های آنجا را به میراث فرهنگی ، استانداری و فرمانداری برای رسیدگی گزارش داده اند ، اما از پیگیری جدی خبری نشده است و نتیجه کار تخریب حریم مغازه هایی شد که محل رزق و روزی آنها است .
اینبار حفاری زیر سازه پوسیده ای انجام شده است که سالیان سال است به عنوان یک اسکلت ساختمانی نیمه کاره و فرسوده رها شده است.
به دلیل قرار گرفتن این منطقه در بافت تاریخی شهر و منطقه حفاظت شده میراثی چنین گزارشهایی هر از گاهی منعکس میشود. هر چند صباحی لایه های زمین های اطراف خیابان شهدا و اکباتان در شهر همدان طعمه حفاری های بدون نتیجه میشوند که با گزارش های مردمی و نظارت یگان حفاظت میراث فرهنگی مورد پیگیری و توقف قرار میگیرد.
همدان دارای تمدنی کهن، پر بار و غنی است و در زمینه های هنر و فرهنگ نیز شاهکار های بی نظیری از گذشته تا به امروز وجود داشته است، این شاهکار ها به خاطر حرص و طمع بعضی افراد مورد دستبرد و غارت قرار گرفته و هر روز شاهد جرایمی علیه میراث ارزشمند تاریخی و فرهنگی ایران زمین هستیم.
اینبار اما بناهای اطراف محل حادثه هم آسیب دیده است آسیبی که صدای مردان کاسب را درآورده و حتی آنها را راهی ارگانهای مرتبط برای پیگیری جدی کرده است .
فارغ از نقش حفاظت از میراث تاریخی تاثیر مردم محلی در ناکام ماندن باندهای حفاری غیرمجازی آثار باستانی در استان همدان غیر قابل انکار است، به گونه ای که در سال گذشته بر اساس گزارش های مردمی 154 مورد توسط یگان حفاظت پیگیری شده است.
موضوع تخریب قنات نیست حفاری دردسر ساز شد
یکی از کسبه محوطه سرگذر همدان که خود را پوریا معرفی میکند در گفتگو با خبرنگار همدان پیام ، میگوید: در ساختمانی که کنار مغازه ما است، یکسالی است که توسط مالک حفاری میشود، که موجب نشست کردن 2 مغازه شده و 5 مغازه نیز به صورت مستقیم با آن در ارتباط هستند و هر لحظه ممکن است تخریب شوند و 9 مغازه نیز به صورت غیرمستقیم با آن در ارتباط هستند.
وی ادامه میدهد: مغازهای که در آن مشغول به کار هستیم در قسمت پایینی آن حدود 5 متر خالی شده است، از طرفی میگویند که زیر این ساختمان قنات باز شده که به نظر میرسد با حفاری تحریک شده و به سمت مغازهها رفته است.
یکی دیگر از مغازهداران در تکمیل توضیحات همکارش میگوید: قدیمیهای این محل میگویند حدود 60 سال است که قنات وجود دارد، برای امسال و پارسال نیست که موجب تخریب شود.
یکی دیگر از مغازهداران درباره این مشکل اینگونه توضیح میدهد: یکسالی است که در ساختمان کنار مغازههای ما حفاری میشود، مشخص نیست که این حفاری برای پیدا کردن گنج است یا هر چیز دیگر، اما برای ما مشکلساز شده است، ما در این مغازه مستأجر هستیم، چندین بار از طریق مالک خواستار شکایت شدیم، چند وقتی است که کسب و کار ما به مشکل خورده است.
یکی از کسبه آن محل که مشغول به ارهسازی است میگوید: یکسال است که در این ساختمان حفاری میشود، از چندین ارگان از جمله استانداری، شهرداری، میراث فرهنگی و... پیگیری کردیم اما اقدامی نکردند و پرونده را مختومه کردند.
وی ادامه میدهد: من هزینههای یک خانواده 5 نفره را میدهم، اگر بخواهم کار کنم هر آن ممکن است مغازه تخریب شده و خودم آسیب ببینم، اگر هم تعطیل کنم برای تأمین هزینهها به مشکل میخورم.
