این روزها که کرونا میهمان ناخوانده و تهدید جدی برای سلامت جسم مردم شده است، گرانی پیشبینی نشده مسکن نیز تهدید جدی برای روح و روان مردم شده است، گویا در میدان مسابقه معضل کرونا و مسکن هر ثانیه یکی از دیگری پیش میافتد.
حالا کمتر جمعی در خانه و خانواده و محل کار پیدا میکنید که از تحلیل قیمت عاری باشد.
این روزها انتشار خبر بالارفتن قیمت مسکن در همدان به یک سرگرمی آزاردهنده برای جمع کثیری از همشهریان تبدیل شده است و به وضوح دیده میشود اغلب تلاش میکنند در رساندن اخبار تعجبآور در زمینه رشد غیرمنطقی قیمت مسکن از یکدیگر پیشی بگیرند.
حواشی گرانی مسکن در همدان هر روز گستردهتر میشد که گفتههای استاندار همدان در نشست با انجمن فرهنگی ثارا... همدان و انتقاد از مدیریت شهری و شورای شهر که آنها را در گرانی مسکن مؤثر دانست نیز رسانهای شد اما پیگیرینکردن اظهار نظر وی در جلسات دیگر به نظر میرسید این مهم را به حاشیههای فراموشی میکشاند.
پس از انعکاس نشست مدیرکل میراثفرهنگی همدان در دفتر روزنامه همدانپیام در زمینه محدودیتهای ساخت و ساز در رینگ نخست شهر تعدادی از مالکان بخشهای مرکزی همدان با برقراری ارتباط با سرویس گردشگری روزنامه مواردی را طرح موضوع کردند.
به گفته تعدادی از مالکان همدان، اداره کل میراثفرهنگی با ایجاد محدودیت ساخت در رینگ نخست و دوم شهر موجب گرانی مسکن و مسکوت ماندن توسعه شهری شده است.
این موارد در حالی گفته شد که میراثفرهنگی با ارائه استدلالهایی معتقد است تنها ۵۰۰ هکتار شهر جزو بافت تاریخی است و آیا تنها در این حوزه خانه گران شده است؟
در این بازار پرتنش مسکن در همدان برخی افرادی که بهدنبال دریافت مجوز ساخت و ساز از میراث و شهرداری در رینگ نخست و دوم شهر بودند دنبال این موضوع رفتند که چرا اداره کل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری را که در سال ۱۳۹۴ مصوب شده را اجرایی میکند.
بر اساس این مصوبه در بافت تاریخی همدان بر مبنای نقشه هوایی سال ۱۳۳۵ به وسعت ۵۰۰ هکتار پروانه ساختمانی بین 5/2 تا 5/3 طبقه صادر خواهد شد.
تعدادی از ساکنان این مناطق برای ارائه مستندات خود در راستای پیگیری مطالبات خود برای دریافت مجوز ساخت و اینکه صدای خود را به گوش مسئولان برسانند به دفتر روزنامه مراجعه کردند.
در سال ۱۳۹۴، شورای شهرسازی و معماری وابسته به وزارت راه و شهرسازی رینگ نخست و دوم شهر به وسعت ۵۰۰ هکتار را به استناد نقشه هوایی سال ۱۳۳۵ بافت تاریخی اعلام میکند، حالا در سال ۱۳۹۸ اجرای شدن این مصوبه در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی به صورت جدیتر قرار گرفته و این مهم مورد نقد است.
مالکان این منطقه میگویند بنابر تعریف بافت تاریخی از منظر شورای عالی شهرسازی و معماری «محدوده تاریخی به بخشهایی از شهر اطلاق میشود که منعکسکننده ارزشهای تاریخی شهر باشند» و با در نظر گرفتن ساخت و سازهای فراوان و ساخت 3 سازه بلندمرتبه، مانند برجهای زاگرس، آرین، پاستور و صدها ساختمان دیگر که تراکم و ارتفاع آنها ۴ الی ۸ طبقه است و تعریض گذرگاهها و تبدیل آنها به بلوار و ۱۸ متری، پلهوایی و زیرگذر، جایی برای محدوده تاریخی برابر تعریف نهاد ذیربط باقی نمیماند.
البته این مالکان پیش از اینکه مسائل خود را با رسانهها مطرح کنند، با ادارهکل میراثفرهنگی در میان گذاشتند که ادعا میکنند مسئولان این اداره کل پاسخ دادند: « تا یک قرن دیگر این برجها و ساختمانها فرو میریزد و در آن زمان نیز اجازه تراکم بیش از 5/2 طبقه داده نمیشود.»
این مالکان استنادات دیگری به قانون نیز دارند و معتقدند: «به صراحت در ماده ۳ قانون حمایت از بافتهای تاریخی، مصوبه مجلس شورای اسلامی به تاریخ ۱۸ تیرماه ۱۳۹۸ یعنی تقریبا یک سال پیش، تأکید شده است: «وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با همکاری سازمانهای ذیربط و شهرداریها مکلف هستند ظرف مدت ۵ سال پس از تصویب این قانون، نسبت به تهیه، تصویب و اجرای طرحهای بافتهای تاریخی اقدام کنند.»
