■ متأسفانه مدیریتی اصولی برای حمایت از طلاسازان در اتحادیه وجود ندارد
محمدجعفر زبرجدیان، متولد سال 1336 یکی از طلاسازهای قدیمی همدان است که از 12سالگی به فعالیت در این حوزه و آموزش پیش پدرش روی میآورد.
وی دارای مدرک ریاضی در سال 1356 است و پدرش به نام محمدجواد و چندین نسل قبل از وی نیز در همین شغل مشغول به فعالیت بودند، بهطوری که زرگری شغل خانوادگی آنها به شمار میرود. او نیز دارای 2 تا برادر است که در تهران مشغول به همین حرفه هستند.
به نظر زبرجدیان، سابقه طلاسازی در همدان به سالهای 1250 برمیگردد که در آن موقع نمونه کارهای ویژه همدان ساخته میشد که بیشتر شامل ملیلهکاری، زنجیرهای اراکی، انگشترهای «گالو» و گردنبند پَرَکی بود. اشرفی (سکههای احمدشاهی) نیز در آن زمان مُد بود که اصل آن 21 عیار بود و پس از آن نیز با عیارهای پایینتر نیز تولید میشد و مردم بیشتر از آن برای عیدی و کادو دادن استفاده میکردند. در همین زمینه با این زرگر همدانی گفتوگویی انجام دادهایم که از خاطرتان میگذرد:
درباره جایگاه زرگری در استان توضیحاتی ارائه بفرمایید؟
کارهای دستی با توجه به زحمت و سختیهای آن، ارزش خاص خودش را دارد و در همدان افرادی در این زمینه فعالیت دارند، ولی خانوادهها استقبال زیادی از آن نمیکنند و بیشتر به سمت کارهای شرکتی و تزئینی که ارزانتر است، گرایش دارند.
ملیلهکاری، زنجیرهای اراکی، انگشترهای «گالو» طرح جدید و سبکتر، گردنبند پَرَکی و... مختص همدان است و هنوز هم ساخته میشوند. درواقع ملیلهکاری یکی از کارهای درجه یک همدان محسوب میشود.
شما بیشتر چه مدلهایی تولید میکنید؟
من در زمینه ساخت طلا تجربه دارم و گردنبند، زنجیر، انگشترهای قمی و... میساختم. من همچنین در زمینه قالبگری و تیزابگری طلا نیز فعالیت داشتهام و چون در همدان استقبال خوبی از آن نشد، دیگر آن را ادامه ندادم.
درباره مشکلات این حرفه در گذشته و در حالحاضر توضیح دهید؟
در گذشته نسبتاً مشکلات کمتری وجود داشت؛ ولی در حالحاضر با توجه به افزایش قیمت طلا و اینکه در 20 گرم طلا حدود یک گرم آن در مراحل ساخت از بین میرود، دیگر برای سازنده صرفه اقتصادی ندارد که طلا بسازد و این کسری را تحمل کند.
این محصولات تولیدی شما چه بازخورد و استقبالی در جامعه داشته است؟
استقبال خوبی از آن شده و مشتریها آن را میپسندیدند و سفارش میدادند، ولی در حالحاضر به علت بالا رفتن سن، دیگر حوصله انجام آنها را ندارم؛ ولی کارهای کوچک ویترینی و تعمیرات را انجام میدهم.
این حرفه نسبت به گذشته چه تغییراتی کرده است؟
درواقع در گذشته زرگران همدان هر محصولی که مشتری در این زمینه نیاز داشت، تولید میکردند؛ ولی الان بیشتر اجناس از تهران و شهرهای دیگر وارد میشود و در اینجا به فروش میرسد و محصولات تولیدی نیز خیلی کمرنگ شده، چون دیگر مقرون به صرفه نیست.
به نظر شما شکوفایی این حرفه چقدر میتواند بر جامعه تأثیر داشته باشد؟
البته من در صنف ایدهای را مطرح کردم که هر کدام از طلاسازها کارهای قدیمی خودمان را به عنوان کارهای سنتی و قدیمی همدان در غرفهای ارائه و در اختیار گردشگران و افراد جامعه قرار بدهیم که فروش آن راحتتر باشد و افراد با آن آشنایی بیشتری پیدا کنند که متأسفانه مدیری که بتواند این کارها را سامان دهد، وجود ندارد.
آیا تاکنون صنف از شما حمایت کرده است؟
نه، تاکنون حمایتی نکرده و نمیتواند بکند چون این کار به مدیریتی اصولی نیازمند است که متأسفانه فاقد آن است.
راهکار شما برای رفع کاستیهایی که در این زمینه وجود دارد، چیست؟
برای رونق این حوزه، صنف طلاسازان باید در این زمینه فعالیتهایی انجام دهد و از افرادی که در این حرفه مشغول به فعالیت هستند، حمایت کند و این کار به مدیریتی اصولی نیاز دارد. البته میتوان با همکاری دیگر مغازهداران این حوزه نمونه کارهای قدیمی و ویژه همدان را تولید و از آن حمایت کرد که این نیاز به همکاری و سرمایهگذاری دارد.
درخواست شما از مسئولان برای توجه بیشتر به این حوزه چیست؟
درواقع مسئولان میتوانند از این حرفه حمایت و پشتیبانی کنند تا طلاسازی همدان نه تنها در کشور، بلکه در دنیا مطرح باشد.
راهنمایی و توصیه شما برای افرادی که میخواهند وارد این حیطه بشوند، چیست؟
وارد شدن به این حرفه علاقه و پشتکار میخواهد و بیشتر افراد میخواهند که خیلی زود به مادیات برسند که به نظرم این اشتباه است و شخصی که میخواهد وارد این حیطه شود، باید با علاقه آموزشهای لازم را ببیند و سختیهای این هنر را تحمل کند تا بتواند به جایگاه خودش در جامعه برسد.
در پایان اگر نظر خاصی دارید، بیان بفرمایید؟
من از صنف گلایه دارم که تاکنون توجهی به ما نکرده است و به مشکلات مغازهداران نپرداخته و راهنماییهایی برای رونق بیشتر این حوزه و حمایت از محصولات اصیل و قدیمی همدانی به ما ارائه نداده است.