پرونده به دادگستری ارجاع داده شد
در این زمینه مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری همدان در گفتگو با همدان پیام عنوان کرد :
این حفاری در ملک شخصی اتفاق افتاده است و پس از دریافت گزارش های مردمی یگان حفاظت میراث فرهنگی به فوریت ورود کرده از محل بازدید کردند .
علی مالمیر اظهار داشت: نقاط باستانی بسیاری در استان وجود دارد که همه ثبت ملی شدهاند و نظارت بر آنها همیشگی است اما بافت های گسترده تاریخی که بخشی از آنها در محل ملک شخصی قرار دارد متاسفانه دچار این برخوردها میشود .
وی با بیان اینکه کار نیروهای یگان حفاظت میراث فرهنگی استان حفاظت و حراست از اماکن تاریخی و تپههای باستانی است، گفت: پس از بررسی و جمع آوری مشاهدات عینی حفار و مالک بنا مورد تعقیب قانونی قرار گرفته پرونده تشکیل و به دادگستری ارجاع داده شده است .
وی تاکید کرد : نیروهای یگان حفاظت از طریق مردم محلی از حفاری های غیر مجاز مطلع میشوند و بسیاری از حفاریهای غیرمجازی که قرار بود انجام شود با حساسیت مردم محلی ناکام مانده است.
در موارد اخیر حفاریهای غیرمجاز نیروهای یگانحفاظت به همراه مسئولان مربوطه در محل حضور پیدا کردند تا اجازه ندهند اتفاقی ناخوشایندی رخ دهد.
مالمیر گفت : طبق قانون هر گونه حفاری، تخریب و دستکاری در آثار باستانی کشور جرم محسوب میشود و باید افراد از این موضوع آگاه باشند تا ناخواسته مرتکب جرم نشوند.
عواقب حفاری ها متوجه مالک است
فرمانده یگان حفاظت ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی همدان در این زمینه گفت: به محض اطلاع از شرایط موجود محل مورد بازبینی و نظارت قرار گرفت که عواقب این حفاری به صورت مستقیم متوجه مالک خواهد بود .
محمد حاجی عزیزی گفت : سال گذشته ۶۶ نفر مرتبط با جرایم حوزه میراثفرهنگی همدان مرتبط با حفاری غیرمجاز و خرید و فروش اشیای عتیقه و فلزیاب بدون مجوز توسط یگان حفاظت این اداره کل دستگیر شدهاند.
وی اظهار کرد: در طول این مدت ۱۲۶ قلم اشیای اصل و بدل تاریخی و همچنین ۸ دستگاه فلزیاب غیرمجاز کشف و ضبط شده است.
فرمانده یگان حفاظت ادارهکل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی همدان افزود: در این مدت شهرستان نهاوند با کشف ۱۱۰ قلم اشیا بیشترین کشفیات و اسدآباد با دستگیری ۲۵ نفر بیشترین تعداد عملیات و آمار دستگیری را در استان داشت.
عزیزی افزود: در این مدت همکاری و تعامل یگان با نیروی انتظامی و سایر نهادهای امنیتی و نظامی، مراجع قضائی، انجمنهای میراث فرهنگی و معتمدین خوب بوده است.
قانون چه می گوید ؟
موسوی معاون میراث فرهنگی همدان پاسخ به این سوال که چه عواقبی در انتظار حفاران غیرمجاز خواهد بود به همدان پیام گفت : هرچند گستره ی این جرایم متفاوت بوده است اما شاخص ترین آن حفاری غیر مجاز است بر اساس لایحه دفاعیه حفاری غیر مجاز برای جلوگیری از انجام اعمال حفاریهای غیر مجاز و کاوش به قصد به دستآوردن اشیاء عتیقه
و آثارتاریخی که بر اساس ضوابط بینالمللی مدت یک صد سال یا بیشتر از تاریخ ایجاد یا ساخت آن گذشته باشد.