آنها میگویند: «مصوبه مجلس شورای اسلامی، دقیقاً در ۱۲ مورد به واژه توانمندسازی و جبران خسارات مالکان صاحبان املاک بافتهای تاریخی اشاره شده است، موضوعی که به هیچ عنوان در ذهن مدیرکل میراثفرهنگی استان و عومل اجرایی او جایی ندارد و به صراحت اذعان دارند دیناری بابت خسارت به مالکان تعلق نخواهند گرفت.»
مالکان مراجعهکننده به روزنامه همدانپیام میگویند: مخدوش کردن مالکیت مردم به مایملک خویش، افزایش بیسابقه گرانی مسکن و اجاره بها در شهر همدان با توجه به اینکه این شهر، بنگاههای اقتصادی قدرتمند و جاذب مهاجران ندارد، افزایش نرخ بیکاری، گرانی، فقر، تورم و بیثباتی امنیت اقتصادی و روحی و روانی مردم، بهویژه قشر نیازمند و فرودست شهری و سرگردان کردن و ارجاع بیمورد مالکان منازل این مناطق بین ادارات که موجب اضمحلال روحی روانی آنها میگردد، بدون اینکه نتیجه ارزشمند و قابل قبولی در پی داشته باشد، از جمله معایب اجرای این قانون است.
آنها ادامه میدهند: در سیاست کلی نظام مسکن کشور، اعتبار و سرمایه مشخصی برای توانمندسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شده است، که با اجرای طرح مشکلساز سازمان میراثفرهنگی، متأسفانه شهر همدان از دریافت این امتیاز محروم شده است.
به گفته این مالکان رها کردن این ۵۰۰ هکتار بهعنوان بافت تاریخی که امروز اثری از این بافت در میان نیست به مرور زمان و بروز بلایای طبیعی چون زلزله میتواند مشکلآفرین باشد و مشکلاتی را بهدنبال دارد.
این مالکان معتقدند که پیداش این مصوبه میراثفرهنگی از نبود هماهنگی درونگروهی بین سازمانها، ادارات و کمیسیونهای ذیربط استان حکایت دارد که امید است ضمن رفع این نقص برای حل شدن مشکل این نواحی اقدام شود، این طرح روشن کرد چگونه برخی مسئولان بدون توجه به عواقب آن دست به اتخاذ تصمیمی زدند.
آنها یک هشدار هم میدهند و میگویند: با توجه به اینکه سازمان میراثفرهنگی، در انجام وظیفه ذاتی خود که حفظ و مرمت بافتهای تاریخی است، بودجه و نیروی انسانی کافی ندارد و بیشتر ابنیه فرهنگی و تاریخی به حال خود رها شدهاند، حال چه عقلانیتی میپذیرد که منطقهای به این وسعت در مدت زمان یک قرن بازسازی و مرمت شود.
این مالکان مباحث خود را در قالب یک نامه برای نماینده ولی فقیه در استان همدان نیز ارسال کردند.
بافت تاریخی همدان فقط ۵۰۰ هکتار است یعنی 5 درصد شهر
مدیرکل میراثفرهنگی در پاسخ به این ادعاها با تأکید بر اینکه اگر ادعای گردشگری و میراثی بودن شهرمان را داریم باید پای آن بایستیم، افزود: تاریخ و طبیعت همدان مزیت این شهر است و همین شهر همدان را مقصد گردشگری کرده است، بهطوریکه شورای عالی شهرسازی کشور ۱۶۸ شهر را واجد ارزش دانسته که همدان، نهاوند، تویسرکان و ملایر نیز جزو آن هستند و همه موظف هستیم قوانین را رعایت کنیم.
علی مالمیر با تأکید بر اینکه شهرداری، شهرسازی و میراثفرهنگی همه موظف به رعایت ضوابط ساخت و ساز هستند، گفت: تخطی از قانون نداریم و مجبوریم و وظیفه قانونی ماست که ضوابط بافت شهرمان را رعایت کنیم.
وی با بیان اینکه در اجرای قانون هم دستگاههای نظارتی و هم حاکمیتی حمایت لازم را دارند، تصریح کرد: شهر همدان بر اساس طرح تفصیلی ۴ هزار و ۵۰۰ هکتار است که تنها ۵۰۰ هکتار بافت تاریخی است و 5 درصد شهر همدان را شامل میشود. وی با بیان اینکه بیش از ۷۵ درصد ضوابطی که ما داریم مرتبط با ضوابط طرح تفصیلی است، یادآور شد: ارتفاع زیاد خود به خود در بافت تاریخی اتفاق نمیافتد.
اما به واقع باید گفت در این میان هم حق با مالکان است و هم با میراثفرهنگی که وظیفه حفاظت از سرمایههای این شهر را بر عهده دارد. بدون تردید بافت تاریخی سرمایهای است که میتواند به رونق صنعت گردشگری منجر شود اما این اتفاق خود به خود و بدون انجام اقدامات لازم صورت نمیگیرد، به عبارت دیگر صرف به تصویب رساندن یک قانون و جلوگیری از ساخت و ساز برای حفظ و حراست از میراثفرهنگی کافی نیست و در عمل سابقه میراثفرهنگی نشان داده توان مالی و نیروی انسانی لازم را برای انجام این نوع اقدامات ندارد.