مصوب 58.2.18
ماده واحده - نظر به ضرورت حفظ ذخائر متعلق و مربوط به میراثهای اسلامی و فرهنگی
و لزوم حفظ و حراست این میراثها از نقطه نظرجامعهشناسی و تحقیقات علمی و فرهنگی
و تاریخی و نظر به لزوم جلوگیری از غارت و صدور آن ذخایر ارزنده به خارج از کشور
که طبق مقرراتمملکتی و بینالمللی منع شده است. ماده واحده ذیل تصویب میشود:
1 - انجام هر گونه عمل حفاری و کاوش به قصد به دست آوردن اشیاء عتیقه و آثار
تاریخی مطلقاً ممنوع است و مرتکب به حبس تأدیبی از 6 ماه تا3 سال و ضبط اشیاء
مکشوفه و آلات و ادوات حفاری به نفع بیتالمال محکوم میشود. چنانچه حفاری در
اماکن تاریخی که به ثبت آثار ملی رسیدهباشد انجام گیرد مرتکب به حداکثر مجازات مقرر محکوم میشود.
2 - در صورتی که اشیاء مذکور در این قانون بر حسب تصادف کشف بشود. کاشف مکلف است
آنها را در اسرع وقت به نزدیکترین اداره فرهنگ وآموزش عالی ارائه دهد. در این
مورد هیأتی مرکب از قاضی شرع - دادستان محل و رییس اداره فرهنگ و آموزش عالی با
نمایندگان آنها با حضور یکنفر کارشناس اهل خبره تشکیل و پس از بررسی به ترتیب زیر
عمل خواهد شد.
الف - در صورتی که اشیاء مکشوفه از ملک شخصی باشد. در مورد فلزات قیمتی و جواهرات
پس از توزین معادل دو برابر بهای روز ماده خام آن ودر مورد سایر اشیاء نصف بهای
تقویم شده به کاشف پرداخت خواهد شد.
ب - در صورتی که اشیاء مکشوفه از غیر ملک شخصی به دست آید به میزان نصف حقالکشف
مقرر در بند الف به کاشف پرداخت خواهد شد.
ج - ارزیابی و پرداخت حقالکشف مذکور در بندهای الف و ب حداکثر ظرف یک ماه از طرف
اداره فرهنگ آموزش عالی مربوطه به عمل خواهدآمد.
3 - منظور از اشیاء عتیقه اشیایی است که بر طبق ضوابط بینالمللی یک صد سال یا
بیشتر از تاریخ ایجاد یا ساخت آن گذشته باشد. در مورداشیایی که قدمت آن از یک صد
سال کمتر باشد پس از تأدیه خمس بهای تقویم شده آن از طرف کاشف به نفع بیتالمال
اشیاء مکشوفه به وی تعلقخواهد گرفت.
4 - اشخاصی که اشیاء مکشوفه را بر خلاف ترتیب مقرر در این قانون به معرض خرید و
فروش بگذارند به مجازات مقرر در بند یک محکومخواهند شد.
گفتنی است ، آثار تاریخی و فرهنگی به منزله شناسنامه و هویت یک کشور هستند، بنابراین حفاظت و حراست از آن اصلی مهم و خطیر است.
در دورانهای مختلف افرادی وجود دارند که همواره آرزوی یک شبه پولدار شدن را در سر میپرورانند، این افراد گاهی قربانی حرص و طمع خود شده و در مسیر تجاوز به آثار تاریخی و فرهنگی قرار میگیرند و با استفاده از وسایلی همچون گنجیاب دست به حفاری در حریم آثار باستانی یا اماکنی که احتمال میدهند شی ارزشمندی در آن یافت شود، میزنند.
اما در این بین افرادی وجود دارند که با علم به این موضوع دست به چنین اعمالی میزنند، پس باید قوانین و مجازات سختگیرانهای برای این افراد وجود داشته باشد تا کمتر شاهد تجاوز به میراث ماندگار و شناسنامه کشور باشیم.
